‘Kinderen zijn voor sommigen misschien een bestaansreden. Maar ze zijn niet de énige mogelijke bestaansreden’

Onderzoek wijst uit dat mensen zonder kinderen op latere leeftijd niet noodzakelijk eenzamer zijn dan mensen mét. Maar leg dat maar eens uit aan momsters.

Het gebeurt niet dagelijks, maar wanneer de wetenschap mij gelijk geeft in iets wat ik al jaren verkondig, voel ik mij intellectueel superieur. VUB-doctoraatsonderzoekster Hannelore Stegen komt namelijk tot de conclusie dat mensen zonder kinderen zich op latere leeftijd niet eenzamer voelen dan mensen mét.

Ik kan mevrouw Stegen alleen maar bijtreden. Kinderen bieden nu eenmaal geen garantie op een oude dag zonder eenzaamheid. Ik vergeet nooit de schrijnende toestanden in een rusthuis tijdens de eerste coronagolf, waar ik toen als vrijwilliger werkte. Ook toen bezoek weer toegelaten was, kwamen de kinderen van de bewoners niet. ‘Puur uit angst om besmet te worden’, vertrouwde de directrice van het woonzorgcentrum me toe. Verscheidene bewoners zijn in die periode gestorven zonder dat ze ooit nog hun kinderen hebben gezien.

Sommigen zullen het toeschrijven aan een zekere massahysterie die eigen was aan de eerste coronagolf. Anderen komen misschien tot de pijnlijke vaststelling dat kinderen geen buffer tegen eenzaamheid vormen.

Hoe het ook zij, ik ben blij dat de wetenschap mij nu gelijk geeft. Nu hoef ik in sociale situaties tenminste geen vergezochte verhalen meer uit mijn mouw te schudden om mensen te laten ophouden met doorvragen wanneer ze ontdekken dat ik geen kinderen wil. Ik heb al alles uitgeprobeerd als reden, maar niets werkt tegen momsters’, een term die ik graag gebruik om mensen aan te duiden die zich bemoeien met je vooralsnog onbestaande nageslacht.

Ik heb de momsters proberen af te schudden met rationele argumenten. Economische onzekerheid, overbevolking, klimaatcrisis en tijdgebrek worden steevast weggewuifd met wollige oneliners zoals: ‘Je krijgt er zo veel voor terug.’ Maar dat is het net: waarom zou ik iets willen terugkrijgen voor een transactie die ik in de eerste plaats nooit wilde?

Aangezien de rationale overwegingen niet veel zoden aan de dijk brengen, gooi ik het sinds kort over een andere boeg: de esoterische. Wanneer mensen me vragen waarom ik geen kinderen wil, antwoord ik tegenwoordig doodserieus en met een uitgestreken gezicht dat de bloedlijn van mijn vader vervloekt is, en dat ik – gewetensvol als ik ben – mijn verantwoordelijkheid daarin wil opnemen. ‘De vloek stopt bij mij’, vertel ik de met verstomming geslagen momsters dan. Bonuspunten wanneer ik ze dat vertel bij kaarslicht in een schimmige kroeg.

Wanneer mensen echt van geen ophouden weten, vertel ik ze wel eens dat ik gesteriliseerd ben en dat het dus voor mij fysiek onmogelijk is om kinderen te krijgen. Maar ook daar weten mensen wel iets op te vinden. ‘Wat als je later oud bent, ga je dan niet eenzaam zijn?’ Back to square one, dus.

Misschien ga ik op latere leeftijd inderdaad alleen thuiskomen, maar dat wil niet zeggen dat ik ook eenzaam zal zijn. Je hebt trouwens drie verschillende soorten eenzaamheid, constateerde Hannelore Stegen. Er is emotionele eenzaamheid, waarbij je een diepgaande emotionele connectie – vaak een partner – mist. Dan is er sociale eenzaamheid, die slaat op het gemis van een bredere kring, een vriendenkring of vrijwilligersvereniging, bijvoorbeeld. Dat zijn trouwens zaken die je – ook wanneer je kinderen hebt – wapenen tegen eenzaamheid op latere leeftijd.

Het derde type eenzaamheid is existentieel, en verwijst naar het gemis aan zingeving in je leven. En hoewel ik begrijp dat kinderen voor sommige mensen een bestaansreden vormen, is het niet de enige bestaansreden die je kunt hebben. Je kunt je ook inzetten voor een goed doel zoals Kom op tegen Kanker, of regelmatig een shift draaien in een dierenasiel. Of je kunt met het geld dat je uitspaart een wereldreis maken. To each her own.

Hoe het ook zij, ik kijk al reikhalzend uit naar de volgende keer dat de wetenschap mij opnieuw munitie geeft om een onpopulaire mening te staven. Zo vind ik dat kledingdesigners óns zouden moeten betalen om met gigantische logo’s van hun merk rond te lopen, en dat festivals maar eens moeten stoppen met transactiekosten aan te rekenen terwijl je wel zelf je ticket moet printen.