Jitske Van de Veire: ‘Mijn stem hoeft niet meer de luidste te zijn’

Nu ze plusmoeder is geworden, stapt Jitske Van de Veire met veel plezier van de barricaden en richt ze zich op haar werk als kapster en de liefde. Toch blijven oude demonen zo nu en dan de kop opsteken.

Het gesprek al wandelend voeren, daar heeft Jitske Van de Veire weinig zin in. ‘Mag het ook gewoon hier, zittend?’ vraagt ze. ‘Dat doe ik liever. Op straat komen er altijd veel prikkels op me af en ik moet sowieso nog een hele dag rechtop staan.’

Op deze dinsdagochtend trekt het leven in de Gentse Brabantdam zich langzaam op gang. Van de Veire loopt de trap naar de eerste verdieping op en komt terug met twee bekertjes koffie. Straks begint de dochter van radiopresentator Peter Van de Veire aan een nieuwe werkdag in Jitske Knipt, een van de drie kapsalons die ze runt.

Haar vriendin beantwoordt nog snel wat mails en neemt de afspraken voor vandaag door. ‘We beginnen de crisis wat te voelen’, zegt ze. ‘Door corona en de opeenvolgende lockdowns zagen veel mensen het belang van een kapper in. Maar nu het leven zo veel duurder aan het worden is, passen ze hun bezoeken weer aan. In plaats van om de zes weken, komen ze nu maar om de acht weken.’

Toch breidt Jitske Knipt straks uit, vertelt Van de Veire. ‘Binnenkort nemen we ook de bovenverdieping van dit pand in gebruik. We zijn volop aan het verbouwen. Het is echt mijn woonkamer geworden, ik ben meer hier dan thuis.’

Op haar 28e is Van de Veire een van de bekendste kappers van ons land. Ze was woordvoerder van de lgbtq+-jongerenorganisatie Wel Jong Niet Hetero, maar verwierf vooral bekendheid dankzij Instagram. Meer dan 60.000 volgers heeft ze daar en met de – vaak weinig verhullende – foto‘s van zichzelf die ze er veelvuldig post, oogst ze zowel lof als haat. Wegbereider op het vlak van body positivity voor de een, hopeloze narcist voor de ander: Van de Veire lijkt niemand onberoerd te laten.

Niemand leert je hoe je tijdig je grenzen moet aangeven.

Op Instagram omschrijft u zichzelf als ‘goochelaar’ en ‘wervelwindmens’. Waarom?

Jitske Van de Veire: ‘Goochelaar’ past goed bij wie ik op dit moment ben en bij wie ik als kind wilde worden. Ik was verzot op heksen, Harry Potter en TheLord of the Rings. Ik was een kind met veel fantasie en wilde later zelf goochelaar worden. Het klinkt tof, luchtig en toch mysterieus. Dat past bij hoe ik me nu voel. Ik heb voor die omschrijving gekozen in tijden van corona, toen er veel zwaardere onderwerpen op mijn Instagram passeerden: mijn lichaamsbeeld, mijn geaardheid, noem maar op. Het was tijd voor wat meer hoop, vond ik. En ‘wervelwindmens’, tja, dat is hoe ik in het leven sta, vrees ik. De voorbije jaren was ik erg onrustig. Ik was met van alles tegelijk bezig. Met het overnemen en heropstarten van deze zaak onder meer, maar ook in mijn privéleven. Online wilde ik dat allemaal tonen, waardoor ik als een wervelwind door het leven stormde. Dat is nu wat verminderd. Maar in mijn hoofd is het nog altijd onrustig. Ik spring van het ene idee op het andere.

Bestaat het gevaar dat u zichzelf voorbijholt?

Van de Veire: Heel erg. Ik moet mezelf grenzen opleggen, of het loopt fout af. Ik kan het ondertussen, een beetje toch. Ik heb het geleerd door de jaren heen, maar ik moet er wel alert voor blijven. Ik vind het moeilijk. Niemand leert je hoe je tijdig je grenzen moet aangeven. Je moet het al doende ondervinden en dan is het vaak al te laat. Het is voor mij altijd gemakkelijker geweest om te veel hooi op mijn vork te nemen dan om eens een dag niets te doen. Nee zeggen is het moeilijkste wat er is, maar ik ben het wel aan het leren. Het moet.

Uw ultieme droom, las ik, is rust. Een boerderij met uw vriendin, uw plusdochter en wat eendjes. Wat houdt u tegen?

Van de Veire: Nu is het vooral praktischer om nog in de stad te wonen. Mijn plusdochter gaat hier naar school en alles is dichtbij. Wellicht ben ik er ook nog niet volledig klaar voor om op het platteland te gaan wonen, het liefst in de middle of nowhere. Maar ooit zal dat wel zo zijn. Daar ben ik zeker van. En ik verlang nu al naar die tijd. We praten er in elk geval vaak over. De hoeve is in onze verbeelding al helemaal ingericht. (lacht)

Speelt uw ego ook mee?

Van de Veire: Minder en minder. Het laatste jaar is mijn ego fel afgezwakt. Vroeger had ik veel last van bewijsdrang, ik moet daar eerlijk in zijn. Online, maar ook daarnaast. Ik wilde altijd zo veel mogelijk mensen om me heen hebben. Het was net een soort meting: ‘Ik heb veel vrienden en mijn agenda zit altijd bomvol, dus heb ik een fijn leven en ben ik een interessant persoon.’ Maar dat is niet zo, heb ik gemerkt. Er zijn de voorbije jaren veel vrienden weggevallen, en dat is oké. Beter een handvol vrienden voor wie je tijd kunt maken, dan veel vrienden die je amper ziet of hoort. Online is het net hetzelfde: ik wil niet langer uitsluitend dingen posten die maatschappelijk relevant zijn. Ik wil niet langer alleen maar tegen schenen schoppen, of per se de wereld veranderen. Het mag ook eens gewoon over de liefde gaan.

Wat is er veranderd?

Van de Veire: Plusmoeder worden heeft zeker veel veranderd in mijn hoofd. Het heeft alles in perspectief geplaatst. Opeens was ik de helft van de tijd aan het zorgen voor een kind. Dan wil je niet de hele tijd op sociale media bezig zijn. En de week dat mijn plusdochter er niet is, wil ik zo veel mogelijk tijd met mijn lief doorbrengen. Zo verschuift je focus vanzelf. Ik ben intussen ook 29. Ik heb het idee dat andere, jongere mensen meer relevante zaken te vertellen hebben dan ik.

Uw strijd is gestreden?

Van de Veire: Voor een stuk wel, ja. Het is tijd voor een nieuw hoofdstuk in mijn leven. Voor rust, al moet ik daar wel nog wat aan werken. Het klinkt stom, maar ik was altijd bang om volwassen te worden. Maar nu ik op het punt in mijn leven ben aanbeland dat alle verbindingen gemaakt zijn en alles juist zit, merk ik dat het me goed doet. (zwijgt even) Het is niet zo dat ‘de strijd’, in het algemeen, gestreden is. Totaal niet zelfs. Maar was mijn stem ooit belangrijk, dan is het nu aan weer een andere generatie. Mijn stem hoeft niet meer de luidste te zijn. Het was nodig toen, ik heb er helemaal geen spijt van, maar het is niet meer aan mij om de vuist te ballen.

U sprak de voorbije jaren openlijk over uw lichamelijke en geestelijke kwetsuren. Als gevolg van een depressie ontwikkelde u op uw negentiende een eetstoornis. Welke van de twee heeft achteraf bekeken het meest pijn gedaan?

Van de Veire: Het hing natuurlijk nauw met elkaar samen, maar het moeilijkst was toch mijn eetstoornis. Ik worstel er nog altijd mee. Het blijft een heel moeilijk verhaal. Ik ben het laatste jaar twintig kilo vermagerd en toch blijf ik snakken naar controle. Het beeld dat ik in mijn hoofd had, strookte lang niet met wat ik in de spiegel zag. Dat is nu al beter, maar het blijft lastig. Zeker omdat ik de voorbije jaren mezelf zo heb geëtaleerd op sociale media. Ik voerde de strijd online terwijl ik hem ook nog met mezelf aan het leveren was. ‘Je zoekt bevestiging’, zeggen veel mensen dan. Maar nee, ik wilde en wil nog altijd gewoon de aandacht vestigen op een probleem dat zich bij zo veel jongeren voordoet en waar bijna niemand het over heeft.

Hoe manifesteert uw eetstoornis zich vandaag?

Van de Veire: Vroeger at ik te veel, nu is het omgekeerd. Warm eten voelt voor mij als een manier van zelfzorg aan, maar in periodes van stress eet ik altijd veel te weinig. Het is ooit begonnen met onverwerkte zaken van vroeger, die zorgden voor een grote onzekerheid in een periode waarin je lichaam sowieso al veel verandert. Ik had het allemaal niet meer op een rijtje. Ik zag het niet meer, was mezelf kwijt, verstopte opeens mijn geaardheid en wilde heel graag meedraaien in een samenleving waar ik nog niet klaar voor was. Het waren donkere dagen. Pas nu het wat lichter is in mijn hoofd, besef ik hoe diep ik toen zat. Van dat ene jaar herinner ik me amper nog iets. Gelukkig ben ik uit die depressie geraakt, maar het blijft met ups en downs gaan. Onlangs zat ik weer in een moeilijke periode, maar nu gaat het weer beter. Belangrijk is dat ik voldoende rust neem en me niet te veel op mijn gewicht fixeer. Ik heb de neiging om me bewust te zijn van elke hap die ik neem. Dat moet ik leren loslaten. Gelukkig kan ik er open over praten met mijn lief en mijn ouders, en heb ik een goede psycholoog. Mocht het opnieuw escaleren, dan kan ik altijd in opname gaan. Maar voorlopig lukt het nog.

We zitten allemaal vast in het Disneygevoel. Maar drek hoort bij het leven, heb ik geleerd.

Op uw knieën hebt u de boodschap ‘lief zijn’ laten tatoeëren. Bent u lief voor uzelf?

Van de Veire: Bij momenten. (lacht) Het is elke dag een strijd, daarom heb ik het op mijn knieën gezet. Als een dagelijkse reminder. En ik vond mijn knieën een lelijk deel van mijn lichaam. De plek was dus snel gekozen. Dankzij mijn lief en mijn plusdochter lukt het almaar beter om lief te zijn voor mezelf. Ik mag er zijn, besef ik meer en meer.

Heeft die vraag – of u er mag zijn – uw leven beheerst?

Van de Veire: Ja. Ik vond die bevestiging lang niet, onder meer omdat mijn ouders zijn gescheiden toen ik dertien was. Toen ik nadien uit mijn cocon kwam en kunstonderwijs ging studeren, werd ik me opeens erg bewust van de maatschappelijke norm en ging ik mijn geaardheid verbergen. Ik probeerde samen te zijn met een man, ook al wist ik van heel vroeg dat ik op meisjes viel. De drang om me aan te passen was gigantisch. We leven ook in een tijd waarin we elkaar weinig complimenten geven en doorgaans vrij hard zijn tegenover elkaar. Gewoon goeiedag zeggen op straat is al moeilijk. Laat staan elkaar aanvaarden zoals we zijn.

We leven ook in een tijd waarin alles ‘leuk’ moet zijn, waardoor we minder goed met tegenslag kunnen omgaan. We leggen veel nadruk op onze kwetsbaarheid, maar misschien zijn we onze weerbaarheid daardoor wat uit het oog verloren?

Van de Veire: Misschien wel, ja. Ik merk dat bij veel mensen: ze maken iets kleins mee en vinden het meteen het einde van de wereld. Door de moeilijke periodes die ik gekend heb, heb ik geleerd om niet te snel in paniek te raken. Morgen is een nieuwe dag, het komt wel weer goed: dat gevoel. Af en toe slaat het tegen, zo is het leven nu eenmaal. Maar het klopt dat veel mensen dat lijken te vergeten. Er wordt verwacht dat alles op wieltjes loopt. Je studeert, je leert een lief kennen, je vindt een job en je koopt samen een huis. We zitten allemaal nog heel erg vast in het Disney-gevoel. Maar drek hoort bij het leven, heb ik geleerd.

Een tijd geleden bent u gestopt met alcohol drinken. Welke impact heeft dat gehad op uw lichaam en geest?

Van de Veire: Ik ben veel rustiger geworden. Vroeger zocht ik zelfvertrouwen in alcohol, nu heb ik juist zelfvertrouwen omdat ik nuchter kan blijven. Het mottige gevoel van een kater is ook weg. Je hoofd dat pijn doet, je darmen die overhoopliggen, je hele lijf dat uitgedroogd is… Ik had ook enorm last van de blues telkens als ik gedronken had. En ik voelde me altijd schuldig om iets wat ik misschien had gezegd of gedaan toen ik dronken was. Ik mis het dus totaal niet. Drinken ging vaak samen met roken. Daar ben ik ook mee gestopt.

Nu ik de wereld nuchter beleef, zie ik wel hoe vervelend mensen zich soms gedragen zodra ze gedronken hebben. Hoe luid ze beginnen te praten of hoe opdringerig ze worden. De maatschappelijke druk om te drinken is nog erg groot. Overal is er reclame voor alcohol, maar ik ben blij dat ik ze kan weerstaan.

Danst u nog weleens?

Van de Veire: Dat gebeurt gelukkig nog altijd vaak. Vorige week nog, in de keuken. Ik kan het niet goed, maar het doet me altijd deugd. Vooral dansen met twee vind ik lastig, als ik de controle moet afgeven. Dat ligt me niet zo goed. (lacht)Ik loop ook graag, maar door een rugprobleem is er de laatste weken weinig van in huis gekomen. Door mijn werk als kapster zijn mijn rug en schouder snel overbelast. Ik mis het lopen, mijn geest wordt er altijd weer door gezuiverd. Vroeger heb ik nog geprobeerd om te mediteren, maar dat was niets voor mij.

Bent u nog altijd zo geobsedeerd door de dood?

Van de Veire: Ik ben er nog altijd doodsbang voor. Ik praat er zelfs niet graag over, omdat ik het zoiets engs vind. Het idee dat alles stopt – want daar geloof ik in: als het klaar is, is het klaar – boezemt me veel angst in. Ooit ben ik in een jaar tijd drie vrienden verloren, onder wie twee die zelfmoord hebben gepleegd, en dat heeft een grote impact op mij gehad. De dood was opeens tastbaar. Tegelijk weet ik daardoor dat het leven voor de andere mensen gewoon doorgaat, wat het besef van eindigheid wel wat gemakkelijker te aanvaarden maakt. De weinige tijd die ik hier heb, wil ik nu zo goed mogelijk beleven.

Wat is voor u de zin van het leven?

Van de Veire: Dat je het leven zelf moet vastpakken. Er zijn geen regels, maak er iets moois van, zonder altijd verantwoording af te leggen tegenover andere mensen. Zorg ervoor dat het jóúw leven is. En wees lief, dat natuurlijk ook. Het staat nu op mijn knieën, ik moet er trouw aan blijven.