‘Ik eis het recht op een middagdut op straat’

Amsterdam voert een verbod op middenleuningen op banken in. Onze reporter Stijn Tormans is wild enthousiast. ‘Eindelijk is Nederland weer een gidsland.’

Op een dag zal Amsterdam zichzelf nog eens bannen, denk ik soms. Tik de woorden ‘Amsterdam bant’ in op het net en er verschijnt een eindeloze reeks artikels: ‘Amsterdam bant auto’s uit het straatbeeld’, ‘Amsterdam bant AirBnb en consoorten’, ‘Amsterdam bant reclame voor ongezonde voeding’, ‘Amsterdam bant dark stores’, ‘Amsterdam bant de term Gouden Eeuw uit musea’… Het lijkt wel een stripreeks.

Niet dat al die banvloeken daarom fout zijn. De ban op de bierfiets is bijvoorbeeld heel terecht – toch echt wel een van de ellendigste dingen die de mens ooit uitvond. Ook van de nieuwste Amsterdamse banvloek ben ik een grote fan: die op de middenleuningen op banken.

Amsterdam stopt ‘met het plaatsen van bankjes met tussenleuningen’, laat wethouder Melanie van der Horst weten. En het college gaat nog verder: ‘Dat betekent dat zaken als stekels, noppen, opklapbare banken en ongemakkelijke poefjes niet tot onze standaard inrichtingselementen behoren.’

Dit is wel een kleine revolutie in de bankenwereld. De voorbije jaren dook overal op de planeet ‘vijandige architectuur’ op: straatmeubilair met tussenleuningen, niet geschikt om op te slapen of te luieren.

Het wereldbeeld dat erachter schuilt, is behoorlijk eng: weg met alle havelozen in deze maatschappij. Maar ook deze jongen voelt zich vaak geviseerd. Niets zo heerlijk als een middagdut doen op de bank in het park. Dat lukt op steeds minder banken, door die vervloekte middenleuningen. En anders is er altijd wel een snoeshaan die me komt wekken: ‘Meneer, dat mag niet.’ Alsof slapen een misdaad is. De mensen die vandaag al die mooie verkiezingsbeloftes doen, wantrouwen mij en u in de openbare ruimte.

Pijnlijke rug

Maar godzijdank laat niet iedereen zich doen. Twee jaar geleden was er een grote rel over het verdwijnen van de heerlijke houten banken in het Brusselse Noordstation. Ze werden vervangen door lelijke en ongemakkelijke afzonderlijke grijze aluminiumstoeltjes: langer dan tien minuten kun je daar niet op zitten zonder rugpijn te krijgen. De spoorwegen plaatsen die ellendige dingen in elk station, maar in het Noordstation vielen ze wel heel hard op. Omdat ze daar als een tang op een varken staan in het mooie fiftiesstation.

Dat vandaag niet alle oude houten banken in het Noordstation weg zijn, hebben we te danken aan het actiecomité Red De Banken. Twee jaar geleden organiseerde het zelfs een mars op Brussel Noord. En met succes: samen met de Nederlandse Vriendelijke Bankjes Bond hebben ze een kleine tegentrend gelanceerd. Behalve Amsterdam willen nu ook Leiden en Utrecht een verbod op tussenleuningen op banken. En in de Hollandse stations staan wel heerlijke houten banken.

Bijna zouden we Nederland opnieuw uitroepen tot gidsland. Maar dat is te vroeg. In hetzelfde bericht stond dat Amsterdam zijn banken wil ‘uniformiseren’.

Er zijn veertienduizend verschillende banken in de stad en het bestuur wil nu eenheid zoals in België. Twee modellen. Zucht, daar gaan we weer. Natuurlijk is dat goedkoper, maar ook saaier, duffer en lelijker: op den duur lijken alle straten op elkaar. Zelfs die van de Wallen, waar straks de hoeren moeten vertrekken. De lichtekooien met hun rode lampen zijn tegen hun zin ook in de ban geslagen – weg ruige charme.

Stadsonderzoeker René Boer zei gisteren in Het Parool: ‘Ik woon zelf op de Wallen. Het leven is daar in een klein gebied heel intens en chaotisch, maar tegelijkertijd geeft dat ook de complexiteit van de stad weer. De openbare ruimte wordt nu eenmaal gebruikt door heel verschillende mensen en kan niet exclusief worden geclaimd door een dominante groep die van kwaliteit, kalmte en orde houdt.’

Beter dan René Boer kunnen we het niet formuleren. En dat het nu maar gauw zomer wordt. Het is tijd voor een middagdut op de bank in het park.