Beschuldigingen van pedofilie worden vaak misbruikt in een grotere cultuuroorlog over seksualiteit door tegenstanders van genderdiversiteit. ‘Ze creëren een vals verband tussen homoseksualiteit en pedofilie.’
Na talloze doodsbedreigingen trok de Nederlandse auteur Pim Lammers zich vorige week terug als schrijver van het Nederlandse Kinderboekenweekgedicht. Lammers werd ervan beschuldigd pedofilie te propageren. De militant katholieke actiegroep Gezin in Gevaar noemde hem een ‘pedo-activist’ en een ‘pedofilieschrijver’.
Steen des aanstoots was een verhaal dat Lammers in 2016 publiceerde in een literair tijdschrift voor volwassenen over een twaalfjarige jongen die een seksuele relatie heeft met zijn trainer. Dat personage en auteur niet samenvallen, dat in de literatuur alle facetten van het leven worden onderzocht, dat in het gewraakte verhaal geen sprake is van verheerlijken – het deed er niet toe. Pim Lammers moest hangen.
Er volgde een georkestreerde haat- en cancelcampagne. Die werd aangestuurd door onder andere een medewerker van politicus Thierry Baudet van het radicaal- rechtse Forum voor Democratie, door conservatief-katholieke groepen als Gezin in Gevaar en door mensen van allerlei slag die geloven in rituele kindermoorden en verborgen pedofilienetwerken. Bekende Nederlandse zangers en acteurs met honderdduizenden volgers hielpen de beschuldigingen breed te verspreiden.
Voor die mensen zijn pedoseksualiteit en homoseksualiteit eigenlijk hetzelfde, allebei ziek en gevaarlijk.
Jelle van Buuren, Universiteit Leiden
Complottheorieën over pedofilie en over pedonetwerken die door de upper class gerund worden, hebben immens aan populariteit gewonnen sinds de coronacrisis. De hetze tegen een onschuldige schrijver als Lammers is niet rechtstreeks het gevolg van zulke samenzweringstheorieën, maar is er wel mee verweven.
‘In het milieu waarin dit soort campagnes wordt gelanceerd, is er altijd al veel aandacht voor het thema pedofolie’, zegt Jelle van Buuren, universitair docent bij het Institute of Security and Global Affairs (Universiteit Leiden). ‘Een extreemrechtse complottheorie als QAnon heeft daarin vandaag een grote invloed. In die uit Amerika overgewaaide samenzweringstheorie draait het om een linkse elite die baby’s vermoordt om hun bloed te drinken. In zulke theorieën zit zowel een laag die refereert aan kindermisbruik als aan seksuele losbandigheid. Vaak loopt dat ook over in een ontzettend negatief, hard verhaal over alles wat in de buurt komt van homoseksualiteit, homo-emancipatie, genderdiscussies en noem maar op. Er wordt ook verwezen naar een doelbewust plan van die linkse elite en haar geperverteerde liberale ideologie om de tradities en het gezin te ondergraven.’
#handenafvanonzekinderen
Pim Lammers schreef ook een kinderboek over transgenderisme, Het lammetje dat een varken is. De beschuldigingen, onder hashtags als #handenafvanonzekinderen en #beschermonzekinderen, zijn dan ook tegelijk een afkeuring van vermeende pedofiliepromotie én een bliksemafleider voor de grotere strijd die rechts-radicalen en conservatief-religieuzen voeren tegen de gevaren van zogenaamde ‘gendergekte’. Dat wil zeggen: tegen de gendertheorie, die van jongens meisjes zou willen maken en andersom, of geen van beiden of allebei tegelijk. Tegen de lgbtqi+-lobby, die onschuldige kinderen, via seksuele voorlichting op school, haar perverse opvattingen zou willen opleggen. De achterliggende gedachte, waarop ook omstreden wetgeving in landen als Polen en Hongarije is gestoeld, is dat kinderen lastig vallen met genderdiversiteit gevaarlijk is, en met kinderen over seks praten aanzet tot pedofilie.
Pedofiliebeschuldigingen worden zo een wapen in de cultuuroorlog over seksualiteit. En die cultuurstrijd wordt ook bij ons steeds heftiger. ‘In een normaal debat wissel je rationele argumenten uit’, zegt cultuurfilosoof Walter Weyns (Universiteit Antwerpen). ‘In een cultuuroorlog ga je op zoek naar een doorslaggevend moreel argument om de ander uit te schakelen. Dat doe je door die ander in verband te brengen met echte taboes. Pedofilie is zo’n taboe.’
Weyns ziet ook hoe het ‘pedofilieargument’ vervolgens wordt gebruikt om de lgbtqi+-beweging in een kwaad daglicht te plaatsen. ‘De vrijheid die deze beweging claimt, komt in de ogen van traditionele mensen uiteindelijk neer op het overschrijden van alle grenzen en in laatste instantie dus ook de grens van de kinderseksualiteit.’
De cultuurfilosoof verwijst verder naar het ‘kloofje’ tussen de opvattingen van nogal wat gewone mensen aan de ene kant, en de progressieve culturele waarden van journalisten, kunstenaars en academici aan de andere kant. ‘De afwijzing van Lammers’ werk heeft ook te maken met het feit dat een deel van de bevolking niet mee is met nieuwe opvattingen over genderdiversiteit. Ik las een mooi gedichtje van Lammers over “Tante Ben” die zich identificeert als non-binair. Maar voor mensen met een traditionele blik op mannen en vrouwen is dat een aanfluiting van hoe de wereld eruit zou moeten zien.’
Verkleed als ridders
De Nederlandse actiegroep Gezin in Gevaar is een onderdeel van de stichting Civitas Christiana, een radicaal-rechtse ultrakatholieke organisatie die ‘vecht voor de overwinning van de christelijke tradities, tegen het oprukkende multiculturalisme en de genderideologie’. Civitas Christiana is zelf verbonden met de wereldwijde fundamenteel-religieuze beweging Tradition, Family and Property (TFP), die heel actief is in de antiabortusstrijd.
Ook sommige Vlaamse rechts-radicale politici voelen zich thuis in die internationale beweging. Dries Van Langenhove nam vorige week nog ontslag uit de Vlaams Belang-Kamerfractie nadat De Standaard uit zijn Telegram-kanaal QAnon-achtige berichten over ‘pedokunst’ en pedofilie in hoge kringen had geciteerd. Hij bezocht in 2013 de Poolse afdeling van Civitas Christiana. ‘Voor een club als Civitas Christiana zijn pedoseksualiteit en homoseksualiteit eigenlijk gewoon hetzelfde, allebei ziek en gevaarlijk’, zegt Van Buuren.
In de jaren 70 werd op de openbare omroep gedebatteerd over seks met twaalfjarigen.
Walter Weyns, cultuurfilosoof
Influencers en politici als Van Langenhove maken pedofiliesamenzweringstheorieën, die anders in de krochten van het internet waren gebleven, populair en nieuwswaardig. Hun rol valt niet te onderschatten, aldus Van Buuren. ‘Ze fungeren als blaasbalgen. Wij noemen die influencers en politici de certificerende actoren. Als een politicus als Dries Van Langenhove, die toch over een soort gezagspositie beschikt, samenzweringstheorieën verspreidt, winnen zulke verhalen aan status en waarheidsgetrouwheid.’
Clubjes als Civitas Christiana zien er misschien uit als regelrechte folklore of iets van carnaval – hun website staat vol foto’s van mannen verkleed als ridders en aankondigingen van conferenties over ridderlijkheid. Maar ze maken wel deel uit van een internationale beweging met grote financiële armslag en buitengewoon volhardende en militante leden.
Apologie van pedofilie
Op pedofilie rustte niet altijd hetzelfde taboe als vandaag. De jaren 1970 en 1980 golden zeker in Frankrijk en Nederland, in mindere mate ook bij ons, onder progressieve intellectuelen en kunstenaars als de gouden jaren van de apologie van pedofilie. Allemaal in naam van de seksuele bevrijding na mei ’68. Daar kwam pas een einde aan toen psychologen kwamen vertellen over de kwalijke gevolgen van scheve machtsverhoudingen in seksuele relaties en slachtoffers van pedofilie het woord namen.
‘In de jaren 1970 en 1980 werden zelfs op de openbare omroep nog discussies gevoerd over de vraag of het acceptabel was voor volwassenen om seksuele betrekkingen te hebben met kinderen van 12 jaar’, zegt Walter Weyns. ‘Dat werd niet op breed applaus onthaald maar je kon dat wel bespreken. Pas later is daar ferm een punt achter gezet, en de zaak-Dutroux heeft in onze contreien die periode symbolisch helemaal afgesloten.’
De zaak-Dutroux en de vele missers in het onderzoek hebben in delen van de bevolking ook de overtuiging gevoed dat de bestrijding van pedofilie niet de eerste zorg is van de overheid. Niet toevallig doken in de nasleep van Dutroux ook opnieuw verhalen op over wijdvertakte pedofilienetwerken in hoge kringen. Ook andere grote schandalen, denk aan het misbruik in de katholieke kerk en recenter de zaak rond de Amerikaanse miljonair Jeffrey Epstein, voeden het wantrouwen en vormen een vruchtbare voedingsbodem voor complottheorieën over ‘elite-pedonetwerken’.
Verwoestend
Pedofilie, homoseksualiteit, genderdiversiteit en het perverteren van kinderen wordenop een hoop gegooid. De lgbtqi+-beweging ervaart die cultuuroorlog over seksualiteit als erg bedreigend. Dat zegt Çavaria, de Vlaamse belangenorganisatie van lgbtqi+-mensen, in een reactie. ‘Bewegingen die tegen gender en seksuele diversiteit zijn, creëren een vals verband tussen homoseksualiteit en pedofilie. Op die manier versterken ze het idee dat bij sommigen leeft over lgbtqi+-rechten, namelijk dat die in strijd zouden zijn met de rechten en het welzijn van kinderen. Ze creëren een klimaat dat leidt tot uitsluiting en geweld.’ Volgens Çavaria-woordvoerder Eef Heylighen heeft dat een ‘verwoestend effect op lgbtqi+-personen, mentaal en fysiek’. De belangenorganisatie vraagt de overheid om ‘onderzoek te doen naar deze tegenbewegingen’ en ‘de mensenrechten van lgbtqi+-personen wettelijk te verankeren en toe te passen in het beleid’.
