Na een nieuw erfgoeddrama in Zemst vraagt reporter Stijn Tormans zich af of er nog één politicus geïnteresseerd is in erfgoed.
Het was gisteren alweer een bijzonder trieste erfgoeddag – zijn er nog andere in Vlaanderen? In Zemst werd de beuk gezet in de prachtige modernistische Villa Vaeck. Hoewel dat eigenlijk niet mocht: de zoon van de architect had beroep aangetekend tegen de sloopprocedure en die liep nog.
Maar de eigenaar zelf nam de vlucht vooruit en liet de sloopwagens aanrukken – zo doen wij dat in Vlaanderen. De burgemeester van Zemst, Veerle Geerinckx (N-VA), die zelf de sloopvergunning had getekend, keek ernaar en murmelde dat de eigenaar stout was. De werken liggen nu weer stil, maar de woning is al half verwoest.
Villa Vaeck zorgde de voorbije weken voor heel wat deining op de sociale media: er deed een petitie de ronde om de prachtige modernistische villa van architect Roger De Winter te behouden. Een bijzonder waardevolle woning uit 1956 die de beloftes van de Expo in zich draagt, dat zie je niet vaak meer in Vlaanderen.
Vierduizend mensen tekenden, maar duwden vooral daar waar het pijn doet: er is in dit land amper aandacht voor naoorlogse architectuur. Dat dit pand niet op een beschermlijst stond, zegt alles. En dat zal in de toekomst wellicht niet veranderen. Vlaams minister van Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA) verkondigt overal dat hij de lijst beschermd erfgoed vooral kleiner wil maken.
Niet alleen in Zemst gebeuren er erfgoedrampen: in Antwerpen is er ook alweer een nieuwe in de maak. Daar werd vorige week de bouwcode goedgekeurd. In de gemeenteraad vroeg oppositielid Joris Giebens (Groen) hoe het zat met het winkelerfgoed.
In de stad zijn er nog een dertigtal bijzonder waardevolle oude winkelinterieurs, maar ook daarvan zijn er amper beschermd. Terwijl die winkels de stad maken. Van bakkerij Goossens in de Korte Gasthuisstraat tot ijzerwinkel ’t Zonneke aan de Sint-Jorispoort: toeristen komen er van heinde en verre op af. En hey, weet iemand wat er met apotheker Maus en zijn prachtige interieur uit 1870 in de Lange Leemstraat gebeurd is?
Het antwoord van schepen van Stadsontwikkeling Annick De Ridder (N-VA) was ronduit beschamend. De stad had de mogelijkheid om een meldingsplicht in te stellen als je een winkel met erfgoedwaarde wilt verbouwen, maar weigerde. Want ze wil de bouwcode ‘zo eenvoudig mogelijk houden’.
Vrij vertaald: het interesseert haar geen bal wat er met die interieurs gebeurt. Eigenaars doen ermee wat ze willen, zoals in Zemst. De schepen deed zelfs geen moeite om wat aandacht te veinzen: verveeld ratelde ze het antwoord van een papier af. Als er over honderd jaar nog iets behouden is van ons erfgoed, dan zal het zeker niet de verdienste zijn van Annick De Ridder. De vraag is eerder: hoe overleeft ons erfgoed in godsnaam Annick De Ridder?
Maar ook de rest gaat niet vrijuit. Zijn er, op een paar witte raven na, nog politici geïnteresseerd in dit onderwerp? Links vindt het een rechts thema. En rechts doet alsof het geïnteresseerd is tot er een projectontwikkelaar aankomt met andere plannen. Dan is het plots niet meer zo interessant allemaal. En ‘we kunnen toch niet alles bewaren’.
Tijd om die goede oude August De Winne nog eens te citeren: Arm Vlaanderen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier