Wie zit achter het protest tegen ‘masturbatietips en pornovertoningen’ in de klas?

Achter de acties tegen EVRAS, een programma rond relationele en seksuele opvoeding in Franstalige scholen in ons land, zit een bont allegaartje aan groepen en personages. En vooral: heel wat foute info.

De voorbije week werd in Luik en Charleroi brandgesticht in enkele scholen en de boodschap ‘NO EVRAS’ werd met verf op de muren gespoten. EVRAS staat voor Éducation à la Vie Relationnelle, Affective et Sexuelle. Het gaat om cursussen voor kinderen en adolescenten rond seksuele opvoeding en andere emotionele en relationele aspecten van het volwassen worden. Zulke vormingen worden al sinds 2012 georganiseerd. Maar omdat dat eerder ongecoördineerd en in verspreide slagorde gebeurde in de Franstalige gemeenschap, werd onlangs beslist om vier uur animations EVRAS verplicht op te nemen in het leerprogramma. Het gaat om twee uur in het zesde leerjaar en twee uur in het vierde middelbaar, gedoceerd door externe lesgevers.

Klinkt allemaal redelijk onschuldig, en toch is er hevig protest – tot en met brandstichtingen in schooltjes. Wie of wat zit daarachter?

‘Seksualiseren’

Het debat over EVRAS is niet nieuw maar ging de voorbije weken plots crescendo. 7 september was er een opvallende betoging aan het Parlement van de Franstalige Gemeenschap. Die dag stemden de parlementsleden over de praktische zaken van de nu verplichte EVRAS-cursussen.

Een deel van de tegenstanders is principieel tegen het concept van seksuele opvoeding op school. Zij vinden dat alleen ouders met hun kinderen over seks en relaties mogen praten. Maar het gros van de discussies gaat over de inhoud – of beter gezegd: de vermeende inhoud – van het lespakket. Daarbij focust het protest zich vooral op een EVRAS-gids van 300 pagina’s die bedoeld is om handvatten mee te geven aan lesgevers. Het is geen exhaustieve gids, geen handboek dat uitgedeeld wordt op school, zelfs geen formeel lesmateriaal – maar het wordt vaak wel zo voorgesteld.

EVRAS is als concept veel breder dan louter ‘seksuele opvoeding’. De gids en de vormingen raken thema’s aan als emotionele groei, zelfvertrouwen, verschillende types interpersoonlijke relaties, biologische informatie over puberteit en seksuele ontwikkeling. Er zijn ook hoofdstukken over culturele en maatschappelijke waarden rond seksualiteit, genderidentiteit, reproductieve gezondheid, gezinsplanning, geslachtsziekten, seksueel en intrafamiliaal geweld enzovoort. EVRAS wil via leeftijdsgebonden informatie kinderen weerbaar maken voor allerlei invloeden die ze sowieso ervaren in de maatschappij – denk aan de onrealistische manier waarop seksualiteit en het menselijk lichaam voorgesteld worden in porno, aan genderstereotypen in de media, sociale druk van vrienden en familie enzovoort.

(lees verder onder de preview)

Maar zo begrijpen vele tegenstanders van EVRAS het niet. Ze zien in de gids een plan om jonge kinderen te ‘seksualiseren’. Er circuleren op het internet heel wat verkeerde interpretaties en desinformatie over de precieze inhoud van de EVRAS-vormingen. Er zijn ouders die geloven dat hun kleuters lessen zullen krijgen met tips voor masturbatie, dat leerlingen of lesgevers zich uitkleden of dat er ‘porno getoond zal worden in de klas’. In het algemeen vrezen tegenstanders dat kinderen te jong geconfronteerd zullen worden met seksuele vragen waar ze nog niet mee bezig zijn. Maar de animations EVRAS zijn wel samengesteld op basis van vragen die leven onder de leerlingen.

Woke genderindoctrinatie

De tegenstanders van EVRAS zijn behoorlijk divers. Er is de Waalse extreemrechtse partij Chez Nous, die haar kritiek vooral presenteert als verzet tegen ‘woke genderindoctrinatie’. Een belangrijk deel van de protesten komt uit streng-religieuze hoek: enerzijds kleine kringen van radicale, zogenaamd ‘integristische’ katholieken, anderzijds enkele kleine en grote moskeekoepels – waaronder ook het Turkse Diyanet – die zich recent in een open brief tegen EVRAS kantten. Bij de betogers aan het Franstalige Parlement op 7 september zaten veel moeders met hoofddoeken. Ander protestgeluid komt uit de hoek van het Observatoire de la Petite Sirène, een Frans-Belgisch collectief van voornamelijk psychologen en psychoanalytici dat zich kant tegen gendertransitie bij minderjarigen.

Opvallend is de betrokkenheid van enkele figuren die eerder al naar voren kwamen tijdens de coronacrisis. Het groepje Sauvons Nos Enfants is bijvoorbeeld mee opgericht door de ‘coronasceptische’ kinderpsychiater Frédéric Goaréguer. Hij kwam tijdens de pandemie in opspraak en moest zich verantwoorden voor zijn standpunten bij de Orde der artsen. Achter het collectief Démocratie Participative, dat een ‘enquête’ over EVRAS met misleidende statements verspreidt en ook flyers uitdeelt, zit dan weer Brusselaar Daniel de Wolff. Hij viel vorig jaar op door een soortgelijke flyeractie met antivaccinatieboodschappen. De Wolff insinueert dat de brandstichtingen in Charleroi opzettelijk veroorzaakt zijn door de ‘stoottroepen van PS-voorzitter Paul Magnette’ als falseflagoperatie om de anti-EVRAS-groepen te ‘criminaliseren’.

Net zoals tijdens de coronacrisis zijn ook hier complottheorieën niet veraf. Achter het protest schuilt een diep wantrouwen ten aanzien van overheden en supranationale instanties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie. Bernadette B., beheerder van de Facebookgroep van Sauvons Nos Enfants, deelde bijvoorbeeld een video waarin beweerd wordt dat seksuele opvoeding op school behoort tot een plan van een geheime wereldregering of ‘cabal’ om de bevolking uit te roeien – een antisemitische complottheorie. Een voor zondag geplande Brusselse betoging tegen EVRAS is voorzien van een foto van twee dragqueens en kant zich tegen ‘de waarden van maffieuze globalistische organisaties’ zoals de Wereldgezondheidsorganisatie.

TikTok

Naast deze enigszins georganiseerde initiatieven, valt ook de invloed niet te onderschatten van filmpjes van individuele ‘bezorgde ouders’ en influencers die circuleren via TikTok, WhatsApp en andere sociale media. Het zijn vaak emotionele of boze getuigenissen over de vermeende ‘EVRAS-masturbatietips en pornovertoningen’. Heel wat mensen zijn – begrijpelijk – oprecht gechoqueerd door dat soort misleidende berichten. Die worden gretig verspreid vanuit groepen die het vooral ideologisch oneens zijn met de inhoud van de vormingen. Zij vinden het maar niets dat onderwerpen als sexting, masturbatie, genderidentiteit, homoseksualiteit, voorbehoedsmiddelen of abortus toegelicht worden aan leerlingen zonder die ‘aberraties’ te noemen.

Het gevaarlijkste discours rondom EVRAS integreert complottheorieën over ‘globalistische elites’ die via seksuele opvoeding kinderen in verwarring willen brengen over hun genderidentiteit of bezig zijn met ‘het normaliseren van pedofilie’. In sommige video’s van boze ouders wordt al gedreigd met geweld voor wie ‘aan hun kinderen komt’. En in het verleden is helaas al gebleken waartoe morele paniek over ‘pedofilie op school’ kan leiden.