‘Het lijkt me een gevaarlijke evolutie, beste Acid, als elke burger zich rechter waant, of slechter nog, zich geroepen voelt om beul te zijn’

‘Stel u eens voor dat één van uw volgers zich door u gesteund voelt om die verkrachter aan te vallen, misschien zelfs te doden’, schrijft traumatoloog Thierry De Baets in een brief aan Nathan Vandergunst. De bekende YouTuber had eerder de naam van de dader in de Leuvense verkrachtingszaak onthuld.

Beste mijnheer Vandergunst, alias Acid,

Eerst en vooral wil ik me verontschuldigen dat ik gebruikmaak van dit mogelijk ouderwets aanvoelende medium om u enkele bedenkingen te sturen. Natuurlijk besef ik dat een geschreven brief van zo’n 800 woorden een trager communicatiemiddel is, dat zelfs inspanning van de lezer vraagt, en veel minder hip is, dan een snelle video.

Nochtans heeft het schrift – mede door de traagheid – enkele voordelen: het geeft meer tijd voor reflectie, het kan gemakkelijk herlezen worden, wat enerzijds de schrijver het voordeel biedt verbeteringen uit te voeren of verduidelijkingen toe te voegen, en anderzijds de lezer toelaat om zo goed mogelijk de boodschap te begrijpen.

Maar laten we duidelijk zijn, net zoals elk filmpje, kan elke tekst ongetwijfeld tot misverstanden leiden.

De reden dat ik mijn schrijven tot u richt is dat ik vorig weekend een verhaal vernam. Het was geen film, geen video maar een verhaal dat mij uit een boek werd voorgelezen. De korte samenvatting ervan luidt als volgt: een belangrijke influencer werd geconfronteerd met iemand die iets heel verkeerd deed, een actie die als misdaad werd aanzien.

Het betrof een persoon die – zo had ik het verhaal toch begrepen – een seksueel misdrijf had gepleegd. De omstaanders vroegen de mening van die influencer. Hij reageerde zeer bedaard, hij keek nauwelijks op en tekende verstrooid wat in het zand.

Toen de omstaanders aandrongen, antwoordde hij hen: ‘Laten we die persoon straffen, heel hard straffen.’ En nonchalant voegde hij eraan toe: ‘Dat degene die nog nooit iets misdeed, als eerste die persoon mag straffen.’ De omstaanders keken wat om zich heen, de ene naar de punt van zijn schoenen, de andere naar de vogels in de boom. Uiteindelijk dropen ze één voor één af en lieten ze de influencer met de dader achter.

Sta mij toe u te bekennen dat ik eveneens gechoqueerd was, toen ik hoorde dat een jonge student een medestudente had verkracht maar toch niet zwaar gestraft werd. Ik zag het al helemaal voor me, hoe een op seks beluste kerel – een fils à papa waarschijnlijk – een onschuldig maar dronken meisje misbruikte.

De volgende dagen hoorde ik in mijn omgeving andere versies: dat ze hem zelf kuste, dat hij had geprobeerd om haar bij vriendinnen af te zetten, dat hij zelf te veel gedronken had of toch weer niet. En ik moet nederig bekennen dat ik de feiten niet precies ken, noch dat ik het volledige vonnis heb gelezen.

Ik meen te hebben begrepen dat ook u was aangedaan en tot actie overging om rechtvaardigheid te eisen.

Beste mijnheer Vandergunst, ik weet niet hoe goed u bent geïnformeerd, Ik weet niet of u het vonnis hebt gelezen, of de precieze feiten kent, of dat u misschien vindt – net zoals het in bepaalde kringen tegenwoordig gebruikelijk lijkt – dat waarheid niet bestaat maar gecreëerd moet worden.

Toch wil ik even verwijzen naar de influencer uit het verhaaltje. Hij vergoelijkte of minimaliseerde de seksuele misdaad niet, hij zei zelfs niet dat de dader niet gestraft mocht worden, maar hij liet zijn volgers wel nadenken over zichzelf, of zij altijd zo correct waren geweest.

Stel u eens voor, beste mijnheer Vandergunst, dat één van uw volgers zich door u gesteund voelt om die verkrachter aan te vallen, misschien zelfs te doden. Stel u voor dat deze jonge man door vele van uw volgers belaagd wordt, fysiek of – wat ongetwijfeld meer waarschijnlijk is – virtueel, dat hij dat niet volhoudt en uit het leven stapt.

Zou u echt vinden dat rechtvaardigheid dan zegeviert? Zou u trots zijn op uw actie? Kunnen we uw soort acties niet doortrekken naar andere misdaden zoals moord, slagen en verwondingen, inbraken, diefstal, intrafamiliaal geweld, pesten op het werk, verkeersovertredingen, zwartwerk…

In mijn beroep ontmoet ik regelmatig gevangenen. Vaak ben ik nieuwsgierig naar wat ze deden of hoe streng ze werden gestraft, of ze misschien te streng werden aangepakt of net veel te zacht. Ik vraag het hen niet. Ik behandel ze op net dezelfde manier als al mijn andere patiënten en zoals ik graag zou hebben dat een andere arts mij behandelt.

Het is nog nooit in mij opgekomen om een patiënt, die onder invloed iemand heeft aangereden, minder goed te behandelen dan een andere patiënt. Het lijkt mij een gevaarlijke evolutie, beste Acid, als elke burger zijn eigen mening als enige echte waarheid aanziet, als elke burger zich rechter waant, of slechter nog, zich geroepen voelt om beul te zijn.

Laten we voorzichtig zijn met een massa mensen op te hitsen of bepaalde machten te misbruiken. Voor we het goed en wel beseffen, worden we meegetrokken in een spiraal van geweld, iets dat u – zeker gezien uw vraag naar rechtvaardigheid – ongetwijfeld nooit zou willen.

Tot slot wil ik bij dit trieste voorval een pleidooi houden voor twee zaken waar ik in de media niets over heb gelezen of gehoord en die ongetwijfeld conservatief zullen klinken.

Enerzijds moeten we uit deze beschadigende gebeurtenis onthouden dat alcohol – en zeker alcohol in overdreven hoeveelheid – een belangrijke negatieve rol heeft gespeeld. Het verlies van controle is mede verantwoordelijk voor deze misdaad.

Anderzijds doet deze trieste situatie ons beseffen dat een respectvolle omgang met het eigen lichaam, met het lichaam van een ander en met seksualiteit belangrijk is bij het fysiek en psychisch welbevinden van mensen.

Met vriendelijke groeten

Thierry De Baets