‘Gedaan met rekenen en tellen: aan een chirurg vraag je toch ook niet hoeveel glazen die gedronken heeft?’

‘Waarom wordt er nog altijd zo fel gereageerd op voorstellen die pleiten voor een nultolerantie voor alcohol in het verkeer’, vraagt chirurg Thierry De Baets zich af bij de start van de eindejaarsperiode. ‘Waarom mogen chauffeurs iets minder geconcentreerd zijn dan hersenchirurgen?’

Beeld je heel even in; hoe de wereld plots stilstaat, hoe al je dromen ineens uiteenspatten en hoe je de toekomst anders moet bekijken. Na drie weken hoofdpijn, een veelvoud aan doktersbezoeken en evenveel scanners, krijg je te horen dat er een gezwel zit in je hoofd, in je hersens. Het bolletje is niet heel groot, het verdringt het gezonde hersenweefsel niet, maar het is wel wat kwaadaardig. Het moet er uit, en liefst zo snel mogelijk. Geen tijd voor paniek, je schiet onmiddellijk in actie. Na een gesprek met je huisarts, met andere patiënten en zelfs met het alwetende internet hebt je hem gevonden, de beste hersenchirurg van het land, een man met naam en faam. Hij kan je snel ontvangen en zal je opereren. Hij legt het allemaal in detail uit. Het is routine voor hem. Hij heeft al honderden patiënten geopereerd. Het blijft wel delicaat want de kanker ligt wel in je hersenen natuurlijk. Alleen het gezwel mag weg. Als de chirurg te weinig wegneemt komt de kanker terug. Als hij te veel wegneemt, ben je misschien verlamd, blind kan ook of misschien kan je nooit meer praten.

Misschien wel de belangrijkste dag in je leven, het is 13 uur. Je ligt in een operatiehemdje nog even wakker op de operatietafel. De hersenchirurg komt je net voor de narcose nog groeten en geruststellen. Wat ruik je? Heeft die chirurg iets gedronken?

“Ja,” antwoordt hij. “Een glaasje wijn, eentje maar, bij mijn middagmaal. Het was al een zware dag vandaag maar ik ben klaar voor uw operatie hoor. Ik zie u terug na de ingreep. Slaap lekker,” voegt hij er glimlachend aan toe. Terwijl je in slaap gebracht wordt, kan je alleen nog maar aan dat ene glas wijn denken. Was het toeval dat hij vandaag een glas alcohol dronk? Was dit een eenmalige gebeurtenis, of drinkt die chirurg wel meer glazen? Misschien heeft hij de alcohol nodig om voldoende zelfvertrouwen te hebben, om ontspannen te zijn? Of slechter nog, om een vaste hand te hebben? Wat zal de invloed van de alcohol zijn op je operatie? Zal hij voldoende geconcentreerd zijn, zal hij de situatie juist inschatten, ook op het ogenblik dat er misschien iets fout kan lopen, op het moment dat er iets onverwachts gebeurt?

Waarom beginnen we te stressen bij het gedrag van de hersenchirurg en vinden we het vreemd dat hij iets dronk? Er zijn minder dodelijke slachtoffers door hersenchirurgen dan door het verkeer. Waarom wordt er zo fel gereageerd op het voorstel van VIAS om een nultolerantie in te voeren?

Zeker tijdens de feestdagen vinden velen onder ons dat we toch wel één glas mogen drinken voor we in de wagen stappen, voor we ons begeven tussen kwetsbare fietsers, tussen misschien wel slecht verlichte voetgangers en onvoorzichtige kinderen? Een glas, misschien maximaal twee, zeggen de tegenstanders, kan toch geen kwaad. Wees maar eens de patiënt van de chirurg die dat ook vindt.

(Lees verder onder de preview.)

Waarom mogen chauffeurs iets minder geconcentreerd zijn dan hersenchirurgen, iets minder snel reageren, een onverwachte situatie net niet voldoende juist inschatten? Na één of twee glazen ben je niet dronken, kan je nog recht lopen en zie je nog niet dubbel. Maar zelfs met de (voorlopig) toegelaten 0,5 promille alcohol heb je een tragere reactiesnelheid en ben je minder geconcentreerd. Je raakt iets meer overmoedig en het zicht neemt wat af. Het risico dat je betrokken raakt bij een dodelijk ongeval is 2,5 keer groter dan als je nuchter bent. 540 doden in het verkeer in 2022, meer dan 45.000 mensen liepen verwondingen op bij verkeersongevallen. In 1 op 4 van de gevallen speelt alcohol daarbij een rol. Wees maar eens de dode, de broer of zus van het slachtoffer, het kind of de ouder van de overledene.

Natuurlijk zijn ook andere maatregelen nuttig; meer controles en verhogen van de pakkans, de cowboys uit het verkeer halen, meer controles op drugs, veiligere infrastructuur en ga zo maar door. Het feit dat we niet alle maatregelen samen kunnen verplichten, is geen reden om geen enkele verbetering in te voeren. Elke maatregel die het aantal gekwetsten en doden kan verlagen, is toe te juichen.

Het leven kan eenvoudig zijn: drinken en rijden gaan niet samen. Gedaan met tellen en rekenen wat je al dan niet mag drinken in een uur of op de hele avond, of als je daarna nog een koffietje drinkt.

Je wil toch ook niet die patiënt zijn die wordt geopereerd door een chirurg die drinkt? Je wil toch dat anderen voorzichtig zijn voor jezelf, voor je familie, je collega’s, je vrienden. Je wil zelf toch geen nodeloos risico nemen in het verkeer?

Thierry De Baets is orthopedisch chirurg, traumatoloog in het AZ Turnhout.