Het project Safe ’n Sound motiveert festivalgangers om op een minder risicovolle manier met drugs om te gaan. Bij Horst Festival in Vilvoorde zijn ze ervan overtuigd dat die aanpak werkt. ‘Schade door druggebruik los je niet op met nultolerantie.’
Na drie jaar relatieve stilte mogen de muziekfestivals opnieuw knallen. Horst Arts & Music Festival in Vilvoorde opende eind april het festivalseizoen. Drie dagen lang konden bezoekers er genieten van experimentele tentoonstellingen en dansen op elektronische muziek. Ook aanwezig: de medewerkers van Safe ‘n Sound, een preventieproject dat festivalgangers wil informeren over veilig druggebruik.
Op de tweede dag van het festival, kort na de middag, banen ze zich een weg door de dansende massa en delen ze flyers, condooms en stickers uit. Ze vertellen festivalgangers om voorzichtig te zijn met alcohol, drugs en seks. Aan de infostand van Safe ‘n Sound vinden we informatie over veilige seks en het veilig gebruik van middelen zoals amfetamines, cocaïne en ecstasy. In een rustige hoek achter de tafel zien we ligstoelen, tapijten en kussens. Enkele mensen liggen er met een dekentje rond zich. Het is er knus en kalm. ‘Dit is een safe space voor iedereen die zich niet goed voelt na middelengebruik’, legt coördinator Shawny Vanhoutteghem uit. ‘De mensen die hier liggen, hebben geen medische hulp nodig, maar willen gewoon even tot rust komen.
Risicobeperking
Safe ‘n Sound is een initiatief van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD), een partnerorganisatie van de Vlaamse overheid. Safe ‘n Sound richt zich op risicobeperking en peer support rond druggebruik. De peers, vrijwilligers met dezelfde levensstijl en expertise, informeren de festivalgangers vanuit hun eigen ervaringsdeskundigheid met drugs. ‘Je kunt bij ons terecht voor informatie over alcohol en andere drugs, maar ook over gehoorschade en veilig vrijen. Zo proberen we de gezondheidsrisico’s voor mensen die uitgaan zo klein mogelijk te houden’, zegt Vanhoutteghem.
‘In de uitgaansscene worden er nu eenmaal legale en illegale drugs gebruikt, wat risico’s met zich meebrengt, zoals oververhitting, een bad trip of out gaan. Wij willen mensen informeren zodat ze verantwoordelijke en verstandige keuzes maken tijdens het uitgaan. Dat gebeurt altijd op een objectieve manier, zonder te veroordelen.’
Nultolerantie
‘De realiteit is nu eenmaal dat een deel van de festivalgangers drugs gebruiken’, zegt UGent-criminoloog en expert in nightlife security Wim Hardyns. ‘Een project als Safe ‘n Sound vertrekt vanuit die realiteit en probeert de schade door druggebruik tot een minimum te beperken. Met naïviteit schiet je weinig op. De gezondheidsrisico’s die met druggebruik gepaard gaan, zul je niet oplossen met een nultolerantiebeleid.’
De realiteit is nu eenmaal dat een deel van de festivalgangers drugs gebruiken
Op Horst ruilden ze die nultolerantie al enkele jaren geleden om voor een drugsbeleid dat in de eerste plaats gezondheidsproblemen wil voorkomen. De Belgische drugswetgeving gaat nochtans uit van nultolerantie. ‘De drugswetgeving in België strookt niet met de realiteit’, vindt Horst-organisator Jochem Daelman. ‘Een nultolerantiebeleid heeft ongewenste neveneffecten. Als je op een festival strikte drugscontroles uitvoert, nemen bezoekers vaak onderweg op de bus of de trein al extra veel drugs zodat ze daar bij het binnenkomen niet meer op betrapt kunnen worden . Of ze gebruiken Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS), de zogenaamde ‘research chemicals’, waar niet veel over geweten is waardoor het moeilijker is hen te helpen als het fout loopt.’
Repressie
Recent onderzoek van UGent en HoGent toont aan dat een drugsbeleid dat focust op preventie en schadebeperking ervoor zorgt dat mensen op een minder risicovolle manier gaan gebruiken. Safe ‘n Sound ziet ook het aantal aanvragen voor hun diensten op evenementen stijgen. ‘Festivals merken dat er dan veel minder nood is aan een repressieve aanpak’, vertelt Vanhoutteghem.
Een nultolerantiebeleid heeft ongewenste neveneffecten
Volgens Horst-organisator Daelman werpt het zachtere drugsbeleid zijn vruchten af. ‘We zien veel bezoekers het advies van de mensen van Safe ‘n Sound opzoeken. De festivalgangers vertrouwen hen en zijn open over de drugs die ze gebruikten. Ze weten dat ze niet bang hoeven te zijn wanneer ze slecht reageren op drugs, of dat ze eruit zullen worden gegooid of zelfs opgepakt als ze hulp vragen.’ Dat merkt Horst ook aan de cijfers, zegt Daelman. ‘Dit jaar werden er “maar” twee mensen afgevoerd naar het ziekenhuis, waarvan eentje vanwege een lelijke val. Voor een festival met 7.000 à 10.000 bezoekers per dag is dat weinig.’
Verzoening
Zet een integraal drugsbeleid niet aan tot meer druggebruik? ‘Daarover bestaat discussie’, zegt criminoloog Hardyns. ‘Maar mensen die drugs willen gebruiken, zullen altijd een weg vinden. Het is belangrijk dat de wettelijke nultolerantie in België wordt verzoend met de realiteit waarin groepen van festivalgangers drugs gebruiken. Politie en parket moeten erop letten dat partydrugs niet binnen raken en dat dealers worden aangepakt. Maar ook de gezondheid van de mensen kan niet genegeerd worden.’
Daelman pleit daarom voor een dialoog tussen alle betrokken partijen. ‘De politie is de laatste jaren op een heel andere manier aanwezig bij ons. We hebben een goed overleg met hen en ze zijn op de hoogte van hoe we met druggebruik omgaan. Onze cijfers tonen dat die aanpak werkt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier