Sekswerk in crisistijden: ‘Laat een prostituee opdraven als personage in Thuis of Familie’

De coronacrisis hakte erin bij het contactberoep bij uitstek. Maar nu het leven zoveel duurder wordt, komt er een nieuwe instroom aan sekswerkers, zegt de Limburgse Sigrid Schellen, die intussen zelf overstapte naar BDSM.

Voor Sigrid Schellen was de coronacrisis er te veel aan. De Limburgse sekswerker schreef in 2019 Hoerenchance, een openhartig boek over haar beroep. Sinds dit jaar werkt ze als dominatrix en runt ze een erotiekwinkel die gespecialiseerd is in BDSM-meubelen. Privé ontvangen doet ze niet meer. ‘Ik ben gestopt toen dat tijdens de pandemie van de overheid moest en ik ben nooit meer echt opgestart’, zegt Sigrid Schellen. ‘We gingen van versoepeling naar nieuwe lockdown en weer terug. De regels veranderden elke week. Hoe ik op een veilige en gezonde manier mijn job moest uitoefenen, was mij op geen enkel moment duidelijk.’ Schellen stapte over naar BDSM. ‘Daar kun je afstand houden. Ik voelde me meer op mijn gemak en heb niet meer omgekeken.’

Sekswerk met een mondmasker: kan dat?

Sigrid Schellen: Nee, en het was ook onrealistisch om dat te vragen. Er was voor sekswerkers nochtans een protocol uitgewerkt, hilarisch gedetailleerd. Een triootje met twee klanten mocht bijvoorbeeld, een triootje met één klant en twee sekswerkers was verboden. Ik was graag op de vergadering geweest waar die regels zijn bedacht. In de praktijk heeft niemand zich daaraan gehouden, dat spreekt vanzelf. Ze deden hoogstens een mondmasker aan om de deur te openen.

Was er angst om ziek te worden, bij de sekswerkers of bij de klanten?

Schellen: De meningen waren erg gepolariseerd, net als in de rest van de samenleving. Ik ken sekswerkers die het veel heisa om niets vonden. Zij hebben gewoon doorgewerkt, zelfs tijdens de strengste lockdown. Zelf was ik erg bang voor corona. Niet om zelf in het ziekenhuis te belanden, maar het idee dat anderen ziek konden worden door mij, vond ik ondraaglijk.

Naarmate de pandemie aansleepte, kreeg ik meer en meer berichtjes van klanten die wilden afspreken, ook toen dat volgens de regels niet mocht. Ik zag de steun voor de maatregelen wegsmelten.

Wat hebt u geantwoord?

Schellen: Ik heb mijn telefoon uitgezet, want ik werd boos van die berichtjes. Beseften ze niet hoe gevaarlijk dat virus is? Bij vaste klanten heb ik het riedeltje afgedraaid: dat het belangrijk was de regels te volgen, dat ik het deed om anderen te beschermen enzovoort. Het was vermoeiend en bij velen drong het toch niet door.

Maar wie niet werkt, valt zonder inkomen.

Schellen: Nee, dat klopt niet. Ik heb gewoon de steunmaatregelen aangevraagd, zoals andere zelfstandigen.

Golden de coronapremies ook voor sekswerkers?

Schellen: Misschien niet officieel, maar ze zijn daar soepel in geweest. Je kon bellen naar het sociaal secretariaat: ‘Kijk, op papier sta ik geregistreerd als IT’er, maar in werkelijkheid doe ik sekswerk.’ Daar werd geen discussie over gevoerd: je kreeg waar je recht op had.

Ik ben natuurlijk wel in orde met mijn administratie en dat kunnen niet alle prostituees zeggen. Maar als je in het zwart werkt, moet je daar de gevolgen van dragen. Ik betaal belastingen. Van wat de klant mij betaalt, blijft de helft over.

Andere beroepen maakten de omslag naar thuiswerk, sekswerkers gingen voor de webcam staan of maakten een account op de website OnlyFans.

Schellen: Pikante webcamfilmpjes zijn natuurlijk niets nieuws. De media omschrijven webcamseks vaak als een veilig alternatief voor prostitutie. Maar het enige wat er veiliger aan is, is dat je geen fysiek contact hebt. Sekswerk kleeft voor de rest van je leven aan je, ook al weet niemand in je omgeving dat je het doet, ook al ben je nog zo voorzichtig. En internetfilmpjes gaan voor eeuwig mee. Je kunt gechanteerd worden, de beelden kunnen zich verspreiden en tegen je worden gebruikt. Ook sekswerkers krijgen te maken met wraakporno. Ik zou webcamseks niet aanraden. Een klant privé ontvangen, ja. Maar het is iets anders wanneer, in potentie, de hele wereld je aan het werk kan zien.

Huidhonger was een buzzword tijdens de coronacrisis. Was dat in het sekswerk ook te merken?

Schellen: Huidhonger is onze business. Veel klanten zijn eenzaam, snakken naar fysiek contact – voor corona al. Sommige klanten heb ik mijn privénummer gegeven, als uitlaatklep. Voor mij, als sekswerker, was het een rare gewaarwording om zelf te beseffen wat huidhonger betekent. Ik vond het verschrikkelijk.

Hoe was het zodra de regels versoepelden?

Schellen: Zelf heb ik lang de boot afgehouden – al die tijd moesten we elk contact vermijden, is het dan slim om plots helemaal los te gaan? Maar ik was een uitzondering. De sekswerkers die snel heropgestart zijn, hebben gouden zaken gedaan. Nu, lang heeft dat niet geduurd. Wat had je ook verwacht? Er verschenen krantenartikels die een te spectaculair beeld schetsten, over uitverkochte seksparty’s en de rosse buurt die zwart zag van het volk. Na twee dagen is dat tot bedaren gekomen.

Is het nu weer business as usual?

Schellen: Het hangt ervan af over welk deel van de sector je praat. Luxe-escorts leven in een andere wereld. Voor hun klanten is geld van geen tel, het is dan ook een categorie sekswerkers die geen enkele crisis voelt. Ook BDSM trekt een vermogend cliënteel aan. Maar de raamprostitutie is dan weer erg gevoelig voor economische schommelingen. Er zijn veel nieuwe sekswerkers bij gekomen: vrouwen en mannen die in financiële problemen raakten tijdens de coronacrisis of door de ontsporende energieprijzen.

Ook de media hadden veel aandacht voor sekswerk, er waren meerdere reportagereeksen op televisie (Op Eén liep Het Oudste Beroep, Canvas zond Sekswerkers uit, op Streamz staat OnlyFans: de naakte Vlaamse waarheid, nvdr). Telkens als zo’n serie wordt uitgezonden, beginnen er nieuwe sekswerkers: het verlaagt duidelijk de drempel. Die nieuwe sekswerkers drukken de prijzen, dat is de wet van vraag en aanbod. Het is bijna onmogelijk om prijzen te verhogen. Nochtans moeten die écht omhoog, want het leven is een pak duurder geworden.

Sekswerk draait voor een groot stuk op klanten die ongemerkt geld uit hun huishoudelijk budget kunnen sluizen of op zelfstandigen met zwart geld. Maar cashgeld is aan het verdwijnen. Sinds corona betaalt iedereen met de kaart.

In maart werd prostitutie uit de strafwet gehaald. Een mijlpaal?

Schellen: Door de nieuwe wet moeten boekhouders of chauffeurs die voor prostituees werken niet langer bang zijn voor vervolging. Maar zover ik weet, gebeurde dat in de praktijk ook niet. Wat de nieuwe wet niet verandert, is dat het erg moeilijk is om een hypotheeklening te krijgen als sekswerker. Zelfs grootverdieners die 15.000 euro in de maand opstrijken, wijzen de banken af: ‘Oké, je verdient nu goed, maar blijft dat duren? Wat als je ouder wordt?’ Zulke vragen stellen ze bij geen enkel ander beroep.

Dat is discriminatie.

Schellen: Uiteraard, maar wat doe je eraan? Sekswerkers gaan dan op zoek in hun klantenbestand: wie heeft connecties bij de bank? Aan het eind van de rit komt het wel in orde, maar het zou niet op die manier hoeven te gaan.

Destigmatisering van het beroep is misschien nog belangrijker dan een wettelijk statuut. De media spelen daarin een belangrijke rol. Ze denken te veel in clichés en brengen óf dramatische artikels over misbruik óf de pikante verhalen. Maar tussen de glamour van de luxe-escorts en de ellende van de raammeisjes zit de grote groep sekswerkers die niet aan het woord komen. Zij leiden een gewoon, gemiddeld leven, dat de meeste Vlamingen herkennen.

Maar er bestaan in het sekswerk nu eenmaal schrijnende verhalen over mensenhandel en misbruik. Die mogen we toch niet onder de mat schuiven?

Schellen: Natuurlijk niet. Schrijf die artikels, want dat wraakroepend onrecht moet de wereld uit. Zolang journalisten maar kaderen dat sekswerk ruimer is dan dat.

Weinig sekswerkers staan te springen om hun verhaal te doen, net vanwege het stigma.

Schellen: Ik herken het. Dat ik in de pers kom, heeft mij alleen maar ellende gebracht. Maar soms moet je. Als niemand zijn mond opentrekt, zal er niets veranderen en moet je ook niet klagen.

Zelfs bij mijn eigen vrienden en familie was mijn beroep lang iets onuitspreekbaars. Ze wisten het wel, maar het was iets waar je liever niet dieper op inging. Een simpele vraag als ‘hoe ging het op het werk?’ lag al gevoelig. Weet je wat een goede manier zou zijn om sekswerk uit de taboesfeer te halen? Laat een prostituee opdraven als personage in Thuis of Familie. Je kunt daar perfect interessante verhaallijnen rond schrijven. En dan zouden de mensen zien dat al die schaamte echt niet nodig is.