‘Als u, beste lezer, op de cover van Knack deze week een streepje ironie ontwaart, dan is dat niet toevallig’, schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.
De afkorting van de achternaam tot ‘D.’ in onze kop ‘De zaak-Carl D.’ is een verwijzing naar een gangbare praktijk om de identiteit van slachtoffers en daders te beschermen. Maar de zaak-Carl Devos is ondertussen in vrijwel alle media breed uitgesmeerd. De achternaam inkorten tot ‘D.’ heeft dan ook nog weinig zin.
Waar gaat het over? De van televisie bekende Gentse politoloog Carl Devos wordt ervan beschuldigd dat hij zijn machtspositie heeft misbruikt, onder meer om in 2011 een doctoraatsstudente van hem tot seks te bewegen.
Bijzonder is dat die beschuldiging niet direct werd geuit, maar in een roman. Volgens de auteur heeft ze voor de romanvorm gekozen omdat ze niet in sensatie is geïnteresseerd, maar de machtsdynamieken achter het misbruik wil blootleggen.
In de zaak-Carl Devos speelt niet alleen EPO, de uitgeverij die de roman heeft gedrukt, een belangrijke rol, maar ook de media. In de roman wordt de naam van Carl Devos niet genoemd, maar Devos kan wel vanaf de eerste pagina geïdentificeerd worden.
Wie de prof kent, en dat zijn toch al gauw honderdduizenden Vlamingen, weet meteen dat het over hem gaat. Daarmee heeft EPO het gedrag van Carl Devos, en zijn lot, tot inzet van een breed publiek debat gemaakt.
De kwestie krijgt nog veel meer aandacht op het moment dat het weekblad Humo besluit om een lang interview te brengen met de auteur van het boek. Na publicatie van dat interview kwamen er ook nog reacties, onder meer van de rector van de Gentse universiteit en van de advocaat van Carl Devos zelf.
Daarmee was het hek helemaal van de dam. Zowat alle klassieke Vlaamse nieuwsmedia, behalve de krant De Standaard en Knack, noemden vanaf dat moment de professor bij naam. De Standaard schreef uitgebreid over de zaak, maar noemt de naam van de prof niet. Knack heeft niet over de zaak geschreven tot nu.
Er is niet genoeg bewijs om met zekerheid te zeggen dat Carl Devos zo zwaar in de fout is gegaan dat hij publiek dient te worden veroordeeld.
De uitgeverij had het boek oorspronkelijk aan verschillende media, waaronder Knack, aangeboden om er iets over te publiceren, maar anders dan Humo zijn we niet op dat aanbod ingegaan. We wilden de tijd nemen om het hele dossier zo goed mogelijk te onderzoeken voor we er iets over zouden schrijven.
De publicatie van de roman zelf, en nog meer het interview over het boek nadien, hebben ervoor gezorgd dat de kwestie onherroepelijk deel van het publiek debat is geworden. Maar na grondig onderzoek is de Knack-redactie van oordeel dat er te weinig argumenten zijn om met zekerheid te kunnen beweren dat wat in de roman wordt beschreven ook allemaal zo heeft plaatsgevonden.
Dat wil nadrukkelijk níét zeggen dat Carl Devos niks verkeerds zou hebben gedaan. Dat wil alleen zeggen dat er niet genoeg bewijs is om met zekerheid te zeggen dat Devos zo zwaar in de fout is gegaan dat hij publiek dient te worden veroordeeld.
Ook in dat scenario is er nog tijd nodig om na te gaan wat de juiste redactionele keuzes zijn. Elke redactie is er zich sinds de lancering van de #metoo-beweging van bewust hoe complex de verhalen over grensoverschrijdend gedrag soms zijn, en welke belangen er op het spel staan.
En dus vraagt zo’n onderzoek tijd. Véél tijd. Aangezien de beschuldigde én een bekende Vlaming én identificeerbaar is, richt de publicatie van die beschuldiging in een boek grote schade aan. Het is geen goed idee om je als redactie te laten opjutten door een uitgeverij die met een grote scoop over een BV staat te zwaaien.
Ons onderzoek geeft geen definitief antwoord op de vraag wat er precies is gebeurd. Op het cruciale punt is en blijft het een kwestie van woord tegen woord. Maar we gaan wel uitgebreid in op de aanklacht en – vooral – op de omgang met de aanklacht.
Dat doen we omdat we vragen hebben bij het procedé waarin een zeer duidelijke en precieze beschuldiging van een herkenbaar individu onder het mom van ‘fictie’ de wereld wordt ingestuurd, waarna die beschuldiging in de media wordt uitvergroot.
Het is te laat om te spreken van ‘de zaak-Carl D.’. Maar de tijd die we genomen hebben stelt ons wel in staat om een aantal kanttekeningen bij de kwestie te zetten. U kunt in Knack deze week zelf oordelen of we de juiste beslissingen hebben genomen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
