‘De nieuwe aartsbisschop heeft de kans om de Belgische Katholieke Kerk radicaal te vernieuwen’

‘Meer dan ooit zijn mensen op zoek naar een identiteit en een houvast in de samenleving. Op zo’n moment moet de Katholieke Kerk kunnen inspringen’, schrijft Sander Vanmaercke bij de benoeming van Luc Terlinden als nieuwe aartsbisschop.

Vorig jaar in juni bood kardinaal Jozef De Kesel zijn ontslag aan als aartsbisschop. Hij was op dat moment 75 jaar geworden. Een jaar later kennen we de nieuwe aartsbisschop: Luc Terlinden. 55 is hij, naar normen van de Katholieke Kerk dus erg jong om aartsbisschop te worden. Bovendien is hij op dit moment nog geen bisschop. Daarmee is hij de eerste priester in bijna een eeuw tijd die aartsbisschop wordt zonder eerst tot bisschop gewijd te zijn. Een unicum en misschien wel een statement van paus Franciscus.

Terlinden treft een kerk in België aan die tanende is. Tot spijt van wie het benijdt, neemt het aantal gelovigen in ons land al decennia af, zijn er minder en minder kerkgangers en heeft de Kerk enorm aan invloed verloren in de samenleving. Bovendien, en dat maakt zijn opdracht zo mogelijk nog moeilijker, hij treft een kerk aan die niet meer goed waar ze precies voor staat. Aansluiting vinden bij de maatschappij was de afgelopen jaren de grootste moeilijkheid voor de kerk en voor de aartsbisschop en om niet helemaal in vergetelheid te eindigen, zal Terlinden dat tij moeten keren.

(Lees verder hieronder.)

En dat moet mogelijk zijn. Meer dan ooit zijn mensen op zoek naar een identiteit en een houvast in de samenleving. Op zo’n moment moet de Katholieke Kerk kunnen inspringen. Uitdagingen als eenzaamheid, het gevoel niet mee te kunnen in een snel veranderende wereld, zijn zaken waar de Kerk een antwoord op moet kunnen voorzien. Het is eeuwenlang een baken geweest van gemeenschapsgevoel en er is geen reden waarom het dat vandaag niet opnieuw zou kunnen zijn, al is het voor een beperkter publiek.

De Kerk zal daarvoor echter uit haar schulp moeten komen. Ze is de laatste jaren totaal verkrampt geraakt, spreekt zich zo goed als nooit uit in het maatschappelijk debat en kan daardoor ook geen houvast bieden aan zij die het nodig hebben. Dat wordt alvast de eerste uitdaging voor de nieuwe aartsbisschop. Durven spreken. Durven tegen de stroom in te gaan. Hij moet van de Belgische Kerk een ‘aanbodskerk’ maken, die terug heel duidelijk durft te zeggen waarvoor ze staat, zodat mensen terug bewust kunnen kiezen om zich erin te vinden.

Ten tweede, en ook dat zal een enorme uitdaging worden voor Terlinden, het is tijd om radicaal te breken met de totaal verouderde standpunten van de Kerk. Standpunten die eigenlijk al een hele tijd niet meer gedragen zijn binnen het kerkelijk landschap in België, maar waaraan vastgehouden wordt omdat het zo hoort of omdat het moet van het Vaticaan.

Ja, homoseksuele koppels moeten kunnen trouwen voor de kerk. Ja, vrouwen moeten tot priester gewijd kunnen worden. Dat is de logica zelve. Niet alleen omdat er geen theologische basis is om dat niet te doen, maar ook gewoon omdat het tijd is om iedereen in de Kerk eens echt gelijk te gaan behandelen, los van geslacht of geaardheid. Er zijn de laatste jaren voldoende mooie woorden geweest, nu is het tijd voor daden. Natuurlijk kan de Belgische kerk dat niet zomaar alleen beslissen, maar wij moeten hier nog meer een voortrekkersrol in opnemen. Al moet Terlinden daarvoor elk jaar naar het Vaticaan trekken om de paus te overtuigen. Hij is gelukkig nog jong en heeft dus nog vele jaren om dat te doen.

De Katholieke Kerk bewijst al eeuwen dat het in staat is tot prachtige verwezenlijkingen. Denk aan pater Damiaan, denk aan het werk dat zuster Jeanne Devos doet in India, denk aan de Congolese presidentsverkiezingen waar de Kerk duizenden waarnemers naar de stembureaus stuurde om aan het licht te brengen wie er echt die verkiezingen gewonnen had.

Luc Terlinden heeft de kans om zich in een rijtje van grote figuren te scharen die vanuit hun geloof de samenleving ten goede vormgegeven hebben. Aan hem om het waar te maken.