‘Brief uit de buik van de macht: we moeten opnieuw ontdekken hoe we gevaarlijk kunnen zijn’

We hebben het gevraagd in de taal van de macht, opdat de macht ons zou verstaan. We hebben het gedaan volgens de regels die we kregen, opdat ze ons serieus zouden nemen. We hebben de instrumenten gebruikt die ze onze vrijheid noemen, de wet, de stem, de pen, de straat. We hebben onszelf er moe mee gemaakt.

We zijn vriendelijk gebleven, opbouwend, welwillend, constructief. Geduldig, als was er tijd. Open, al was het in strijd. Onze woede ingeslikt, angst getemd, verdriet gesmoord, opdat we zouden worden gehoord. We hebben onszelf er klein mee gehouden.

We hebben het uitgelegd, alsof het ging over begrijpen. Uiteengezet in boeken, samengevat in slogans, steeds maar herhaald in ritueel debat. Kritiek die scherp is maar in dit luchtledige nergens weet te snijden. Waarom doe je een beroep op het begrip van wat je wilt bestrijden? We hebben ons schor geroepen waar roepen geen echo kent, op afgesloten pleinen, in hoeken van de krant, daar waar verzet wordt toegelaten, waar het veilig is en dus niemand kan raken. We hebben onszelf onschadelijk weten te maken.

Ze vroegen ons om het positief te doen klinken, opdat het productief zou zijn. We deden nog een benefiet, verzonnen nog een lied, verenigden ons in eindeloze initiatieven. Lapten op wat werd kapotgemaakt. Verzetten het werk dat door macht niet werd aanvaard. We hielden samen wat uit elkaar dreigde te vallen, zij zeiden: zie maar, het is toch niet kapot. Dat de boel niet ontploft, is aan ons te danken. We hebben ons voor hun kar gespannen.

Ze hebben geknikt en het ‘meegenomen’, in commissies en onderzoeken, dossiers en splinternieuwe werkgroepen, in het een of andere verdienmodel. Ze namen de strijd uit onze handen en gaven hem een plek, borgen hem op, legde hem te slapen, zorgden ervoor dat we afgeleid raakten. We hebben ons op smaakloze beloftes en goede bedoelingen blindgestaard. Zijn er te laat achter gekomen dat waar alles kan, niets nog iets uitmaakt.

We hebben ten onrechte geloofd dat over moraal kan worden onderhandeld, dat de macht valt te verzoenen met het recht. Alsof macht niet altijd scheef zit, geen jammerlijk verschijnsel maar een visie van de architect. We hebben ons gewenteld in verleend comfort, zijn afgekocht met ideeën van vrede, gedisciplineerd door betuttelende rede, vervreemd van onze potentiële kracht. We hebben onszelf wijsgemaakt dat we niet hoefden te botsten met wat we bevechten, dat alles te overbruggen valt. We zijn vergeten onszelf tot vijand te verklaren van wat we niet kunnen aanvaarden. We zijn vervreemd van onze eigen pijn en moeten opnieuw ontdekken hoe we gevaarlijk kunnen zijn.