‘Betonstop in Brussel is het foute antwoord op de juiste vraag’

‘Oude industriële sites zijn de perfecte locaties om de stedelijke noden van vandaag op te vangen maar daarbij ook in te zetten op duurzame groene groei’, schrijft Frederik Ceulemans (Open VLD) over het debat dat in Brussel momenteel woedt over de toekomst van de Josaphat-site.

De tot drie keer toe herwerkte plannen voor de Josaphat-site zocht en vond een goed akkoord tussen woningen en natuur. En toch, na twee weken afwezigheid op de ministerraad, gooien de groenen een betonstop voor Brussel op tafel. Een lijst met acht sites zou in de toekomst niet meer ontwikkeld mogen worden. Een snelle optelsom maakt duidelijk dat, alleen al voor zes van deze sites, een totaal van 3.323 woningen zouden worden geschrapt. Een enorm aantal voor een groeiende stad als Brussel waar duurzame en betaalbare huisvesting broodnodig is.

Toch is het eveneens essentieel om kwalitatieve open ruimte te valoriseren en te beschermen. Meer dan ooit is er nood aan groen in de stad. Niet alleen voor de impact op het klimaat, maar ook voor de leefomgeving van de Brusselaar. Dan toch maar een betonstop? Zo simpel is het niet. Een verkrampte houding die ervoor zorgt dat Brussel stopt met groeien is het foute antwoord op de juiste vraag. 

Schaarste dwingt tot creatieve oplossingen. 

Ter verduidelijking, schaarse open ruimte met een uitzonderlijke biodiversiteit verdient bescherming. Dat is waar een echte ‘betonstop’ om draait. Gebieden zoals de Schaarbeekvorming of de Josaphatsite vallen in principe niet onder deze definitie. Het zijn vaak oude industriële sites in afwachting van een reconversie op basis van een compromis. Een stevig politiek debat, studiewerk, ontwerp en vergunningsaanvragen zorgen voor een lange inactiviteit op deze, vaak vervuilde, terreinen. Tijdens deze periode krijgt de natuur vrij spel maar dat betekent niet dat de noden van een groeiende stad verdwijnen. 

Daarom moeten we voluit kiezen voor stedelijke groei binnen grenzen. Oude industriële sites zijn de perfecte locaties om de stedelijke noden van vandaag op te vangen maar daarbij ook in te zetten op duurzame groene groei. Ontharding, volle grond, en het creëren van open ruimte zijn niet enkel uitdagingen voor bestaande dichtbevolkte ruimten, maar ook voor nieuwe te ontwikkelen buurten.

(Lees verder hieronder.)

Immo-bilisme

De impact op de planeet moet naar beneden, ook in Brussel. Om de klimaatdoelstellingen te halen moeten we vooral inzetten op innovatieve en slimme beleidsmaatregelen om van een groeiende stad ook een duurzame stad te maken. We moeten open ruimte verzoenen met de noden en uitdagingen van vandaag. Een verkramte houding die angst voor stedelijkheid cultiveerd, is niet wat we verwachten van een moderne ecologische partij. Het einde inluiden van de ontwikkeling van een stad is niet het antwoord. In tegendeel. Ecolo staat voor een verscheurende keuze tussen eco-modernisme (via innovatie, ecologie en stedelijk pragmatisch verzoenen) en immo-bilisme (de achterban paaien door niets meer te doen).

Groene Groei

Brussel is vandaag al één van de groenste steden van Europa, al is het ongelijk verdeeld. We moeten als stad inzetten op vergroening, ontharding gezonde lucht en de impact op de planeet zoveel mogelijk verminderen. Zo wil Brussel tegen 2050 koosltof neutraal. Tegelijk groeit de bevolking met gemiddeld 1.700 personen per jaar. Deze uitdagingen zorgen ervoor dat we slim moeten zijn door innovatief in te spelen op de uitdagingen die we hoe dan ook moeten aanpakken. Dat doen we niet door te stoppen met groeien, dat doen we niet door een stolp op de stad te plaatsen en ze als ‘afgewerkt’ uit te roepen.

Een stad evolueert immers constant, ook in de groene richting. Denk maar aan het Becopark, Tour&Taxispark, het Zennepark enz. Allemaal groene open ruimte op voorheen bebouwde industriële sites. Ze gaan hand in hand met de ontwikkeling van nieuwe groene en duurzame buurten. Zo versterken we de kwaliteit van ons stedelijk weefsel en integreren we kwalitatieve groen ruimten.

Frederik Ceulemans is architectuurgids en actief bij Open Vld Brussel.