‘Als fictieve personages zijn journalisten meestal lui, corrupt, dommig, geobsedeerd door clicks of dat alles tegelijk’

Knack-redacteur Peter Casteels gooit elke week een blokje hout op het vuur.

Ik geloof dat ik het een beetje beu ben. Ik zat vrijdagavond naar Vijand van het volk te kijken in de Bourla en geërgerd zakte ik steeds verder en verder weg in mijn zitje tot ik al kruipend de zaal had kunnen verlaten. Olympique Dramatique speelt de zwarte komedie van Hendrik Ibsen uit 1882, over een wetenschapper die ontdekt dat het water in een stad verontreinigd is. Iedereen is even verontwaardigd als hij, tot blijkt hoeveel de schoonmaak gaat kosten. Die wetenschapper eindigt heel erg eenzaam. Ook de krant die hem oorspronkelijk wil steunen, geeft – dat ziet elke toeschouwer van ver aankomen – na een tussenkomst van de uitgever niet meer thuis.

Wij, journalisten, zijn eerder naïef dan cynisch. Ik ben daar heel erg blij om.

(tandengeknars)

Het is die ene verhaallijn in een verder vermakelijke voorstelling die me tot wanhoop dreef. Het is ook wel een ergernis waar ik al vele jaren mee zit. Heel zelden maar zijn journalisten helden zoals in Spotlight. Meestal zijn wij als fictieve personages lui, corrupt, dommig, geobsedeerd door clicks of dat alles tegelijk. Don’t look up was nog zo’n recent voorbeeld, waarin de media hun interesse al snel verliezen in een meteoor die de aarde nochtans dreigt te vernietigen. Ook daar wordt klokkenluider Leonardo DiCaprio al snel weer genegeerd.

Ik weet het, allicht voelen veel mensen zich zoals ik als hun beroep eens een keer in de media geportretteerd wordt. Maar laat mij eventjes kleinzielig zijn: het klopt allemaal gewoon niet.

Deze versie van Vijand van het volk is eigenlijk een hertelling van het PFOS-schandaal, waarbij 3M en Lantis proberen te ontkomen aan alle veiligheidsmaatregelen die horen bij forever chemicals. De Morgen interviewde activist Thomas Goorden zelfs samen met de acteurs. Zo kon hij ook praten over zijn nieuwe boek Alles komt goed, zoals hij dat ondertussen al op veel plaatsen heeft gedaan. Anderhalf jaar lang duurt deze sage ondertussen, en de autoriteit van Goorden is in de media – ondanks trouwens soms wat, euh, bizarre tweets – zo goed als onaangetast. Zelfs Zuhal Demir krijgt ‘m niet klein. Het was ook De Standaard die als eerste met het nieuws over 3M naar buiten kwam, iets waarvoor de krant een persprijs kreeg. In Knack schreven Tim Luimes en Thomas Vanheste er een uitgebreid, en uitstekend, verhaal over.

Een veel beter en veel geestiger cliché in deze tijd is dat journalisten juist uit de hand van klokkenluiders eten, en grote bedrijven in regel haten of op zijn minst ten diepste wantrouwen. We zijn eerder naïef dan cynisch. Ik ben daar, terzijde, heel erg blij om.