‘Advent is een passende metafoor voor een maatschappij die een jaarlijkse wekker hoort afgaan’

‘De advent is een tijd om aan introspectie te doen en te onderscheiden wat er echt toe doet’, schrijft godsdienstleraar Filip De Cavel.

In de krant las ik een artikel over de revival van de adventskalenders. Buiten de naam, heeft het niet veel meer te maken met de advent op zich. In een geseculariseerde tijd luidt advent niet zozeer het kerkelijk jaar in, maar opent ze de weg van de commerce: een collectief wachten op de solden met als ultieme startschot ervan, Black Friday.

Wat als we advent terug advent laten zijn? Het is een periode van wachten op de geboorte van Jezus. Op Kerstmis vieren we dat God naar ons toe komt in de gedaante van een kindje, om dicht bij ons te kunnen zijn, ons te leren kennen en ons graag te zien. In de advent moeten we dus nog even geduld uitoefenen. Het is een periode waarin het geweten wordt aangescherpt, prioriteiten worden bijgevijld. Waarom niet de wekelijkse afspraak met de rode was van de vier kaarsen op de adventskrans – hoop, vrede, vreugde en liefde – in de agenda laten staan als een tegenritueel voor de wekelijkse liturgie van het shoppen?

Advent is een gepaste metafoor voor een maatschappij die een jaarlijkse wekker hoort afgaan. De wekker schenkt allesbehalve rust. Een tik op de snoozeknop, maar een jaar later herhaalt het irritante geluid zich. Advent schudt ons wakker. Wat doet er echt toe in mijn leven? Waar is mijn schat? Hoe kan ik een verschil maken voor mensen rondom mij, een steen verleggen voor de samenleving?

Advent maakt mij persoonlijk wakker: terwijl ik me zorgen maak over het gebarsten scherm in mijn smartphone, lees ik in een nieuw rapport van VN-kinderrechtenorganisatie Unicefdat kinderarmoede blijft toenemen, ook in België. 11,9 procent van de kinderen wordt getroffen door structurele armoede.

Tijd om aan introspectie te doen en te onderscheiden wat er echt toe doet. Advent is van oudsher een periode van soberheid en bezonnenheid, ze wil voorkomen dat Kerst ons overvalt.

Als leraar sta ik midden tussen tieners van diverse pluimage. Er doet zich een eigenaardig fenomeen voor, namelijk: ze zijn moe geshopt. Ze hebben geen zin meer in de ontelbare aanbiedingen van Black Friday. Ze kijken niet uit naar de solden. Ze voelen heel scherp de leegte daarvan.

Eigenlijk zijn ze klaar voor een sobere periode. Terwijl wij ons zorgen maken over de dalende PISA-resultaten, zien we niet hoe zij al op jonge leeftijd begaan zijn met de wereld. De oorlog in Gaza, de oorlog in Oekraïne,… het raakt hen en ze zijn er persoonlijk mee begaan, ze leven mee met de vreselijke gebeurtenissen. Ze staan in contact met leeftijdsgenoten via sociale media aan de andere kant van de wereld.

Als ik een tiener was, bleef dit een ver-van-ons-bed-show. Misschien halen wij als volwassenen juist slechte resultaten in de ogen van de tieners? Want wat zijn onze prioriteiten? Een adventskalender met elke dag een cadeau voor onszelf?

Advent, een tijd van onderscheiding. Wie zal ons dit jaar wakker schudden?

Filip De Cavel is theoloog en leraar godsdienst.