Regering-De Croo bereikt princiepsakkoord met Engie over levensduurverlenging Doel 4 en Tihange 3

Het kernkabinet is het maandag eens geraakt over het akkoord met uitbater Engie over het langer openhouden van de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3. ‘Dit is een nieuwe, belangrijke stap’, aldus premier De Croo. Enkele belanrgijke punten, zoals het kostenplaatje, moeten nog wel bekeken worden.

Premier De Croo en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) onderhandelden al maanden over het tien jaar langer openhouden van Doel 4 en Tihange. De princiepsbeslissing viel daarover in maart, als gevolg van de Russische oorlog in Oekraïne, op 21 juli sloten de regering en Engie een letter of intent en vandaag/maandag stemde het kernkabinet in met de krachtlijnen van de deal.

Dankzij het akkoord kunnen morgen een aantal studies van start gaan. Het gaat om studiewerk in verband met de veiligheid en informatieverstrekking aan de overheid met het oog op het indienen van een milieueffectenrapport. Zoals bekend wordt er een vennootschap opgericht waar de Belgische staat en Engie elk voor de helft zullen in participeren voor de verdere uitbating van de kerncentrales.

Concrete bedragen werden nog niet bekendgemaakt. Verschillende zaken moeten immers nog worden uitgeklaard, maar die vormen volgens de premier geen obstakel om klaar te zijn voor de winter van 2026-27. Dat geldt bijvoorbeeld voor eventuele steunmechanismen, maar ook voor het plafond voor het kernafval, waar Engie op aandrong. Wel is er een akkoord over de formule die zal worden gehanteerd voor de berekening van de kostprijs voor de behandeling van het afval. 

‘Het is niet aan ons om die bedragen vast te leggen én het is ook geen obstakel voor de verlenging van de kerncentrales’, zei de premier. Wel liet de eerste minister horen dat de ontmanteling van de zeven kerncentrales in ons land volledig onder de verantwoordelijkheid van de exploitant vallen. De overheid komt enkel tussen voor het afval van de twee centrales voor de tienjarige verlenging, zo viel achteraf te horen.

Minister Van der Straeten benadrukte dat er tot nu toe veel onduidelijkheden bestonden in het dossier. Het was in het belang van Engie en de overheid om alle parameters juist te krijgen, om op basis daarvan de factuur voor het afval beter te krijgen. De exacte berekening zal in de loop van de komende weken gebeuren. Het is de bedoeling het bedrag halfweg maart af te kloppen.

Welke garantie is er dat Engie klaar zal raken tegen november 2026 om beide centrales te laten draaien? Minister Van der Straeten benadrukte dat de verschillende onderdelen van het akkoord met elkaar verbonden zijn: de verlenging op zich, de bevoorradingszekerheid en kosten van het afval. Er is ook een schema afgesproken met verschillende stappen die moeten gebeuren, met incentives om de deadlines te halen en evaluatiemomenten.

Het akkoord moet ook nog het fiat krijgen van de Europese Commissie.

Kritiek

Voor N-VA-Kamerlid Bert Wollants is de deal van de federale regering met de Franse energieproducent Engie geen akkoord en blijft de onzekerheid over de energiebevoorrading aanslepen, terwijl de discussie over de centen nog moet komen. Zo luidt het maandagavond in een reactie.

‘Het gaat slechts over een levensduurverlenging van twee reactoren mogelijk vanaf 2026 en een participatie van 50 procent van de federale overheid in deze reactoren. Afhangend van een studie de komende weken over de prijs van de berging van het nucleaire afval. Pas wanneer deze duidelijk zijn, zullen de Fransen definitief tekenen. De onzekerheid over onze energiebevoorrading blijft dus aanslepen en de discussie over de centen moet dan nog komen’, aldus de N-VA-energiespecialist.

Wollants benadrukt ook dat ‘deze eerste stap richting een deal met Engie’ te weinig is en veel te laat komt. ‘Zelfs als de Fransen in maart akkoord gaan, blijft onze energiebevoorrading uiterst onzeker. Door vast te houden aan de dogma’s van Groen heeft de regering De Croo immers maar willen onderhandelen over het verlengen van twee kerncentrales. Dit terwijl ondertussen ongeveer iedereen weet dat we best zoveel mogelijk kerncentrales openhouden. Ook worden de centrales met dit akkoord maar met tien jaar verlengd, terwijl het perfect mogelijk is om deze 20 jaar extra open te houden,’ vervolgt hij. 

Aangezien Doel 4 en Tihange 3 in het beste geval pas in de winter van 2026 terug operationeel zijn, zullen we in de winter van 2025 niet kunnen rekenen op kernenergie, wat voor Bert Wollants ‘compleet onaanvaardbaar’ is. ‘Deze regering heeft het dossier van de kernenergie op aanzetten van Groen compleet laten verrotten. Deze deal met Engie is een peperdure pleister op een houten been. De federale regering had veel sneller moeten onderhandelen over veel meer kerncentrales. Dat was beter geweest voor onze bevoorradingszekerheid en onze portemonnee’, besluit hij.

Ook het Vlaams Belang toont zich kritisch. ‘Dit mager akkoord slaagt er niet in onze energiebevoorrading voldoende te garanderen’, reageert Kamerlid Reccino Van Lommel. ‘Bovendien is dit slechts een deelakkoord en wordt de hete aardappel rond de factuur van het afval verder doorgeschoven.’

Voor de Vlaams Belanger had het akkoord eigenlijk al meer dan een jaar geleden bereikt moeten zijn. ‘Nu gaan we onzekere jaren tegemoet en is onze bevoorradingszekerheid niet gegarandeerd. In 2025 voorziet de Wet op de Kernuitstap namelijk een sluiting en in 2026 moeten ze weer open. Er is overigens geen enkele garantie dat de werken tijdig klaar zullen zijn. Premier Alexander De Croo probeert zichzelf dan ook vakkundig in te dekken door rond de pot te draaien’, vervolgt Van Lommel.

Volgens Van Lommel is de federale regering overigens met erg weinig ambitie naar de onderhandelingstafel getrokken: ‘Waarom onderhandelen over een verlenging van slechts tien jaar? We weten dat de centrales veel langer open kunnen blijven’. Het Vlaams Belang is ook erg kritisch voor het feit dat Engie het akkoord pas in maart zal ondertekenen. ‘Dit is slechts een deelakkoord’, besluit Van Lommel. ‘Vandaag weten we eigenlijk evenveel als zes maanden geleden.’

De PVDA vreest op zijn beurt over de factuur. ‘Blijkbaar is energie is een eenvoudig spel: met velen ellenlang onderhandelen en aan het eind…wint Engie. Het ziet er naar uit dat de belastingbetaler voor de derde keer de rekening voor de kerncentrales krijgt gepresenteerd’, reageert Mertens.

‘De burger betaalde een eerste keer voor de afschrijving van de kerncentrales in de jaren 1970-1980-1990. Een tweede keer voor de woekerwinsten van gisteren (15 miljard sinds 1999) en de overwinsten van vandaag (9 miljard tijdens deze crisis). En met deze Engie-deal zou de burger nog eens een derde keer mogen betalen. Ditmaal voor de factuur van het kernafval en de kost van de verlenging.’ 

Voor PVDA bewijst dit dossier dat de winsten worden geprivatiseerd, terwijl de lasten voor de gemeenschap zijn.  Peter Mertens vindt het opvallend hoe het heilige principe van ‘de vervuiler betaalt’ plots zo ver zoek is in de Wetstraat. “Dat geldt blijkbaar alleen voor consumenten, niet voor multinationals?”, vraagt hij zich af.

(Her)bekijk hier de persconferentie: