Leerling met Down niet meer welkom: ‘Het water staat onze leraren aan de lippen’

Een basisschool die een leerling met Down adviseerde om een andere school te zoeken, is vorige week door de rechter veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding.

De rechtbank achtte de school van de jongen schuldig aan intimidatie. Dat meldt het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia.

De leerling in kwestie volgde al jaren les op de school, maar was plots niet meer welkom omdat de school naar eigen zeggen geen leerkracht meer vond die hem in de klas wou. Unia daagde de school daarop voor de rechter en kreeg gelijk. De school moet een morele schadevergoeding van 650 euro aan Unia betalen. ‘Deze uitspraak is belangrijk en heeft een grote precedentswaarde. Het is namelijk de eerste keer dat een rechter duidelijk maakt dat scholen niet op eigen houtje kunnen beslissen om leerlingen met een handicap te weigeren. Vandaag gebeurt dat geregeld’, verklaarde directrice Els Keytsman van Unia.

Volgens het gelijkekansencentrum blijkt uit onderzoek dat ouders van kinderen met een handicap gemiddeld meer dan vijf scholen aanspreken voor hun kind ingeschreven kan worden. ‘Door het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap en het M-decreet hebben kinderen recht op inclusief onderwijs. In de praktijk merken we wel vaker dat scholen de deur dicht houden voor leerlingen met een handicap. Nochtans moeten alle partijen – ouders, leerkrachten, CLB – samen nagaan welke aanpassingen noodzakelijk zijn. Dat zijn complexe beslissingen die tijd vragen. De school van de jongen organiseerde daarentegen een poll onder de collega’s. De directie vroeg namelijk aan het korps of ze het nog zagen zitten om les te geven’ aan de jongen, aldus Keytsman.

De rechter erkende dat de school de leerling niet formeel weigerde in te schrijven voor het volgende leerjaar, maar ze gaf de ouders wel het advies om op zoek te gaan naar een andere school. Dat komt neer op een ‘weigering onder tafel’, luidt het vonnis. De rechter was voorts van mening dat de school de rechten van het kind heeft geschonden door de ouders op zo’n manier te intimideren. Ook toonde de instelling niet aan dat de gevraagde aanpassingen voor de jongen onredelijk waren en ging ze niet na welke redelijke aanpassingen de drempels kunnen wegnemen. Nog volgens de rechter legde de school te veel de nadruk op wat de leerling niét kan en op de problemen voor de leerkrachten. Het ‘M-decreet neemt inclusie als uitgangspunt voor alle kinderen die door een beperking niet zomaar de lessen in het gewoon onderwijs kunnen volgen. Het is niet aan de school om eenzijdig te oordelen dat de leerling beter af zou zijn in het buitengewoon onderwijs’, aldus het vonnis.

‘Historische uitspraak’

Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits betreurt dat de ouders en de school onderling niet tot een gepaste oplossing zijn gekomen. ‘Ouders en school moeten met wederzijds respect steeds blijven zoeken naar een zo maximaal mogelijke invulling van inclusief onderwijs. Als de nodige inspanningen voor de school niet redelijk zijn, dan kan een leerling geweigerd worden’, aldus Crevits.

De CD&V-minister wijst er nog op dat de Vlaamse Gemeenschap door de betrokken school in de zaak betrokken werd. ‘De rechter heeft geoordeeld dat in deze aan de Vlaamse gemeenschap geen fout kan verweten worden’.

De vzw Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap (GRIP) spreekt zonder meer van een historische uitspraak. ‘De rechter bevestigt hiermee het principieel recht op inclusief onderwijs voor alle leerlingen met een handicap en veroordeelt heel krachtig het niet naleven van het M-decreet. Dit is een wake-upcall voor scholen die het niet zo nauw nemen met het recht op inclusief onderwijs.’

De betrokken school maakt deel uit van het katholieke onderwijsnet. Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, reageert niet op individuele gevallen en wil ook eerst het vonnis bekijken. ‘Het M-decreet is een grondige evolutie naar inclusief onderwijs. Dat is een proces en dat vraagt tijd. Dit is zo’n groeipijn. Wij proberen de scholen hierin bij te staan. We gaan hier de juiste lessen uit trekken.’

Omgekeerde wereld

COV, de ACV-vakbond van het gesubsidieerd basisonderwijs, wil zich niet uitspreken over de inhoud van het dossier. ‘Wel stelt het COV vast dat in alle berichtgeving de verantwoordelijkheid voor het realiseren van inclusief onderwijs doorgeschoven wordt naar de school zelf. Ook de minister betreurt dat de school en ouders niet samen tot een gepaste oplossing zijn gekomen. Dit is de omgekeerde wereld. Het is in de eerste plaats aan de overheid om ervoor te zorgen dat elke school voldoende middelen, personeel en expertise heeft om het M-decreet voor elk kind waar te maken. Dat is vandaag niet het geval’, aldus het persbericht. ‘Het water staat onze leraren aan de lippen. Er moet versterking komen in de klas en voor de organisatie van de school. Het basisonderwijs is al jarenlang ondergefinancierd. Het basisonderwijs heeft nood aan een duurzaam investeringsplan dat over verschillende jaren heen moet uitgerold worden.’

De sociale partners overhandigden vorige maand een ‘omvattend toekomstplan dat aanzienlijke investeringen vereist’ aan minister Crevits. ‘Ze zijn echt nodig om voor meer dan 724.000 kinderen sterk en meer inclusief onderwijs waar te maken. Nu niet handelen voor het basisonderwijs is schuldig verzuim van de politiek’, besluit de vakbond.