Kunstenaar Tinka Pittoors: ‘Twijfel kan een negatief gevoel zijn dat je denken verlamt’

‘Toen ik nog heel jong was, wist ik dat ik kunstenaar wilde worden’, vertelt Tinka Pittoors. ‘Van kleins af was ik al dingen aan het maken en aan het vervormen: van takken, pluimen en sponzen maakte ik kleine totems. Met houtrestjes allerlei zotte boten die echt konden varen. Later tekende ik uren dieren in de zoo.

‘Vandaag zeggen jonge mensen van achttien jaar: “Ik ben kunstenaar.” Maar in mijn studententijd mochten we dat woord niet uitspreken. Het was een beetje taboe om jezelf zo te noemen, het begrip was te groot.

‘We droomden wel van hoe zo’n leven als kunstenaar er dan zou uitzien. Veel twijfelen hoorde daarbij: het leek haast onvermijdelijk als je iets creatiefs wilde doen. Ook in deze rubriek valt het op: mensen met een financieel beroep wijzen de twijfel af, terwijl kunstenaars de twijfel meestal heel enthousiast omarmen. Ik snap dat wel: je hebt een gezonde dosis twijfel nodig om je vel dun genoeg te houden. Dat is noodzakelijk om de wereld te voelen. Maar je moet er ook voor waken dat dat vel niet scheurt. Ik weet sinds vorig jaar dat twijfel niet alleen een intellectuele vriend kan zijn, maar ook een emotionele vijand.’

Natuurlijk voer ik tijdens het creëren een interne dialoog met mezelf.

Wat is er dan gebeurd?

Tinka Pittoors: Ik had een depressie. Niets lukte nog en ik begon alles in twijfel te trekken. Ik gooide al mijn zekerheden overboord, mijn hele traject stond plots op losse schroeven. Daardoor verstijfde ik helemaal: ik kon ook geen werk meer maken. Twijfel is sindsdien voor mij zeker niet alleen positief of romantisch: het kan ook een negatief gevoel zijn dat je denken eerder verlamt dan stimuleert. Sinds die depressie ben ik twijfel zelfs beginnen te wantrouwen. Alleen door dat te doen, kon ik weer voort. Ik ging naar buiten en werd weer nieuwsgierig.

Dus geen twijfel meer voor u?

Pittoors: Ik hou meer van het woord ‘weifelen’, al is dat volgens het woordenboek gewoon een synoniem van ‘twijfelen’. Maar voor mij betekent het: alles rustig savoureren en kijken wat het lekkerst smaakt.

Hebt u terwijl u aan het werk bent een duidelijk beeld van waar u naartoe wilt?

Pittoors: Natuurlijk voer ik tijdens het creëren een interne dialoog met mezelf. Maar dat is iets helemaal anders dan twijfelen. Wat ik maak, is geen keuze. Ik moet het maken, dat besef ik steeds meer, het is een noodzaak. En als ik even niet meer weet hoe het voort moet met een kunstwerk, laat ik het een tijdje rondzwerven in mijn atelier. Ik probeer er niet meer van wakker te liggen en onmiddellijk alle mogelijkheden af te gaan en tegen elkaar uit te spelen. Ik neem de tijd. Zo komen interessantere oplossingen bovendrijven.