Koen Metsu (N-VA) na vrijlating sans-papiers na overval: ‘Beste rechterlijke macht, verdien uw naam’

N-VA-Kamerlid en burgemeester van Edegem Koen Metsu reageert onthutst omdat een verdachte van een overval in zijn gemeente werd vrijgelaten wegens plaatsgebrek in een gesloten jeugdinstelling. ‘Ik ben het als burger, als papa, als burgemeester, als voorzitter van de politiezone een beetje beu aan het worden.’

Edegem, februari 2020. Een 16-jarige illegale Eritreeër plant bij sluitingstijd een dolk in de kassa van een grote supermarkt. De moedige kassiersters weten zich af te schermen, en weigeren de buit te overhandigen. Woedend achtervolgt hij hen. En slaat een raampje stuk van het lokaal waar de kassiersters zich schuilhouden. Een klant twijfelt niet, en belt de politie. Deze slagen erin om de verdachte aan te houden, en maken kennis met de arrogantie van iemand die geen grenzen, maar wel z’n rechten kent.

Ik herinner me nog dat toen wij vroeger op het pleintje aan het voetballen waren, en er passeerde toevallig een combi, wij quasi stokstijf bleven staan. Onschuldig, maar met respect voor het gezag en de autoriteit die onze politie uitstraalt. Onze jonge Eritreeër beroept zich op z’n zwijgrecht. Meer komt er niet uit. Maar oef… We hebben hem.

De komende uren tarten echter de verbeelding.

Geen gsm. Geen identiteitsdocumenten. En een houding tegen de politie die mij vroeger een mep rond m’n oren had opgeleverd, mocht ik me zo gedragen hebben tegen m’n ouders. ‘Water. Nu. Ik ken m’n rechten. Hoer…’ Provocatie voor gevorderden. Maar de immer professionele agenten behouden hun kalmte. Tevreden en gemotiveerd dat ze zo’n stuk verdriet van de straten hebben kunnen plukken.

Na de cel een nacht op stelten te hebben gezet, wordt hij voorgeleid bij de jeugdrechter. Een kale reis, zo zou blijken. ‘Kom morgen maar eens terug, want momenteel is er geen plek voor de verdachte in kwestie.’ Nergens. Dus nog een nachtje laconiek onze politie in het gezicht uitlachen vanuit z’n cel. Hemeltergend hoe agressief, arrogant en onaantastbaar steeds jongere criminelen zich gedragen.

Twee dagen na zijn gewelddadige overval, krijgt de jeugdrechter een herkansing. Recht of onrecht. Een signaal geven dat wij de baas zijn, of aanvaarden dat zij de scepter of de dolk zwaaien. Vingerafdrukken werden genomen, en de persoon blijkt niet ingeschreven in België. We weten dus niet of de verdachte zijn naam correct is en of hij effectief minderjarig is. Er is intussen een dossier illegaal verblijf opgesteld en de bewijslast stapelt zich op. Gsm en mes werden teruggevonden.

En dan komt de slag in ons gezicht. Machteloos blijven wij achter. De verdachte mag beschikken zonder meer. Gezien er geen plaats is in een gesloten instelling. Geen bijkomende voorwaarden. Ik begrijp en deel de frustratie van de procureur. Ook de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) kan niets ondernemen daar de verdachte naar eigen zeggen een niet-begeleide minderjarige is. Waarom geef ik hier details prijs van zulk een recent incident? Kan dit de rechtspraak niet verder beïnvloeden? Neen, want tot een proces zal het hier nooit komen. Case closed.

Besef dat op dit ogenblik een méér dan verdachte van een gewapende overval waar we noch de identiteit, noch de leeftijd of verblijfplaats van kennen aan het ronddolen is in de Antwerpse straten, op zoek naar zijn volgende bron van inkomsten. Hoe dan ook… Ongestraft voor wat hij luttele dagen voordien heeft aangericht.

Wat wij als burgers mogen verwachten is dat de jeugdrechter niet voor de gemakkelijkheidsoplossing kiest, maar creatieve, bijkomende voorwaarden oplegt in afwachting dat er een bed vrijkomt. De open brief van de geliefden van Julie Van Espen gebruikt als beeldspraak de leeuw in een zoo. Als er geen kooi meer vrij is, ga je die leeuw ook niet vrij laten rondlopen. Zo is dat. Maar wat is men hardleers.

In het Vlaams regeerakkoord staat dat men gezien de toename van het drieste fenomeen van jeugddelinquentie, en de immer agressievere houding van heel wat criminele jongeren, het aantal plaatsen in gesloten jeugdcentra drastisch zal verhogen. Ik roep bevoegd minister, Wouter Beke (CD&V), op om hier vandaag nog werk van te maken. Gisteren was beter geweest.

Beste rechterlijke macht, verdien uw naam. Toon wat rechtvaardigheid is. Etaleer die macht die uw burgers ten goede komt. Laat niet met u spotten. Hoog tijd dat Dame Justitia haar blinddoek afneemt, en ziet hoe de wereld zienderogen evolueert. Ik garandeer u dat inmiddels onze politiemannen en -vrouwen zich iedere dag opnieuw even gemotiveerd en vastberaden zullen inzetten om het gevaar van onze straten te weren. Laat hen niet dweilen met de kraan open.

In plaats daarvan volgt er wellicht binnen enkele weken een mea culpa na een open brief van het zoveelste onnodige en onschuldige slachtoffer. Intussen ben ik het als burger, als papa, als burgemeester, als voorzitter van de politiezone een beetje beu aan het worden. Zoals Albert Einstein ooit zei: de wereld zal niet vernietigd worden door zij die kwaad doen, maar door diegenen die hen gadeslaan zonder iets te doen.