‘Kiest ons land voor de Verenigde Naties of voor de Verenigde Populisten?’

Wouter De Vriendt en Kristof Calvo van Groen roepen premier Charles Michel op om twee keer na te denken ‘voor hij het VN-migratiepact in de vuilnisbak kiepert’.

‘Mijn land zal in december het globaal migratiepact ondertekenen in Marrakesh. Deze tekst is een enorme stap vooruit’, zei onze premier Charles Michel op de laatste VN-top in New York. Vandaag is dat een stuk minder zeker. Premier Michel had er nochtans zelf voor gewaarschuwd: ‘Extremisten gebruiken en voeden de migratieproblematiek omwille van electorale en politieke redenen.’ Vandaag blijken die extremisten in zijn eigen regering te zitten.

Kiest ons land voor de Verenigde Naties of voor de Verenigde Populisten?

Even terug in de tijd. In januari van dit jaar startten de onderhandelingen over een een ‘Global Compact’ over migratie, een niet-bindend kader voor ordentelijke, veilige en reguliere migratie. Net als alle andere VN-lidstaten heeft ook België ruim de tijd en gelegenheid gehad om opmerkingen en bezwaren te formuleren. Sommige landen deden dat ook, België niet. In juli van dit jaar werd de definitieve tekst goedgekeurd. De tekst wordt op 10 december in Marrakesh plechtig ondertekend. Geen haan die ernaar kraaide. Premier Michel deed eind september zijn verklaring voor de Algemene Vergadering van de VN, minister Alexander De Croo bevestigde op Twitter: België zal tekenen.

Plots ontdekte Europees radicaal-rechts het migratiepact en startte een perceptieoorlog tegen de tekst. In Oostenrijk en Hongarije verklaarden Sebastian Kurz en Viktor Orban dat hun landen de tekst niet zouden ondertekenen. En daardoor schrok ook Theo Francken wakker. Op Twitter en in de pers stelde hij plots het akkoord in vraag. Hij verwees naar andere Europese landen en gaf aan meer informatie over het akkoord te willen.

Welnu, als Francken beter had opgelet had hij alle informatie die hij nodig had al lang kunnen hebben. Zijn kabinet was telkens uitgenodigd op de overlegvergaderingen op het ministerie van Buitenlandse Zaken, en was bij sommige vergaderingen zelfs aanwezig. Nooit werd er ook maar een inhoudelijk bezwaar overgemaakt. Dat nu Francken ‘meer info’ wil is dus wel erg wrang, maar we willen hem gerust wat helpen.

Een grensoverschrijdende kwestie als migratie heeft per definitie méér internationale oplossingen nodig, méér multilaterale afstemming, en méér VN.

De onderhandelingen hebben van het migratiepact een erg evenwichtig akkoord gemaakt. Het akkoord constateert dat migratie van alle tijden is. Het pleit voor gecontroleerde arbeidsmigratie, waarbij competenties worden gematcht aan de noden van de markt. Het Belgisch bedrijfsleven is al lang vragende partij voor een degelijke regeling. Ook verankert het rechten van vluchtelingen en erkent het ook irreguliere migranten als mensen met bepaalde rechten. Er wordt ook aandacht gevraagd voor klimaatvluchtelingen. En ten slotte roept de tekst op tot een harde aanpak van menshandel en mensensmokkel.

Tegelijk komt de tekst ook tegemoet aan verzuchtingen van landen die kritischer staan tegenover migratie. Het belang van het voorkomen en tegengaan van illegale migratie staat in de tekst, onder meer door het aanpakken van de oorzaken ervan. De tekst erkent de sociale, demografische en economische impact van migratie en verankert de nationale soevereiniteit over migratiebeleid. Het migratiepact roept op tot internationale samenwerking met betrekking tot grensbewaking. En dat detentie in bepaalde omstandigheden kan. Uit de tekst blijkt nergens dat migratie een universeel recht zou zijn.

Dit pact pleit dus niet voor open grenzen. Het zet de deur niet open voor ongebreidelde migratie. Het pleit voor een realistisch, humaan en ordentelijk kader voor migratie. En zo hoort het. De tekst viseert vooral landen als Libië, of Saoedi-Arabië. Daar worden migranten en vluchtelingen opgesloten, mishandeld, soms verkocht als slaven. Of een land als Turkije, waar mensen op zoek naar bescherming aan de grens worden teruggestuurd en het recht op onderwijs voor kinderen niet gegarandeerd is.

Onze diplomatieke geloofwaardigheid staat op het spel.

Een grensoverschrijdende kwestie als migratie heeft per definitie méér internationale oplossingen nodig, méér multilaterale afstemming, en méér VN. Maar dit alles is blijkbaar minder belangrijk dan het pre-electorale spierbalgerol van Theo Francken en Europees radicaal-rechts. Zij willen snel garen spinnen uit een perceptieoorlog en de indruk wekken dat het migratiepact de deur openzet voor een migratielawine. Als België dit migratiepact niet tekent zet het zich definitief in de hoek van de verenigde populisten Orban, Kurz en Trump.

En dat is onverantwoorde politiek. Want de gevolgen daarvan reiken veel verder dan de verkiezingen van volgend jaar. Onze diplomatieke geloofwaardigheid staat op het spel. België heeft een traditie van multilateralisme en is voortrekker van integratie. Ons land staat aan de kant van de Verlichting. Als daarover twijfel rijst, als wij met ons volle verstand kiezen voor een minderheidspositie binnen de Europese Unie en ons scharen achter populistisch rechts, verliezen wij glans en betalen wij een prijs. In januari wordt ons land gedurende twee jaar lid van de VN-Veiligheidsraad. Als we willen vermijden dat dit bij voorbaat een maat voor niets wordt, denkt premier Michel maar beter twee keer na vooraleer brede consensuele VN-akkoorden in de vuilnisbak te kieperen.

Wouter De Vriendt en Kristof Calvo zijn kamerlid voor Groen.