Het kernkabinet is het maandag eens geraakt over een reeks energiemaatregelen. De btw-verlaging op gas en elektriciteit naar 6 procent wordt definitief op 1 april, gekoppeld aan de accijnshervorming. Voorts wordt het uitgebreid sociaal tarief per kwartaal afgebouwd en is er een akkoord over de lagere voorschotfacturen voor energie.
De definitieve btw-verlaging was politiek gekoppeld aan de accijnshervorming vanaf 1 april van dit jaar. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) maakte enkele weken geleden zijn voorstel wereldkundig. Daarin maakt hij een onderscheid tussen een basisverbruik aan energie en een meerverbruik. Als de prijzen boven een bepaalde grenswaarde komen, dalen de accijnzen voor het basispakket.
Voorschotten
De top van de federale regering ging maandag akkoord met de plannen. Die worden nu zo snel mogelijk via een elektronische ministerraad goedgekeurd, alvorens ze hun parlementair parcours kunnen aanvatten. Wel voegt de regering de voorwaarde toe dat mocht er een hevige prijspiek opduiken, de modaliteiten van de inwerkingtreding opnieuw tegen het licht worden gehouden. Van Peteghem moet er ook over waken dat de hervorming geen impact heeft op de btw-recuperatie voor zelfstandigen.
Daarnaast komt er een stapsgewijze uitfasering van het uitgebreid sociaal tarief. De regering voerde dat begin 2021 door zodat ongeveer een miljoen gezinnen – 2 miljoen personen – ervan kunnen genieten, maar er gingen al langer stemmen op om die uitbreiding niet te handhaven. Het is de bedoeling dat de uitbreiding in het tweede kwartaal wordt afgebouwd naar 75 procent, naar 25 procent in het derde kwartaal en dus naar nul in het laatste kwartaal.
Ook bij de uitfasering kan een herinvoering of een aangepast systeem worden overwogen indien er een prijspiek optreedt. Het is ook de bedoeling dat het referentietarief in het kader van de sociale tarieven vanaf 1 april wordt aangepast. Dat gebeurt op basis van een voorstel van energieregulator CREG. De hervorming van het sociaal tarief – dat voor sommigen vandaag als te zwart/wit wordt beschouwd – is voer voor de onderhandelingen in maart.
Tot slot komt er een verplichting voor energieleveranciers om de voorschotten aan te passen aan de dalende prijzen. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) en staatssecretaris voor Consumentenbescherming Alexia Bertrand (Open VLD) sloten daarover een protocol af met sectorfederatie FEBEG. In dat akkoord zou er een passage komen om dat bindend te maken.
Het gaat om consumenten die in de periode van augustus tot november – toen de prijzen enorm piekten – ingetekend hebben op contracten die ze toen van de leveranciers aangeboden kregen. Zij moeten nu verplicht worden gecontacteerd en dat wordt afdwingbaar. Leveranciers die de verplichting aan hun laars lappen, kunnen een waarschuwing en zelfs een boete krijgen.
‘750 miljoen euro extra in het rood’
N-VA-fractieleider in de Kamer Peter De Roover reageert ontstemd. Premier Alexander De Croo had zich immers sterk gemaakt dat de accijnshervorming de btw-verlaging ‘globaal zou compenseren. Staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open VLD) nam zelfs ontslag omdat ze de maatregel niet als budgetneutraal in de begroting voor 2023 had gezet.
Nu blijkt de operatie de begroting toch geld te kosten, zegt De Roover. Hij heeft het over een bedrag van 750 miljoen euro. ‘Het begrotingstekort zal wel degelijk hoger liggen, terwijl België nu al het grootste van de EU torst’, concludeert de N-VA-fractieleider. ‘Ondanks dure beloften van de premier is deze hervorming allesbehalve budgetneutraal.’ Daarnaast zal het uitgebreide sociale tarief, dat geleidelijk wordt teruggeschroefd, het komende jaar nog geld kosten, stelt De Roover.
De regering berekende zelf ook de kostprijs van de permanente btw-verlaging gekoppeld aan de accijnshervorming en komt uit op een kostprijs van 29 miljoen euro. Dat komt onder meer door de opbrengst van de accijnsverhoging, die op ruim een half miljard euro wordt geschat, de prijs van de btw-verlaging die met bijna 900 miljoen euro iets beter meevalt dan gedacht en de onderbenutting van het sociaal tarief.
Petitie
De PVDA lanceert een campagne tegen de hervorming van de accijnzen op gas en elektriciteit waarover het federale kernkabinet het maandag eens raakte. Volgens de extreemlinkse oppositiepartij verhoogt de regering de energiefactuur.
Volgens PVDA-Kamerlid Peter Mertens wordt de energiefactuur daarmee met ‘240 euro aan accijnzen’ verhoogd, en dat ’terwijl we nu al de duurste stroom hebben van West-Europa’. Mertens wil handtekeningen verzamelen om de accijnsverhoging – die hij de ‘Tinnetaks’ noemt, naar minister van Energie Tinne Van der Straeten – tegen te houden.
‘Wat ze met de ene hand geeft via de btw-verlaging, neemt de regering nu met de andere terug via hogere accijnzen’, zegt Mertens. ‘Een vestzak-broekzakoperatie die gezinnen en alleenstaanden alleen maar verder op kosten jaagt.’
