Na de emotionele persconferentie van Joke Schauvliege (CD&V) kwam de actie van de groep Act for Climate Justice helemaal op het voorplan. Met hun sms-actie zouden ze het leven van de minister onmogelijk hebben gemaakt. Maar is de actie ook strafbaar?
‘We eisen een structureel en politiek antwoord op de klimaatcrisis! Het is tijd om naar ons te luisteren.’ Dat standaardbericht, al dan niet achteraf aangepast met een persoonlijke toets, verstuurden duizenden actievoerders, daartoe aangemaand door de groep Act for Climate Justice, naar de bevoegde klimaatministers van ons land. Ook naar de iPhone van Vlaams minister Joke Schauvliege (CD&V).
Op een handige manier deed Schauvliege, geflankeerd door voorzitter Wouter Beke en leading lady Hilde Crevits, uit de doeken dat daar de echte oorzaak lag van haar omstreden uitspraken over contacten met de Staatsveiligheid – contacten die er nooit zijn geweest. ‘Ik kon geen normale communicatie meer voeren, ik kon niet meer met mijn gezin communiceren’, zei ze terwijl de tranen rijkelijk vloeiden. ‘Ik heb mij in die omstandigheden laten meeslepen in een verbale uitschuiver en heb een niet-gecontroleerd gerucht voor waar aangenomen en heb mij daarvoor verontschuldigd.’
Het verspreiden van een persoonlijk nummer is strafbaar.
Door die uitleg van de CD&V-politici komen de acties van Act for Climate Justice helemaal op het voorplan. In het programma De Afspraak op Canvas verdedigde actievoerder Arno Kempynck de technieken. ‘Ze heeft geen ontslag genomen omdat wij sms’en hebben gestuurd’, bezwoer hij. ‘Het grootste probleem is trouwens niet dat een minister van gsm-nummer moet veranderen. Wij manen aan om het debat ten gronde te voeren en willen het beleid pushen om verder te gaan.’
Het ging dus om geoorloofde acties, luidt het. Maar volgens jurist Matthias Dobbelaere-Welvaert begeeft de groep zich op juridisch twijfelachtig gebied. ‘Het verspreiden van een persoonlijk nummer is strafbaar. Onder de huidige GDPR-regelgeving mag dit niet’, zegt hij. Die Europese privacyregels gelden al sinds 2016.
Geen stalking
Het twistpunt draait om de mate waarin de contactgegevens van een politicus – en zeker die van een minister – deel uitmaken van de publieke ruimte, zegt Dobbelaere-Welvaert. ‘Politici hebben sowieso minder privacy. Dat is ook logisch, want ze zijn publieke figuren. De rechter zal uiteindelijk moeten wikken en wegen of het nummer van een minister een persoonsgegeven is. Ik denk dat die rechter dat waarschijnlijk ook zo zal beoordelen.’
Volgens de jurist is het bovendien belangrijk om weten dat het persoonlijk gsm-nummer niet de énige manier is om een minister te contacteren. Zo bestaan er telefoonnummers van het kabinet, en ook e-mailadressen zijn publiekelijk toegankelijk.
En wat dan met duizenden berichten op Twitter? ‘Dat is anders, want dat is een sociaal netwerk en dus openbaar. Een persoonlijk telefoonnummer is dat niet. Temeer omdat Schauvliege er weinig tegen kon doen. Ze kon haar operator vragen om een nieuw nummer, of alle inkomende nummers, tijdelijk blokkeren. Maar dat is niet haalbaar voor een minister, die waarschijnlijk al tien of twintig jaar hetzelfde telefoonnummer gebruikt.’
Stalking (of belaging) is het voor alle duidelijkheid niet, zegt de jurist. ‘Bij een klassieke belaging moet het immers dan herhaaldelijk gebeuren door dezelfde persoon, bij belaging via telecom is die herhaling niet vereist. Als verschillende mensen echter elk één berichtje sturen, is hier geen sprake van belaging. Het is voer voor juridische discussie, maar het lijkt me dat hier aan alle voorwaarden absoluut niet is voldaan. Belaging mag geen “vuilbak” worden.’
Bourgeois over sms-actie tegen klimaatministers: ‘Laat ons duidelijke grenzen stellen’
De actie van Act For Climate Justice om de klimaatministers met sms’en en mails te bestoken is er volgens Vlaams minister-president Geert Bourgeois ver over. ‘We mogen dit niet laten gebeuren. Laat ons duidelijke grenzen stellen. Er is zoiets als het recht op manifesteren, maar ook iets als privacy en grenzen die je niet overschrijdt’, zei Bourgeois N-VA) in ‘De Ochtend’ op Radio 1.
Joke Schauvliege (CD&V), die dinsdag opstapte als Vlaams minister bevoegd voor klimaat, zei dat ze de voorbije week overspoeld werd met duizenden mails en sms’en. Die berichtenstroom heeft laten meeslepen in de ‘verbale uitschuiver’ die tot haar ontslag heeft geleid. Vlaams minister-president Geert Bourgeois spreekt van een ‘soort stalking’ die er ‘ver, ver over is’. ‘Je kan betogen op openbare plaatsen of op plaatsen waar politici tot besluitvorming komen, maar dit is een grens die je niet mag overschrijden’, zei Bourgeois. ‘Het is ook heel belangrijk dat wij maatschappelijk het signaal geven: doe dit niet’.
Bourgeois denkt dat de actie de geloofwaardigheid van de klimaatbetogers niet aantast. ‘De meeste mensen komen op straat uit een oprechte bezorgdheid, die zijn gedreven en ik vind niet hun geloofwaardigheid is aangetast. Maar als een aantal mensen vindt dat ze politici moet beginnen stalken op hun persoonlijk gsm nummer, dat vind ik erover. Ik neem aan dat het overgrote deel van de betogers het daar ook mee eens is’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
