‘Bart De Wever moet uitleggen waarom een beetje minder pensioen voor de magistraten niet alleen rechts is, maar ook rechtvaardig’

4000 veroordeelden worden alsnog naar de gevangenis gestuurd. Niet omdat het beleid veranderd is, wel omdat parketmagistraten protesteren tegen hun pensioenvermindering. De ironie na dagenlange media-hetze? De gevangenissen zijn nog altijd overvol.

Volgt u even mee? In dit land kregen veroordeelden jarenlang een gevangenisstraf voor relatief ernstige vergrijpen – tot drie jaar cel – maar de meesten hoefden niet naar de gevangenis, onder meer omdat daar geen plaats is. Plots moesten die ‘korte’ gevangenisstraffen toch worden uitgevoerd, en werden de veroordeelden dus wél naar de gevangenis gestuurd, omdat de nieuwe minister – dat was Vincent Van Quickenborne (Open VLD) – dat belangrijk vond.

Maar diezelfde minister Van Quickenborne was er niet in geslaagd om het plaatsgebrek in de gevangenissen op te lossen. Dus beslisten zijn opvolgers – minister Paul Van Tigchelt (Open VLD) en ook huidig minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) – dat duizenden veroordeelden zich dan toch niet meteen moesten melden bij de gevangenis. Onder meer – jawel – omdat er te weinig plaats is in de gevangenis. Wie had dat kunnen voorzien?

Maar dan – we zijn er bijna – werden afgelopen week de magistraten boos omdat de regering waar Verlinden toe behoort hun pensioen aftopt. En dus stuurden de magistraten de gestraften plots toch naar de gevangenis. Waarop de gevangenissen antwoordden dat ze de gestraften niet willen opsluiten omdat er – warempel – geen plaats is.

Geschrokken door de reacties van de politiek en de publieke opinie kwamen de magistraten uiteindelijk uitleggen dat ze de 4000 gestraften toch niet allemaal ineens naar de gevangenissen willen sturen, en dat ze niet alleen vanwege hun pensioen boos zijn maar ook vanwege de werkomstandigheden.

Wat is hier allemaal misgegaan?

Ten eerste. Het penitentiair systeem in ons land is helemaal kapot. Er is de mensonterende overbevolking in onze gevangenissen. Er zitten te veel geïnterneerden in de gevangenissen omdat er ook in forensisch-psychiatrische centra te weinig plaats is. Er zijn te weinig detentiehuizen. Dat zijn kleinere strafinstellingen die zowel voor de samenleving als voor de gevangenen beter zijn.  En er zijn ook te weinig middelen voor bepaalde delen van justitie.

Ten tweede. De parketmagistraten willen een statement maken tegen de pensioenhervorming, en hebben daar best wel enige argumenten voor, maar ze lopen te hard van stapel. Het effect is het omgekeerde van wat ze wilden bereiken. Wie alleen naar hun pensioenen kijkt – die behoren met meer dan 7000 euro bruto tot de hoogste van het land – begrijpt niet waarom de magistraten zo veel chaos willen creëren. Zijn dit de ernstige mensen die over ons lot mogen meebeslissen?

Ten derde. De regering-De Wever heeft nagelaten om voldoende – dat wil zeggen: herhaaldelijk, ingetogen en geduldig – uit te leggen waarom er zo veel pensioenstelsels moeten worden afgebouwd. En dus blijft een lange stoet van ongelukkigen (de militairen, de leerkrachten, het NMBS-personeel en nu dus ook parketmagistraten) het land op stelten zetten, met steeds ‘creatievere’ acties. Premier De Wever dreigt te eindigen met aan de ene kant héél veel onvrede en chaos, en aan de andere kant een hervorming van de pensioenen die niet ver genoeg gaat.

En vooral: solidariteit in tijden van een pensioenhervorming lukt alleen als het gevoel leeft dat iedereen inlevert. Dat gevoel bestaat nu niet. Meer nog: de samenleving is te complex geworden om daar zelfs maar een béétje zicht op te krijgen. Wie durft er te beweren dat hij de werklast van een parketmagistraat in Leuven kan vergelijken met die van een leraar Nederlands in Sint-Joost-ten-Node? Wie die jobs niet zelf heeft uitgevoerd heeft daar niet het minste idee van. En al helemaal niet van het belang van hun pensioenen in het hele pakket aan vergoedingen.

Dit is een rechtse regering, dus wordt er gesneden in de voordelen van de linkse achterban – bijvoorbeeld bij mensen die door de overheid worden betaald – en minder in de voordelen van de rechtse achterban, bijvoorbeeld bij de zelfstandigen en ondernemers. Maar als Bart De Wever echt wil hervormen, zal hij ondanks dat politieke mandaat – dat in een regering met Vooruit als linkse partner sowieso al relatief is – moeten blijven uitleggen waarom een beetje minder pensioen voor de magistraten niet alleen rechts is, maar ook rechtvaardig. Dat vergt moed en doorzettingsvermogen, maar ook het vuur en de gravitas van het ambt. Is die ernst er? Beseft de regering-De Wever voldoende wat er op het spel staat?