Justitiespecialist Paul Ponsaers (72), emeritus hoogleraar criminologie aan de Universiteit Gent, kijkt met grote ogen naar het proces tegen Schild & Vrienden in Gent. ‘Als Dries Van Langenhove zijn zaak niet graag inhoudelijk behandeld ziet, dan moet hij maar in Ecuador of een ander land gaan wonen.’
Voor de correctionele rechtbank van Gent is dinsdag het proces gestart tegen Schild & Vrienden. Hoofdbeklaagde en voormalig Kamerlid Dries Van Langenhove stuurde zijn kat.
‘Met een rechter die overduidelijk van uiterst linkse signatuur is en met gesjoemel werd aangesteld, kan ik geen eerlijk proces krijgen’, postte hij dinsdagochtend op Facebook. ‘Daarom zal ik vandaag niet aanwezig zijn in de rechtbank en heb ik in samenspraak met mijn advocaat besloten om ons pleidooi te behouden voor het hof van beroep, waar we hopelijk wel een eerlijke kans zullen krijgen.’
Professor Ponsaers, hoe kijkt u naar het proces tegen Schild & Vrienden?
Paul Ponsaers: Dries Van Langenhove is een professionele provocateur.
De verdediging van Van Langenhove noemt de rechtbank partijdig en een van de drie rechters ‘van uiterst linkse signatuur’. Hebben zij een punt?
Ponsaers: Nee, natuurlijk niet. Elke Belgische burger heeft een politieke kleur, want iedereen gaat stemmen. Maar van een rechter wordt bij zijn aanstelling verondersteld dat hij die niet laat meespelen in zijn beoordeling. Je moet dus een verschil maken tussen iemand zijn politieke overtuiging als burger, en de functie die hij waarneemt. Ik heb nog nooit geweten dat daar een een probleem rond is geweest in het verleden. Dat is echt spijkers op laag water zoeken. Je zou al haast moeten vragen aan de beschuldigde: ‘Gelieve een rechter uit te kiezen naar uw smaak en voorkeur.’ Ze werkt dat toch niet.
U vindt het geen slimme strategie van de verdediging?
Ponsaers: De verdediging? Het is van Langenhove zélf die dat zo wil. Een advocaat handelt in opdracht van zijn cliënt. Gaat hij niet akkoord, dan zal hij weigeren de zaak verder te doen.
Advocaat Hans Rieder noemt de rechtbank illegaal samengesteld. Klopt dat?
Ponsaers: Nee. Het is aan de onderzoeksrechtbanken – de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling – om een zaak te verwijzen naar een rechtbank. Dat is dus een ándere rechter die daarover beslist. Van Langenhove heeft wrakingsverzoeken ingediend en is tot in Cassatie afgewezen. Hij probeert oeverloos uitstel te krijgen opdat de zaak niet ten gronde wordt behandeld. Dat is zijn goed recht. Maar op een zeker moment is het ook het goed recht van Justitie om te zeggen: ‘Het is goed geweest, nu zetten we door.’
Het is ook het goed recht van Van Langenhove om in beroep te gaan. Niemand betwist dat. Maar alle gerechtelijke instanties die met de zaak zijn geconfronteerd, hebben er zich al over uitgesproken. Nu is het kwestie de zaak ten gronde te behandelen in eerste aanleg. Als Van Langenhove dat niet graag heeft, dan moet hij maar in Ecuador of een ander land gaan wonen.
Hans Rieder doet niets anders dan procedureproblemen oproepen, precies om zaken uitgesteld te krijgen.
Waarom beweert Van Langenhove dat een van de rechters ‘met gesjoemel’ is aangesteld?
Ponsaers: Ik zou het echt niet weten. Van Langenhove doet niets anders dan mensen etiketten opkleven en memes over hen maken. Daarom noem ik hem een professionele provocateur: hij doet heel de tijd niets anders. Hij heeft maar één modus. Dat verwondert mij niet, maar daarom heeft hij nog geen gelijk. De verdediging is erin geslaagd om veel achterstand te creëren in heel deze zaak. Parlementaire onschendbaarheid, wraking van de onderzoeksrechter: men heeft alle mogelijke procedureknepen ingeroepen om toch maar het proces te kunnen vertragen.
Vertraging met als ultiem doel de verjaring?
Ponsaers: Vooral om de hete adem van de media uit hun nek te halen. Men weet dat heel die zaak gemediatiseerd is, en men wil er in de koelte over debatteren. Maar die koelte zal er nooit komen. Men zal aandacht blijven geven aan dit fenomeen – en terecht.
Wat voor een advocaat is Hans Rieder?
Ponsaers: Rieder is een echte procedurepleiter. Hij doet niets anders dan procedureproblemen oproepen, precies om zaken uitgesteld te krijgen.
Procedurepleiters zorgen toch voor een gelijk speelveld voor iedereen? Waken zij niet mee over onze rechtsstaat?
Ponsaers: Als een procedure niet correct is toegepast, heeft de verdediging alle recht om daar een zaak van te maken. Uiteraard. Maar het is toch opvallend dat in deze zaak niet anders dan procedureproblemen zijn opgeroepen. Wie zit er op de beklaagdenbank? Van Langenhove zet Justitie op de beklaagdenbank, in plaats van omgekeerd.
Er was ook heel wat te doen over het keppeltje dat Rieder in de rechtbank droeg.
Ponsaers: Hij mag dat dragen. Ik heb daar geen enkel probleem mee. Als Rieder ook nog een baard wil laten groeien, dan doet hij maar. Wat de logica of het motief is? Ik zou het bij God niet weten. Ik zie het als provocatie. Rieder doet dat om zijn cliënt tegemoet te komen. Om aan te geven: wij hebben niets tegen andersdenkenen. Maar tegelijkertijd probeert hij om diezelfde reden een rechter te wraken. Voor hen is dit een spelletje.
Advocaten provoceren toch wel vaker?
Ponsaers: Een slimme advocaat pleit op een dossier, niet op de procedure. Als hij een dossier krijgt waarvan hij denkt ‘hier kan ik weinig of geen winst behalen’, dan moet hij de zaak maar weigeren. In deze zaak is er eigenlijk geen winst te behalen, want het is zo overduidelijk wat er gebeurd is. Het enige wat Rieder kan doen, is proberen procedurekwesties op te roepen. Want als je de zaak ten gronde behandelt, dan blijkt overduidelijk waar het om gaat. En dat zegt het Openbaar Ministerie ook. Dit gaat niet over zattemanspraat in een café in Sint-Niklaas. Dit gaat om systematisch racisme en aanzetten tot haat.
‘In België is in een chatgroep zitten waar memes worden doorgestuurd even erg als meerdere kinderen verkrachten’, schreef Van Langenhove op X. Het parket vraagt een celstraf van twee jaar voor Van Langenhove, evenveel als een influencer beschuldigd van zedenfeiten met minderjarigen.
Ponsaers: Als men niet akkoord gaat met de strafmaat, dan moet het Strafwetboek worden aangepast. Dan had Dries Van Langenhove daarover maar wetsvoorstellen moeten indienen in het parlement toen hij Kamerlid was.
De opportuniteitsafweging van het Openbaar Ministerie is dat sommige zaken worden geseponeerd, andere niet. En deze zaak is niet geseponeerd. Zo werkt het gerecht nu eenmaal. Dries Van Langenhove kan zich daar duidelijk niet bij neerleggen. Hij wil op de een of andere manier profijt halen uit de zaak, en ze uitpersen als een citroen.
Ondermijnt Van Langenhove het vertrouwen van het publiek in de rechtsstaat?
Ponsaers: Ik denk niet dat men in de gangen van het gerechtsgebouw wakker ligt van wat Dries Van Langenhove allemaal vindt. Het kan best dat sommige mensen zijn argumenten tot de hunne maken – en in die zin ondermijnt hij het geloof in de rechtsgang. Maar de overgrote meerderheid zal dit proces schaterend van het lachen volgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier