‘In een rechtsstaat verzekert de politie de veiligheid op straat, niet het leger’

‘De vergelijking tussen de aanwezigheid van militairen op straat na de aanslagen, en ze inzetten voor de war on drugs in de Antwerpse haven, loopt mank’, schrijft Kamerlid Jasper Pillen (Open VLD).

Narcoterroristen ontzien in hun strijd om de macht niets of niemand. De tragische dood van een 11-jarig meisje is een nieuw, choquerend dieptepunt. 

De spiraal van alsmaar driester geweld moet worden gestopt. Daar is iedereen het over eens. De Regering ondernam al harde actie. Ik verwijs naar onder meer de mogelijkheid om criminele vermogens in beslag te nemen, de verdubbeling van het personeel bij de staatsveiligheid en de installatie van een Havenprocureur met een team van 15 mensen. De strijd tegen de georganiseerde misdaad is een topprioriteit en onze aanpak werpt zijn vruchten af. De ruim duizend aanhoudingen die zijn voortgekomen uit het Sky ECC onderzoek zijn daarvan een goed bewijs. Het is van groot belang dat alle overheden van dit land slagkrachtig verder samenwerken. Maar om “dan maar desnoods het leger naar Antwerpen sturen”, zoals enkele politici al stelden, is geen goed idee. 

Kan iemand de voorstanders vragen wat het leger dan juist beter zou doen? Soldaten mogen niemand arresteren. Onderzoeksdaden stellen mogen ze evenmin. Uw ID vragen of uw koffer doorzoeken? Uiteraard niet, ze hebben geen politionele bevoegdheid. En in een democratische rechtsstaat hoort dat ook zo. Militairen kunnen dus patrouilleren, maar hoe dit een rem kan zijn op de welig tierende drugshandel is totaal onduidelijk. Het is eenvoudig: als een militair iemand drugs uit een container zien halen, moeten ze die persoon laten lopen. 

Voorstanders van de inzet van militairen om de drugscriminaliteit te bestrijden verwijzen naar de aanwezigheid van defensie in het straatbeeld van onze steden na de terreuraanslagen in Parijs. De vergelijking met de toenmalige situatie (die maar liefst duurde tot september 2021) loopt echter mank en getuigt van een gebrek aan kennis over het militaire beroep. Statistische bewaking van enkele drukke openbare plaatsen of belangrijke gebouwen is iets totaal anders dan actief betrokken zijn bij de strijd tegen de drugsmaffia. 

In ieder geval:  zelfs al zou men beslissen militairen tijdelijk en uitzonderlijk in te zetten is een aangepast wettelijk en juridisch kader onontbeerlijk, zowel ter bescherming van de ingezette militair als die van de burger.  

Naast een gebrek aan een mandaat hebben onze militairen ook geen gepaste opleiding. Onze militairen zijn Europese toppers op het vlak van het militaire beroep, in al haar facetten. Maar om gepast op te treden ten aanzien van eventueel verdachte personen heb je een specifieke opleiding nodig. Politiemensen hebben die. Militairen niet. En opnieuw: in een democratie hoort dat zo. Was het niet Bart De Wever zelf die eerder in een interview zei dat “men niet wil wonen in landen waar het leger politionele bevoegdheden heeft”? Hij had gelijk. 

In onze democratische rechtsstaat behoort de taak tot het beschermen van de burgers toe aan de politie. Defensie garandeert de veiligheid van de Staat tegen externe vijanden maar het is de politie die de veiligheid in onze straten en op onze pleinen garandeert. 

Ons land zoekt 2500 militaire rekruten per jaar. Na hun training worden zij uitgestuurd op missies om het internationaal terrorisme te bevechten of internationale agressie op afstand te houden. Die jonge mensen kiezen bewust voor een job en een carrière bij Defensie. Ze zijn broodnodig om de enorme pensioenuitstroom op te vangen én om onze belangrijke internationale opdrachten uit te voeren. Als je hen zonder duidelijke doel en zonder mandaat laat patrouilleren in de Antwerpse straten, dan vertrekken diezelfde jonge krachten meteen … naar de politie. En we kunnen het ons niet permitteren om onze militairen met een gebrekkige opleiding en zonder training naar het buitenland te sturen op een belangrijke missie. Dit zou een risico zijn, iets waarvoor de topman van het Belgische leger Michel Hofman al waarschuwde. De eerdere bewakingsopdrachten in de strijd tegen de terreur hadden een nefaste impact op de training en op de inzetbaarheid van onze militairen. 

We kennen in ons land, gelukkig maar, een scheiding der machten. Wel, ook op vlak van het veiligheidsbeleid is dat het geval. Misdaadbestrijding is een taak van de politie. Criminelen vervolgen is een taak van justitie. Defensie heeft een eigen welomschreven opdracht. Wie ervoor pleit om dat principe op losse schroeven te zetten, zet de deur open naar praktijken die we op vandaag enkel kennen in dictatoriale systemen. 

Jasper Pillen zetelt voor Open VLD in de Kamer, en maakt deel uit van de commissie Defensie.