Is Steven Vanackere überhaupt de beste kandidaat voor de Nationale Bank?

Er is terecht heisa over de benoeming van ex-minister Steven Vanackere bij de Nationale Bank omdat er dan geen vrouw meer in de directie zit. Er is nauwelijks aandacht voor iets veel belangrijkers: is hij de beste kandidaat?

Ja, er zitten te weinig vrouwen in topfuncties bij de Nationale Bank. Het is niet goed te praten dat straks geen enkele vrouw meer deel uitmaakt van de zeskoppige directie. Ja, er zijn te veel directeurs bij de Nationale Bank. Niemand kan uitleggen waarom wij meer directeurs moeten hebben dan bijvoorbeeld Nederland of Duitsland, waar er vijf directieleden zijn. Om te zwijgen over Zwitserland, dat het met slechts drie doet. Ja, de directeurs van de Nationale Bank verdienen te veel. Wie kan vandaag nog verdedigen dat een directeur afgerond 340.000 euro bruto per jaar mee naar huis neemt, plus onkostenvergoeding én auto met chauffeur, terwijl de premier 291.000 euro verdient? Er is echter nog een belangrijke vraag die amper aan bod kwam: is ex-minister Steven Vanackere (CD&V) de beste kandidaat om directeur van de Nationale Bank te worden?

Wat weet Annemie Turtelboom van begrotingen? Wat weet Sander Loones van defensie?

Viceremier Alexander De Croo (Open VLD) vindt de genderheisa over de benoeming van Steven Vanackere terecht en stelt dat zijn partij recent het goede voorbeeld gaf door Fientje Moerman voor te dragen voor het Grondwettelijk Hof en Annemie Turtelboom voor de Europese Rekenkamer. Daarbij vergat ook De Croo de belangrijkste vraag: waren beide dames de beste kandidaten? Wat weet Moerman van staatsrecht? Wat kent Turtelboom van begrotingen? Of waren de benoemingen cadeaus van partijvoorzitster Gwendolyn Rutten aan twee gesjeesde politica’s?

Er zijn ook vragen te stellen bij de benoemingspolitiek die Open VLD volgde bij de Nationale Bank zelf. Toen gouverneur Luc Coene moest worden vervangen, schoof Rutten haar rechterhand Tim Hermans naar voren. Coene vond dat iemand met meer ervaring hem moest opvolgen en dacht aan Wouter Bossu, eerder werkzaam bij de Nationale Bank en het Internationaal Monetair Fonds. Rutten drukte haar wil door en Hermans werd begin 2015 directeur van de Nationale Bank. Was hij de beste keuze?

Het is zeker te verdedigen dat voor het leiden van overheidsdiensten en -bedrijven de politieke kleur een rol speelt. Er is ook veel voor te zeggen dat daarbij politieke verdeelsleutels worden gehanteerd. Het wordt anders als partijvoorzitters politieke benoemingen gebruiken om teleurgestelde partijleden te troosten, loyale medestanders te belonen of politieke vazallen te kweken. Zo wordt niet alleen de ernst van de betrokken instelling ondergraven, maar bij de bevolking ook de indruk gewekt dat dit allemaal zomaar kan. Het voedt de normvervaging.

Is hier iets aan te doen? De uitverkorene zou onderworpen kunnen worden aan een hoorzitting, zoals dat al in de VS en de Europese Unie het geval is. Hij of zij kan dan kritisch door parlementsleden publiek worden ondervraagd, waarna over de aanstelling kan worden gestemd. Het zou een onderdeel van de herwaardering van het parlement kunnen zijn. Ook ministers zouden aan zo’n hoorzitting onderworpen kunnen worden. Sander Loones (N-VA) wordt nu door zijn voorzitter Bart De Wever naar voren geschoven als nieuwe minister van Defensie. Weet hij iets af van defensie? Of moet hij via zijn ministerschap de N-VA in West-Vlaanderen een boost geven, na de slechte resultaten daar bij de lokale verkiezingen?

Wouter Beke heeft via achterkamertjespolitiek een uitgerangeerd politicus aan een uiterst goed betaalde job geholpen.

Voor de niet-politieke functies, zoals directeur van de Nationale Bank, kan nóg meer gebeuren. Bijvoorbeeld een profiel opstellen waaraan de kandidaat moet voldoen. Dan een sollicitatie uitschrijven. Een deskundige jury samenstellen die de beste drie of vier kandidaten overhoudt. Uit dit kransje kan de regering kiezen en daarna volgt de parlementaire hoorzitting. Men kan ook nog een ontluizingsperiode inlassen voor politici en kabinetsleden. De doelstelling moet steeds zijn dat we de beste man of vrouw voor de job krijgen.

Naast Vanackere werden bekwame vrouwen genoemd voor de functie, zoals ex-kabinetschef Caroline Ven of Mia De Schamphelaere, nu al censor bij de Nationale Bank. De bankwereld telt ook heel wat competente dames. De keuze voor Vanackere is binnen de regering niet besproken, ze kwam zelfs binnen CD&V niet openlijk aan bod. De beslissing is ‘een beetje onder tafel gebeurd’, aldus Liesbeth Maris, voorzitter van de vrouwenbeweging van de christendemocraten. CD&V-voorzitter Wouter Beke heeft via achterkamertjespolitiek een uitgerangeerd politicus die al een tijdje op zoek was naar een nieuwe uitdaging aan een uiterst goed betaalde job geholpen. De voordracht van Vanackere tot directeur van de Nationale Bank is dan ook een voorbeeld van hoe het absoluut niet moet, en ook niet meer zou mogen.