In beeld: er broeit weer iets in de Brusselse Noordwijk
De beruchte en vaak vermaledijde wijk Brussel-Noord zal de komende jaren helemaal veranderen. Al is niet iedereen daar even blij mee.
‘Voor mij laat de ballade van de Noordwijk zien hoezeer Brussel bij uitstek de verhevigde versie van België is. Veel ongerijmdheden die het land samenhouden komen samen in dit verhaal: charlatanerie, ritselarij, geschipper en zelfoverschatting die flirt met zelfverachting’, schreef auteur Pascal Verbeken vijf jaar geleden in zijn prachtige boek Brutopia.
Hij had het toen vooral over het Manhattanplan van Paul Vanden Boeynants, dat de gezellige wijk vermoordde. Ooit, ‘au temps où Bruxelles bruxellait’ zoals Brel zong, woonden in deze volksbuurt 12.000 mensen. Maar VDB en zijn kornuiten hadden er andere plannen mee: er moesten bijna tachtig wolkenkrabbers verschijnen, tot 162 meter hoog. Daar zou de nieuwe mens wonen en werken, in het Manhattan van België. De volkswijk met al zijn cinema’s en herinneringen werd gesloopt, maar de wijk voor de nieuwe mens verscheen niet. Brussel-Noord werd een woestijn van kantoren en kapotte illusies.
Hemel
Vandaag broeit er weer iets in de Noordwijk. Of juister: dromen reiken er nog altijd tot in de hemel. Projectontwikkelaars en overheid bouwen er overal aan de nieuwe Noordwijk. Ze financierden een dure en veelkleurige marketingcampagne: BX NORD. Nooit meer Manhattan, roepen ze in koor. En dat ze geleerd hebben uit de fouten van het verleden.
Rij met de trein Brussel binnen en je ziet de transformatie al: het Communicatiecentrum Noord, dat aan het station plakt, is intussen een ruïne. Binnenkort komen daar pleinen en vier torens. Even verderop, op de pilaren van WTC1 en WTC2, staat nu de ZIN-toren: dat wordt straks onder meer het nieuwe huis van de Vlaamse overheid.
Niet iedereen is blij met al die nieuwe wolkenkrabbers. De stadsverenigingen BRAL, IEB en ARAU noemden sommige projecten in het magazine Bruzz ‘een cadeau aan de projectontwikkelaars’. Ze hekelen de goedkope architectuur en vrezen gentrificatie: alles voor de rijken, niets voor de gewone Noordbewoners. Zo gaat de ballade van het Noord door.
Zenne
Al is er ook recyclage in de buurt. Zo worden de Proximustorens helemaal gerenoveerd: naast kantoren komen er appartementen, studentenkamers en een loopbrug voor iedereen. In de Victoria Tower, waar IBM lange tijd zijn Europese hoofdkwartier had, huist nu het hippe stadshotel The Hoxton. Het plein ervoor wordt aangelegd door Bas Smets, de landschapsarchitect die ook het plein voor de Notre-Dame in Parijs ontwerpt. Aan de andere kant van de spoorweg bouwen ze de oude Citroëngarage om tot het gigantische kunstencentrum Kanal-Centre Pompidou, dat eind volgend jaar zou moeten openen. Maar ook daar wordt weer iets te groots gedroomd, zeggen sommigen. Om niet te zeggen dat het megalomaan wordt. De Brusselse Inspectie van Financiën is niet te spreken over de toename van de jaarlijkse subsidie, maar minister-president Rudi Vervoort (PS) sust: gemiddeld zo’n 38.887.000 euro per jaar, dat valt wel mee. Over één ding wordt in het nieuwe Noord niet gekibbeld: de Zenne komt straks weer bovengronds in het nieuwe Maximiliaanpark. Benieuwd welke kleur het water zal hebben.
