Kopen is out, huren is in. Zeker bij jongeren en stadsmensen slaat de verhuureconomie aan. Milieuoverwegingen spelen daarbij een rol, maar ook de prijs en de service.
Onlangs verraste Jesper Brodin, de ceo van IKEA, met de mededeling dat de Zweedse meubelgigant meubelen en keukens gaat verhuren tegen een vaste abonnementsprijs. De eerste experimenten lopen al in Nederland en Zwitserland.
IKEA richt zich daarbij vooral tot jonge klanten. Die zijn volgens het bedrijf minder bezitterig dan hun ouders en vinden het belangrijk om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Na afloop van het huurabonnement worden de meubelen teruggenomen, hersteld en verkocht.
In Amsterdam kunnen klanten kiezen uit vier IKEA-pakketten om een gemiddelde studio te bemeubelen. Zo’n pakket bestaat uit vijf, zes of zeven meubelstukken en de prijzen variëren van 19,95 tot 29,95 euro per maand. Wie twee jaar zo’n pakket huurt, is dus gemiddeld 600 euro kwijt. Voor dat bedrag kun je die spullen ook kopen, maar de huurformule biedt je het voordeel dat je na twee jaar een nieuw interieur voor je studio kunt kiezen.
Een fiets moet een gebruiksmiddel zijn dat je van plaats a naar plaats b brengt, zonder dat je je verder ergens zorgen om hoeft te maken.
Een ander voorbeeld zijn de Swapfietsen, die nu al in groten getale rondrijden in Antwerpen, Gent, Leuven en Brussel. In ruil voor een maandelijks opzegbare huurprijs van 17,5 euro (15 euro voor studenten) beschik je over je eigen fiets met de kenmerkende felblauwe voorband.
In tegenstelling tot de bekende Velo-fietsen in Antwerpen of de Villo-fietsen in Brussel is de Swap geen deelfiets. Je behoudt dus de hele huurperiode dezelfde fiets en als er iets aan scheelt, komt een hersteller aan huis. Duurt de reparatie langer dan tien minuten, dan wordt de fiets geruild – ‘geswapt’ – voor een nieuw exemplaar.
Richard Burger richtte Swapfiets in 2014 op toen hij in Delft studeerde. ‘Het is zo’n gedoe om goed voor je fiets te zorgen. In een studentenstad worden fietsen geregeld gestolen, je hebt vaak geen goede plaats om hem te stallen, hij gaat regelmatig stuk enzovoorts. Dat moet veel eenvoudiger kunnen, dachten twee medestudenten en ik. Een fiets moet een gebruiksmiddel zijn dat je van plaats a naar plaats b brengt, zonder dat je je verder ergens zorgen om hoeft te maken. Enkele weken later was het idee geboren om een fiets per abonnement aan te bieden.’
Na de start in Delft ging het zo hard dat Swapfiets nu al actief is in 46 steden in 4 landen: Nederland, België, Denemarken en Duitsland. ‘Vorige week vierden we onze honderdduizendste klant.’
In België heeft Swapfiets ondertussen al meer dan 3500 klanten . Het bedrijf zit nog lang niet aan zijn top, denkt Burger. ‘Dit jaar mikken we vooral op uitbreiding in de grotere Duitse steden. We willen ook elektrische fietsen aanbieden in een abonnementsformule. Brussel zal een van de eerste steden zijn waar we dat gaan doen. Ik merk ook dat een groeiend aantal bedrijven in België belangstelling heeft om met ons in zee te gaan. Voor hen gaan we een zakenformule uitwerken.’
Tegenwoordig kun je zelfs een verwarmingsketel huren voor je centrale verwarming. Onder het motto ‘verwarmen zonder zorgen’ biedt Covico uit Oostende een abonnementsformule aan waarbij je een verwarmingsketel huurt vanaf 39 euro per maand, voor een periode van 108 maanden. Reparaties worden binnen de 48 uren hersteld.
Tale Me is dan weer een jong bedrijfje uit Brussel dat gebruikte kleding inzamelt via tweedehandsnetwerken zoals de OCMW’s. Die kleren worden gesorteerd, gewassen, hersteld en verhuurd. Voorlopig kunnen alleen OCMW-klanten bij de ‘kledingbibliotheek’ terecht, maar de formule zal later worden uitgebreid naar een breder publiek.
In dezelfde sector is MUD Jeans actief. Daar betaal je 29 euro instapgeld en huur je voor 7,5 euro per maand een jeansbroek. Na een jaar kun je kiezen: die jeans houden of een nieuwe kiezen. Zo’n jeans kost je dus in totaal 119 euro. Met dat bedrag kun je natuurlijk ook zelf een broek kopen, maar voor wie van afwisseling houdt en geen hoop ongedragen kleren in zijn kast wil, is MUD Jeans een hip alternatief.
Minder afval
De verhuureconomie is natuurlijk geen nieuw fenomeen. Het huren van goederen en diensten, zegt professor Johan Eyckmans van de Onderzoeksgroep Centrum voor Economie en Duurzaam Ondernemen (KU Leuven), vond het eerst ingang in de bedrijfswereld: ‘Xerox startte bijvoorbeeld al in de jaren zeventig met het verhuren van kopieerapparaten aan andere bedrijven.’ Tegenwoordig huren bedrijven ook planten en kunstwerken, en er zijn zelfs luchtvaartmaatschappijen die hun vliegtuigmotoren van Rolls Royce huren.
Experts zijn het erover eens dat de verhuureconomie nu ook bij de gewone consument helemaal aan het doorbreken is. Ze verwijzen naar de populariteit van de zogenaamde circulaire economie. Een groeiend aantal consumenten vindt het niet meer kunnen dat meubelen na enkele jaren gebruik in een afvalcontainer worden gekieperd. Gehuurde producten worden na afloop van het contract doorgaans door de verhuurder teruggenomen en hersteld of gerecycleerd.
Professor Sandra Rousseau is promotor van Steunpunt Circulaire Economie. Dat is een gezamenlijk initiatief van de universiteiten van Leuven, Gent, Antwerpen en het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek. Zij geeft als voorbeeld dat steeds meer bedrijven hun printers huren in plaats van ze aan te kopen. ‘Niet omdat het goedkoper zou zijn, maar omdat ze zo de zekerheid hebben dat de printers goed onderhouden en bij defect snel hersteld of vervangen worden. Ook de printerproducenten doen er hun voordeel mee omdat ze zo de volledige levensloop van hun product onder controle hebben. Op het einde van een cyclus zal de producent zo veel mogelijk onderdelen van de printer hergebruiken.’
Uit een onderzoek bij mijn studenten aan de KU Leuven bleek dat ze hun smartphone toch liever kopen dan huren. Ze zien hem als een verlengstuk van hun identiteit.
Bij de verhuurplannen van IKEA heeft Rousseau wel enkele bedenkingen. ‘Het bedrijf mikt op jonge mensen die geregeld verhuizen. Ik ben zelf een paar keer verhuisd en ik stel vast dat mijn IKEA-meubelen daar niet zo goed bestand tegen zijn. En hoe meer een product tot de persoonlijke levenssfeer van de klant behoort, hoe moeilijker zo’n product te verhuren valt. De meeste mensen zullen bijvoorbeeld geen bed willen huren waar al een ander in geslapen heeft.’ Die regel geldt ook voor smartphones, stelde professor Eyckmans vast. ‘Uit een onderzoek bij mijn studenten aan de KU Leuven bleek dat ze hun smartphone toch liever kopen dan huren. Ze zien hem als een verlengstuk van hun identiteit.’
Rekenwerk
Zijn huurcontracten duur? Dat hangt volgens Sandra Rousseau af van het gebruik. Een deelauto wordt goedkoper naarmate je die vaker gebruikt. ‘Uit een enquête van het Steunpunt Circulaire Economie blijkt dat mensen stoppen met de deelauto omdat ze naar het platteland verhuizen, bijvoorbeeld, maar ook omdat ze na enig rekenwerk ontdekken dat ze met hun deelauto niet goedkoper af zijn.’
Het financiële aspect speelt wel degelijk een belangrijke rol, zegt Johan Eyckmans. ‘De kostprijs van een product wordt immers gespreid over een langere periode, zodat je sommige spullen makkelijker kunt aanschaffen.’ Dat is ook de reden waarom steeds meer Belgen een auto aanschaffen via privéleasing. Vorig jaar sloten 3000 particulieren zo’n leasecontract af, waarbij ze voor een vast maandelijks bedrag een auto huren op langere termijn.
Een Swapfiets kost jaarlijks 210 euro huur. Dat is in drie jaar tijd ongeveer evenveel als een goede, nieuwe stadsfiets. Richard Burger is het daar helemaal mee eens: ‘Wij zien ons als een bedrijf dat niet zozeer fietsen als wel een service verhuurt. We bieden onze klant een soort zorgeloosheid aan. Als je ’s morgens een lekke band hebt, is die enkele uren later door ons hersteld. Is de fiets gestolen, dan betaal je een klein eigen risico van 40 euro en heb je dezelfde dag meteen weer een nieuwe. Die service vinden onze klanten het belangrijkst.’
Een van de nadelen van het nieuwe zakenmodel, stelt Johan Eyckmans, is de juridische onzekerheid. ‘Wat is de verantwoordelijkheid van de huurder als het gehuurde product gestolen wordt of beschadigd raakt? De verhuurder wil bovendien dat de huurder als ‘een goede huisvader’ met het gehuurde goed omgaat en bijvoorbeeld niet met de deelauto door de bochten scheurt. Daarom zijn de huurcontracten doorgaans ook langer dan koopcontracten. Dat schrikt potentiële klanten voorlopig nog af.’
Uit een enquête van het Steunpunt Circulaire Economie blijkt dat mensen stoppen met de deelauto omdat ze na enig rekenwerk ontdekken dat ze met hun deelauto niet goedkoper af zijn.
Bezitterig
Veel verhuurbedrijven mikken op jongeren omdat die minder ‘bezitterig’ en ecologisch bewuster zouden zijn. Johan Eyckmans betwijfelt het eerste: ‘In de jaren zestig was de jeugd ook niet bezitterig. Maar toen die jongeren ouder werden, kochten ze wel een auto om naar hun villa te rijden. Dat al dan niet bezitterig zijn, hangt vooral samen met een bepaalde levensfase.’
Uit onderzoek van het Steunpunt Circulaire Economie blijkt dat twintig tot dertig procent van de consumenten openstaat voor nieuwe zakenmodellen zoals de huur- of deeleconomie. ‘Dat percentage zal wel groeien, zeker als die bedrijven een goede service blijven leveren.’
De klanten van Swapfietsen zijn volgens Richard Burger van alle leeftijden. ‘Onze jongste klant is 13 en onze oudste 73. We zijn gestart als een service voor studenten, maar inmiddels is minder dan de helft van ons cliënteel nog student. Het zijn wel voornamelijk stadsmensen, omdat je als bedrijf natuurlijk enkel in de stad voldoende kritische massa hebt, voldoende klanten om rendabel te zijn.’
Ecologische motieven speelden geen rol bij de start van Swapfietsen. ‘Maar ik merk wel dat onze klanten het belangrijk vinden wat er met die fietsen zal gebeuren als ze versleten zijn’, zegt Burger. ‘We zijn daar zelf nog niet uit, we bestaan nog maar vier jaar. Onze fietsen zijn van hoge kwaliteit omdat het financieel in ons belang is dat ze lang meegaan. Daarom hebben we ook veel aandacht voor de kwaliteit van onze fietsherstellingen. We sponsoren ondertussen wel een afstudeerproject aan een Nederlandse universiteit dat gaat onderzoeken hoe we de recyclage van ons fietsenpark over enkele jaren goed moeten aanpakken.’
Milieuoverwegingen liggen wel aan de basis van een experiment van enkele studenten van professor Eyckmans in West-Vlaanderen. Ze werken er samen met Bosch voor de verhuring van wasmachines en droogkasten. Het project richt zich op de lagere sociale klasse. ‘De insteek is dat ze de oude energieverslindende apparaten vervangen door gehuurde en milieuvriendelijke toestellen. De eerste resultaten zijn bemoedigend.’
Toch is het voor een bedrijf niet zonder risico om over te schakelen op de verhuureconomie. ‘Als een bedrijf iets maakt, moet het de onderdelen meteen betalen bij de leveranciers’, verduidelijkt Eyckmans. ‘Na verkoop kan er winst gemaakt worden, maar bij verhuur komt het geld pas binnen over een langere periode. Dat vergt dus veel voorfinanciering. Dat was ook een van de redenen waarom bandenfabrikant Michelin is gestopt met het verhuren van vrachtwagenbanden.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
