‘Hoelang kan de minderheidsregering-Wilmès II nog verder?’

Met slechts 14 Kamerzetels leveren de Franstalige liberalen de premier plus 6 ministers. En ook nog een Europees Commissaris én de president van de Europese Unie. Op een cruciaal moment.

Op de tonen van We are the champions van Queen daalde hij de tribune af en liep hij het voetbalveld op. Georges-Louis Bouchez, voorzitter van de Mouvement Réformateur (MR), werd vorige week voorgesteld als de nieuwe eigenaar van amateurclub Francs Borains, die naar eerste amateur promoveert. Op de sociale media circuleert een filmpje en daarop kunt u zien hoe Bouchez wordt voorgesteld aan een schare journalisten, supporters en hoogwaardigheidsbekleders (zien we daar niet iemand in een politie-uniform?) en een speech afsteekt. Zeer merkwaardig in deze lockdowntijden. Het ontlokte dan ook commentaren als: ‘Ik mag niet naar de begrafenis van mijn oma. Nu staat Georges-Louis Bouchez hier bij een amateurvoetbalclub – die niets met zijn werk te maken heeft – te blinken terwijl sportieve, culturele en andere evenementen verboden zijn en iedereen thuis moet blijven. Gelden de coronamaatregelen niet voor de leden van de superkern?’

Bij de verkiezingen van mei vorig jaar stemden 513.000 mensen voor de MR, een verlies van bijna 140.000 stemmen in vergelijking met vijf jaar eerder. Met 7,5 procent van de stemmen haalde de partij 14 van de 150 Kamerzetels, een verlies van 6 zetels. Deze zware electorale klap kon niet beletten dat de MR de premier én 6 van de 12 ministers in de huidige regering levert.

De MR wordt geleid door Georges- Louis Bouchez, 34 jaar, die in november Charles Michel opvolgde. Hij was samen met CD&V-voorzitter Joachim Coens even informateur en werd omschreven als een ‘saboteur van zijn eigen missie’, toen hij zeer eigengereid optrad en pleitte voor een unitair België. ‘Het is niet omdat je weinig slaapt, een grote mond opzet en een tattoo hebt dat je een geniaal politicus bent’, liet politoloog Carl Devos (UGent) toen optekenen. Maar in maart slaagde Bouchez erin om de minderheidsregering-Wilmès II te laten overleven, met gedoogsteun, volmachten en een hele reeks liberale ministerposten. En dat op een cruciaal moment in onze geschiedenis. Bien joué.

Bij de bestrijding van het coronavirus kwam weinig ideologie kijken, het waren de virologen die de richting aangaven. Nu er moet worden beslist hoe en wanneer de economie weer wordt opgestart, speelt die ideologie wel een rol. En op federaal vlak zijn het duidelijk de Franstalige liberalen die de plak voeren. En dan zijn er ook nog drie Open VLD-ministers. Met samen slechts 17 procent van de Kamerzetels bezetten de liberalen 10 van de 13 ministerposten – inclusief die van premier. Dat is even bedenkelijk als opmerkelijk.

Het parcours van premier Sophie Wilmès is allesbehalve indrukwekkend. Zij kreeg eerder toevallig het premierschap in de schoot geworden, toen Charles Michel naar Europa vluchtte. Wilmès wordt gebrek aan leiderschap verweten en haar stuntelige manier van communiceren is in deze onzekere tijden niet vertrouwenwekkend. De vraag klinkt steeds luider: hoelang kan de minderheidsregering-Wilmès II nog verder? Steeds meer partijen kondigen aan dat ze in juni in elk geval niet zullen instemmen met de verlenging van de volmachten met drie maanden.

Kan de restregering gevormd door MR, Open VLD en CD&V blijven rekenen op gedoogsteun van de PS, Ecolo, sp.a, Groen, cdH en Défi? Vooral bij de PS dringt door dat ze eigenlijk niets in de melk te brokken hebben, net nu er zulke belangrijke beslissingen moeten worden genomen. De superkern die elke zaterdag wordt gehouden met al deze partijen plus N-VA blijkt niets voor te stellen. Vanzelfsprekend zal Bouchez er alles aan doen om de regering-Wilmès II in stand te houden: nooit zal de MR nog zo boven haar gewicht kunnen boksen als vandaag.

De MR leverde het afgelopen jaar met Didier Reynders ook nog de Eurocommissaris voor Justitie en met Charles Michel de voorzitter van de Europese Raad. Ook op het Europees toneel spelen de Franstalige liberalen dus een vooraanstaande rol. Al slaat Michel een erg zwak figuur en wordt zijn Europees stappenplan om uit de coronacrisis te raken omschreven als ‘een opmerkelijk leeg document’. Net als Wilmès ontbreekt het ook Michel aan leiderscapaciteiten, iets wat we al wisten van zijn doortocht als premier.

Om ons uit de grootste recessie sinds de jaren 30 te leiden, hangen we dus in grote mate af van de Franstalige liberalen, ook al stellen die electoraal niet zo veel voor en beschikken ze niet over politici die enig gezag weten af te dwingen door hun woorden en daden. Dat is eng.