‘Hoe krijgen we 540.000 mensen extra aan de slag?’

Hoe halen we 80 procent werkzaamheidsgraad, de ambitie van de regering-Jambon én de regering-De Croo?

Als oplossing voor alle problemen schuift zowel de federale regering-De Croo als de Vlaamse regering-Jambon de verhoging van de werkzaamheidsgraad naar voren. Het idee is eenvoudig: als meer mensen werken, levert dat dubbele winst op voor de overheid. Want ze moet minder uitgeven (werkloosheidsuitkeringen) en ontvangt meer inkomsten (belastingen). Beide regeringen hebben ook hetzelfde streefcijfer voor ogen: 80 procent van de mensen op arbeidsleeftijd moet aan de slag. De timing is wel anders: de Vlaamse regering wil dat tegen het midden van volgend jaar realiseren, de federale regering tegen 2030.

In Vlaanderen bedraagt de werkzaamheidsgraad nu 77 procent en of de 80 procent binnen een jaar wordt gehaald is zeer twijfelachtig. In België is de werkzaamheidsgraad 72 procent en dat het streefdoel tegen 2030 wordt bereikt is uitgesloten. Nederland en Duitsland halen die 80 procent trouwens vandaag al.

Om in België 80 procent werkzaamheidsgraad te halen moeten meer dan 540.000 mensen extra aan de slag. De werkloosheid is nu historisch laag, we tellen 272.000 werklozen. We zullen dus ook inactieven moeten inschakelen, de circa 1,5 miljoen mensen op arbeidsleeftijd die geen job hebben en die er ook geen zoeken. Het gaat om langdurig zieken (450.000 mensen), studenten (378.000), vervroegd of bruggepensioneerden (314.000, van wie er 20.000 in het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag zitten, kortweg SWT of het vroegere brugpensioen) en huisvrouwen en -mannen (279.000).

Om werklozen en inactieven aan een job te helpen, moeten de mouwen worden opgestroopt. Dat is te weinig gebeurd. De vorige regeringen lieten bijvoorbeeld het brugpensioen bestaan, ook al weten we allang dat het een achterhaald, geldverslindend en contraproductief systeem is. Dat is nog altijd het geval, zoals Gents onderzoek van Axana Dalle en Stijn Baert bevestigt: minder dan 1 op de 160 SWT’ers gaat opnieuw aan de slag. Toch heeft niemand ooit de moed gehad om het brugpensioen/SWT af te schaffen. Ook de vakbonden, de werkgeversvertegenwoordigers en de VDAB, die de Vlaamse 55-plussers had kunnen activeren, hebben boter op het hoofd.

België heeft in Europa een erg lage werkzaamheidsgraad. Nergens zijn minder kortgeschoolden, 55-plussers en mensen met een migratieachtergrond aan de slag. Om dat te keren bestaat er geen eenvoudige oplossing, maar een arbeidsmarkthervorming is wel een noodzakelijke voorwaarde. De regering-De Croo blijkt niet van plan om daar nog werk van te maken.