De Vlaamse veearts Geert Vanden Bossche pleit ervoor om alle coronavaccinaties stop te zetten. Een verhaal over een gepimpt cv, rooftijdschriften en nepconferenties.
Iedere week zoekt Knack naar misleidende informatie op het internet.
Alles begint twee weken geleden. Geert Vanden Bossche plaatst op de netwerksite LinkedIn een presentatie die hij kort voordien gaf op een vaccincongres. Zijn boodschap klinkt apocalyptisch: door de massale vaccinaties terwijl het coronavirus nog volop rondgaat, zijn we globaal bezig met ‘snel en doeltreffend een relatief onschadelijk virus om te toveren tot een biologisch wapen’. Concreet vreest Vanden Bossche ‘ immune escape’: het ontstaan van sterkere virusvarianten die, naar analogie met bacteriële resistentie voor antibiotica, een ‘ontembaar monster’ zullen vormen. Het gevolg? Mogelijk ‘een massale decimering van de bevolking’ en ‘een gigantische catastrofe voor de mensheid’. Vanden Bossche stuurt zijn bedenkingen naar de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en andere officiële instanties.
Het alarmsignaal gaat hard op sociale media, zeker wanneer Vanden Bossche ook enkele Engelstalige YouTube-interviews geeft. Eentje daarvan verzamelt in twee weken tijd meer dan 750.000 kijkers. Prominente internationale antivaxers pikken zijn discours op. Vanden Bossche wordt voorgesteld als een ‘wereldberoemde vaccinexpert’ die als klokkenluider zijn carrière op het spel zet. Robert F. Kennedy Jr., voorman van de antivaxbeweging, juicht hem toe op Twitter. Del Bigtree, stichter van de belangrijke antivaxgroep Informed Consent Action Network, wijdt een podcast van een uur aan Vanden Bossche. Diens kersverse profielen op Twitter en YouTube verzamelen in enkele dagen duizenden volgers.
Academische experts nemen Vanden Bossches claims niet ernstig. Virologe Angela Rasmussen van Georgetown University noemt ze ’totaal onjuiste beweringen over de veiligheid en werkzaamheid van vaccins’. Ook de Amerikaanse factcheckers van Lead Stories beoordelen zijn stellingen als onwaar.
Muziekpedagogie
Wie is Geert Vanden Bossche? Sinds 2018 noemt hij zich ‘stichter en Chief Scientific Officer van Coimeva LLC’ – een Limited Liability Company is een soort vennootschap met een beperkte persoonlijke aansprakelijkheid. ‘Coimeva’ staat volgens Vanden Bossches online cv voor ‘Countering Immune Evasion’. Online info over Coimeva LLC is echter onvindbaar. Wel is er in januari 2020, gevestigd op Vanden Bossches thuisadres in Huldenberg, een commanditaire vennootschap opgericht die Coimeva heet. Maar: Vanden Bossche behoort niet tot de vennoten. 95 procent van de aandelen is in handen van muziekpedagoge Johanna R., de resterende 5 procent zit bij een stille vennoot, Axel L. uit Wallonië. Het doel van de vennootschap wordt omschreven als ‘consultancy en research in muziekpedagogie en biotechnologie’.
Het Coimeva-logo dat te zien is op de slides van Vanden Bossches conferentiepaper blijkt bovendien hetzelfde als dat van Univac, Vanden Bossches in 2017 failliet gegane biotechbedrijf. De letters ‘Coimeva’ zijn in het logo boven de vroegere bedrijfsnaam gefotoshopt. Op LinkedIn staat Vanden Bossche dan weer tot op heden vermeld als ‘managing director’ van een ander consultancybedrijf: VaReCo. Dat is volgens de Kruispuntbank van Ondernemingen al stilgezet op 1 januari 2020.
Toch heeft Vanden Bossche wel degelijk een wetenschappelijke achtergrond. Met een diploma diergeneeskunde aan de Universiteit Gent verkaste hij eind de jaren tachtig naar Duitsland, waar hij in 1995 een doctorstitel behaalde aan Universität Hohenheim in Stuttgart. Uit de eerste helft van de jaren negentig dateren ook enkele van zijn academische publicaties. Daarna ging Vanden Bossche de privésector in, met functies bij farmabedrijven als GlaxoSmithKline, Novartis en Solvay. Ook werkte hij enkele jaren voor de Bill & Melinda Gates Foundation en voor GAVI, de Global Alliance for Vaccines and Immunisation. Die ervaringen worden nu door antivaxers gretig geciteerd om hem voor te stellen als een soort bekeerde ‘klokkenluider’.
Vanden Bossches recentste publieke functie was bij het German Center for Infection Research (DZIF) in Keulen, als hoofd van het ‘Vaccine Development Office’. Het DZIF bevestigt dat Vanden Bossche er enkele maanden heeft gewerkt, maar distantieert zich verder van zijn uitspraken en publicaties. En van 2014 tot 2017 was Vanden Bossche actief bij Univac, zijn eigen start-up die universele vaccins wilde ontwikkelen, toegespitst op zogenoemde naturalkiller- of NK-cellen, die een rol spelen in het menselijke immuunsysteem. Univac ging echter failliet in augustus 2017.
Vanden Bossche staat vermeld als ‘Managing Director’ van de ‘Faculty for Environmental Sanitation’ aan de Universiteit Gent. Die functie en die faculteit bestaan evenwel niet.
Vanden Bossche is dus zelf geen antivaxer. Hij benadrukt in zijn brief aan de WHO dat de huidige coronavaccins ontwikkeld zijn door ‘briljante en competente wetenschappers’. Hij plaatste ook een disclaimer online om te benadrukken dat hij enkel verantwoordelijk is voor zijn eigen statements, en niet voor de recuperatie door antivaxers of anderen. Hij lijkt overtuigd dat de huidige vaccinatiecampagne gevaarlijk is en dat zijn eigen onderzoeksobject – vaccins rond NK-cellen – de enige oplossing is. Binnen de antivaxbeweging waarschuwen sommige argwanende bloggers nu dat Vanden Bossche misschien wel een ‘mol van Big Pharma’ is.
Zonder peerreview
Is Vanden Bossche een ‘wereldberoemde vaccinexpert’? Niet echt. Vanden Bossche publiceerde slechts één artikel over vaccins, vier jaar geleden in Clinical Immunology & Research. Dat tijdschrift is een zogenaamd predatory journal of rooftijdschrift, waar je tegen betaling en zonder peerreview elk schrijfsel kwijt kunt. In Vanden Bossches online cv staat het artikel vermeld als een prestigieuze A1-publicatie in het Journal of Clinical Immunology & Research – ook een rooftijdschrift, dat pas verschijnt sinds 2018. Vreemder nog: precies hetzelfde artikel verscheen ook onder Vanden Bossches naam in het Journal of Molecular Immunology, nóg een ander neptijdschrift.
Enkele korte stukjes onder Vanden Bossches naam duiken dan weer op in Translational Biomedicine – en ja, dat is opnieuw een predatory journal. Opvallend daarbij is dat hij vermeld staat als ‘Managing Director’ van de ‘Faculty for Environmental Sanitation’ aan de Universiteit Gent. Die functie en die faculteit bestaan evenwel niet. De juridische dienst van de UGent onderzoekt de zaak momenteel. Sinds 2014 gaf Vanden Bossche ook allerlei lezingen op zogenaamde predatory conferences, nepconferenties die zich naar analogie met de rooftijdschriften voordoen als betrouwbare ondernemingen. Voor een leek vallen nepconferenties en rooftijdschriften niet te onderscheiden van echte academische ondernemingen.
Het resultaat is een gepimpt cv dat indrukwekkender lijkt dan het is. Vanden Bossche is oprecht overtuigd van zijn gelijk. Maar zijn alarmistische oproep om de coronavaccinaties te stoppen lijkt ook bedoeld om zijn vroegere experimenten rond een ander vaccintype nieuw leven in te blazen.
Reactie van Geert Vanden Bossche:
We konden Geert Vanden Bossche over bovenstaande kwesties interviewen. Hij erkent dat hij zich liet beetnemen door enkele neppe congresorganisatoren – een praktijk die hij zegt af te keuren – maar stelt op dergelijke conferenties ook nuttige contacten te hebben gelegd. Ook de verkeerde voorstelling van zijn publicatie in Clinical Immunology is volgens hem een onschuldige vergissing. Van de stukken die verschenen in Translational Biomedicine, met een verkeerde affiliatie aan de Universiteit Gent, zegt Vanden Bossche dat ze zonder zijn medeweten zijn verschenen. In het algemeen stelt hij niet zoveel belang te hechten aan academische publicaties.
Hij erkent dat Coimeva LLC nooit werkelijk bestond maar wijt dat aan een administratief misverstand bij een betaling in de Verenigde Staten. De commanditaire vennootschap Coimeva, zegt Vanden Bossche, is gesticht door twee kennissen die hem op deze manier wilden ondersteunen.
Als gevolg van onze vragen heeft Vanden Bossche enkele aanpassingen doorgevoerd aan zijn LinkedIn-profiel en online cv.
Vanden Bossche erkent dat hij weinig publieke bijval krijgt van collega’s uit academische hoek. Dat wijt hij aan hun schroom om zich te verbranden, aan onvoldoende kennis in de verschillende domeinen van de virologie, immunologie en biotechnologie, maar ook aan hun associaties met de farmasector en invloedrijke instituten. De factcheck van Lead Stories wuift hij weg. Hij zegt niet te worden gemotiveerd door enig privaat belang, maar ziet het als zijn morele plicht om de wereld te waarschuwen voor het catastrofale scenario waar hij oprecht van overtuigd is.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier