‘Het protest van Code Rood tegen TotalEnergies vergt moed, zeker vandaag’

Een overrompeling was het niet, maar Code Rood was dit weekend wél een teken van leven: ondanks de oorlog in Oekraïne is de strijd tegen fossiele brandstoffen niet dood en begraven. Code Rood is een Belgische alliantie van groene bewegingen, van Greenpeace tot Extinction Rebellion, die afgelopen weekend protesteerden aan de poorten van TotalEnergies, onder meer van de olieraffinaderij in het Henegouwse Feluy. Ze waren met een paar honderd betogers, hadden steun van een reeks middenveldorganisaties, en voerden actie tegen de recordwinsten van big oil. Dat vergt moed, zeker vandaag.

In Londen blokkeren tientallen betogers van de Just Stop Oil-beweging al meer dan een week belangrijke bruggen en wegen, onder meer Westminster Bridge en Piccadilly Circus. Eerder dit jaar had de beweging ook al de toegang versperd tot olieterminals elders in het Verenigd Koninkrijk, als protest tegen de nieuwe fossiele projecten in de Noordzee, waarvoor afgelopen vrijdag het licht op groen is gezet. Net als in ons land verlopen de manifestaties vreedzaam. Wel worden betogers geregeld aangehouden, ‘administratief’ of anderszins. Alleen al bij Just Stop Oil zijn dit jaar meer dan 1000 arrestaties verricht. Meer dan 50 actievoerders zitten ondertussen in Britse gevangenissen.

Het protest van Code Rood tegen TotalEnergies vergt moed, zeker vandaag.

In tijden waarin energieprijzen door het dak gaan is het voor groene actievoerders moeilijker dan ooit om hun punt te maken. Voor Code Rood en Just Stop Oil is er olie en gas te veel. Voor politici is er vandaag juist te weinig. Dat is waarom je zelfs groene ministers de laatste tijd wat minder hoort over hun diepste overtuigingen. Toch zullen ze bij de volgende grote overstroming, of bij de volgende golf van hittedoden, gewoon weer gelijk krijgen. Als klimaatwetenschappers zich al eens hebben vergist, dan is het doorgaans omdat ze de catastrofe hebben ónderschat.

De afgelopen weken had je de uitzonderlijk zware orkanen Ian, Fiona en Noru in Florida, Cuba, Canada en de Filipijnen. In Pakistan stierven de afgelopen maanden 1300 mensen aan de gevolgen van de hevige regenval: er was 3,5 keer meer regen dan normaal. De schade is zo groot – 10 procent van het bbp – dat de Pakistaanse klimaatminister herstelbetalingen eist van de rijke landen. Vorige week kwam het bericht dat deze zomer naar schatting 450 mensen aan extreme hitte zijn gestorven in de Amerikaanse stad Phoenix, een record. Dit weekend schreef de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg nog dat als heel de wereld zou leven zoals de mensen in haar geboorteland, we 4,2 aardes nodig hebben. Die zijn er niet.

Voor complexiteit zijn we in dit land niet bang. Het zou dus mogelijk moeten zijn om een ‘optimum’ te vinden, een beste antwoord, op twee tegengestelde eisen tegelijk. De energiecrisis doet ons verlangen naar een groter aanbod aan fossiele brandstoffen, terwijl klimaatstrijders olie en gas alleen maar willen schrappen als energiebron. De oplossing is duidelijk: zorg voor een geleidelijke overgang, maar doe het tegelijk veel grondiger dan vandaag. Zorg ervoor dat onze bedrijven overeind blijven, maar verminder het gebruik van fossiele brandstoffen drastisch en snel, veel sneller dan tot nog toe het geval is. Dat is goed voor de aarde, en slecht voor Poetin. Het is een win-win die we niet kunnen laten liggen.

Minstens sinds de coronacrisis zijn we er gewend aan geraakt dat andere dringende kwesties voorrang krijgen op de strijd om ons voortbestaan, ook bij burgers die zeer goed de gevaren inzien van de opwarming van de aarde. Dat is niet raar: wie aan de beademing ligt in een ziekenhuis, of wie zijn gasrekening niet meer kan betalen, heeft niet de luxe om vooruit te kijken naar een ramp die zich over een paar jaar zal afspelen. Maar hebben de anderen – en die zijn in onze contreien nog flink in de meerderheid – de luxe om níét vooruit te kijken?

Op korte termijn kunnen we in deze energiecrisis niet anders dan onze fossiele voorraden aanvullen. Het menselijke leed zou te groot zijn als we dat niet deden. Maar het is een ramp als we deze crisis niet gebruiken om de omslag te versnellen. Dat doen we al – een beetje – maar lang niet genoeg. Zolang dat besef niet doordringt heeft Code Rood het morele gelijk volledig aan zijn kant.

Bekijk ook een fotoreeks: Frankrijk in de ban van de brandstofcrisis