‘Het ene bos is het andere niet’, schrijft Dirk Draulans over de manier waarop Groen zich profileert op natuurthema’s.
Als er één opvallend iets over de huidige politiek van de partij Groen gezegd kan worden, is het dat ze niet opvalt door belangstelling voor de natuur. De groenen lijken soms wel socialisten: ze zetten zich bij voorkeur in voor thema’s als armoede, gezondheid en gelijke rechten. Ook mobiliteit en energie krijgen aandacht. Daar is niets mis mee, maar het is wel problematisch dat de partij zich zelden openlijk profileert op natuurthema’s, tenzij in de relatieve anonimiteit van de bezigheidstherapie die het parlementair debat vaak is. Blijkbaar ging ze ervan uit dat er met natuur weinig kiezers te winnen zijn. Het is de N-VA die zich vandaag in Vlaanderen als natuurvriendelijkste partij manifesteert.
Maar als Groen dan toch eens opvallend de groene kaart trekt, loopt het mis. De partij gaat in het getouw tegen de geplande vernietiging van het Terhillsbos: 30 ha bos in het Limburgse Dilsen-Stokkem die moeten wijken voor een vakantiepark met een 250-tal villa’s rond een oud grindgat in de buurt van oude mijnterrils. In tegenstelling tot andere waardevolle bossen in de omgeving is het Terhillsbos niet Europees beschermd (wat natuurlijk geen argument is om het zomaar te kappen).
Waarom Groen nu net dát project uitkoos om zich als groene partij te profileren – er zijn verkiezingen op komst – is een raadsel. Natuurpunt was er als de kippen bij om te signaleren dat er in de jaren 1980 al plannen waren om in de omgeving van het Terhillsbos actieve recreatie mogelijk te maken, vooral om écht belangrijke natuurgebieden te kunnen behouden. De natuurvereniging wenst zich nu aan haar gegeven woord te houden. De ontwikkelende instantie heeft ook beloofd dat er elders 60 ha bos zal worden bijgemaakt, hoewel er officieel slechts 24 ha moet worden gecompenseerd.
Het lijkt erop dat Groen het foute dossier geselecteerd heeft om zich als groen te profileren.
Als dat nieuwe bos zou aansluiten bij bestaande bossen, kan het extra meerwaarde bieden, stelt Natuurpunt. Het moderne natuurbehoud zet sterk in op ‘ontsnippering’: het vermijden dat onze natuur gereduceerd wordt tot kleine eilandjes her en der die amper met elkaar in verbinding staan. Als we kwetsbare soorten als de wolf een kans willen geven zonder dat ze het risico lopen binnen de kortste keren te sterven in het verkeer, moet dat natuurverbindende concept gekoesterd worden. Het lijkt er dus op dat Groen het foute dossier geselecteerd heeft om zich als groen te profileren.
Er zijn nochtans dossiers genoeg waarin unieke natuur in de verdrukking komt. In Limburg is er het geplande verdwijnen van de Groene Delle: een 30 ha groot natuurgebied langs het Albertkanaal in de buurt van Hasselt dat zou moeten wijken voor industrie, hoewel er elders honderden hectaren terreinen voor industriële ontwikkeling beschikbaar zijn. Er is het dossier rond het Essersbos, waarvan de vernietiging voor industriële uitbreiding met succes juridisch werd aangevochten door milieuverenigingen, onder meer omdat het beschermde bos fungeert als verbindende schakel in een keten van bosgebieden.
In West-Vlaanderen is er gedoe rond het Tillegembos: een eeuwenoud bos in Brugge dat zal worden omgezet in bouwgrond voor villa’s. In het Oost-Vlaamse Kluisbergen kon het beschermde Kluisbos na een klacht van een milieuvereniging gevrijwaard worden van kapping om plaats te maken voor villa’s. Het bosvernietigende initiatief kwam van de provinciale deputatie, op basis van een vergunning uit een ver verleden. Vergelijkbare problemen doen zich onder meer voor in bossen in Aarschot en Rotselaar in Vlaams-Brabant. Het Sint-Annabos op de Antwerpse Linkeroever kon maar – grotendeels – gered worden na langdurige acties van actiegroepen.
Dat er zo gesjacherd kan worden met beschermde natuur en bossen heeft mee te maken met het kwakkelbeleid van de bevoegde minister Joke Schauvliege van de CD&V – een partij die evenmin uitblinkt door een groene agenda.
Groen kan dus overal in Vlaanderen natuurdossiers vinden, waarmee ze zich met recht en rede als groene partij zou kunnen profileren. Misschien heeft de partij actief gezocht naar iets waarmee ze zelf met de pluimen kan gaan lopen, losgekoppeld van milieuverenigingen. Dat is niet gemakkelijk, nu actiegroepen steeds meer publiek en juridisch succes krijgen in hun reacties op het belabberde natuur- en milieubeleid van onze overheidsinstanties.
Dat er zo gesjacherd kan worden met beschermde natuur en bossen heeft mee te maken met het kwakkelbeleid van de bevoegde minister Joke Schauvliege van de CD&V – een partij die evenmin uitblinkt door een groene agenda. Volgens eminent milieujurist Hendrik Schoukens van de UGent is Schauvliege een illustratieve exponent van het concept ‘regulatory capture’: het komt er op neer dat overheidsinstanties die zijn opgericht voor het behoud van het algemeen belang, zoals natuurbescherming, geregeld overruled worden door economische belangengroepen, waarbij de instantie, gesteld dat ze haar corebusiness actief zou verdedigen, vaak het onderspit moet delven.
Voor veel mensen is het zo ver gekomen met de aftakeling van onze schaarse natuur dat ze zelfs woedend worden over het verdwijnen van een banale bomenrij.
Denk maar aan Schauvlieges administratie die het bedrijf Essers een vergunning gaf voor het kappen van een bos, terwijl ze eigenlijk had moeten waken over dat bos. Door zo’n dubbelzinnig optreden kan de natuur- en bosadministratie niet optreden als voogd voor natuur en bos. Voor Schoukens reden genoeg om natuur zélf een rechtspersoonlijkheid te geven, zodat ze niet langer afhankelijk is van de goodwill en middelen van milieuorganisaties om voor haar te vechten.
Het hoeft dus niet te verbazen dat de bosbeschermingsvereniging Bos+ in de buurt van Schauvlieges woonplaats een persiflage maakte van de drie billboards uit een film die op de recente Oscaruitreikingen in Hollywood in de prijzen viel: de vereniging gaat ervan uit dat de minister 2000 ha bosvernietiging op haar conto heeft.
Dat Groen nu toch mee op de kar van het bosbehoud springt, zal wel te maken hebben met de groeiende gevoeligheid van de publieke opinie voor het verdwijnen van bos – voor veel mensen zijn bomen meer natuur dan andere natuur. Er stroomde de jongste weken een vloed aan berichten binnen over de opvallende kaalslag van bomen langs auto- en spoorwegen. Terwijl dat een jaarlijkse praktijk is die – meestal – kadert in een ecologisch verantwoord bermbeheer.
Maar voor veel mensen is het zo ver gekomen met de aftakeling van onze schaarse natuur dat ze zelfs woedend worden over het verdwijnen van een banale bomenrij. Het illustreert de onvrede van een belangrijk deel van de publieke opinie over de constante aanslag op onze natuur. Hopelijk dringt dat door tot de beslissingscenakels van Groen, zodat de partij in de toekomst meer dan wat randschermutselingen rond het behoud van onze natuur zal voeren. Wat er nog rest aan natuur verdient een structurele verdediging!
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
