België staat voor een lange periode van onbestuurbaarheid, net nu er economische donderwolken samenpakken.
De regering-Michel II heeft drie prioriteiten, aldus premier Charles Michel (MR): ‘De koopkracht behouden, het veiligheidsbeleid en de klimaatpolitiek.’ Er is geen spoor meer van de drie prioriteiten die de regering-Michel I zich de voorbije vier jaar had gesteld: ‘Jobs, jobs, jobs.’ Blijkbaar zijn het werkgelegenheidsbeleid, de pensioenhervorming, de arbeidsdeal met de snellere daling van de werkloosheidsuitkering en het inschakelen van inactieven voor Michel II niet langer belangrijk. Ook al zijn de resultaten van Michel I op dat vlak bijzonder pover, zeker in vergelijking met de rest van de Europese Unie.
Opportunisme is de meeste politici niet vreemd, en zeker niet deze liberale premier.
Wat de premier precies bedoelt met ‘veiligheidsbeleid’ is onduidelijk. Er liggen bij justitie, net als op vele andere departementen, nog veel onafgewerkte plannen. Met ‘koopkracht behouden’ lijkt Michel te willen antwoorden op het protest van de ‘gele hesjes’ die de stijgende levensduurte en de te hoge belastingen aanklagen. En met ‘klimaatpolitiek’ speelt hij in op de eisen van 65.000 betogers die begin deze maand in de straten van Brussel een doorgedreven klimaatbeleid eisten om onze planeet te redden. Daarbij ‘vergeet’ premier Michel even dat België twee dagen na de betoging tégen strengere Europese klimaatdoelen heeft gestemd. Opportunisme is de meeste politici niet vreemd, en zeker niet deze liberale premier.
De regering-Michel II wil het uitzingen tot aan de verkiezingen van Superzondag 26 mei, zodat we naar de stembus kunnen voor een nieuw Vlaams, Europees én federaal parlement. Dat wordt niet makkelijk, want de MR-Open VLD-CD&V-regering steunt op slechts 52 van de 150 Kamerzetels. Om aan een parlementaire meerderheid te raken, moet ze op zoek naar 24 stemmen uit de oppositie. Van wie kunnen die komen? De groenen (Ecolo 6 zetels en Groen ook 6) willen wel, bijvoorbeeld als het over klimaatzaken gaat. De Franstalige christendemocraten van CDH (9 zetels) kunnen bijspringen. Maar de grote stemmenleveranciers zitten elders.
De PS (23 zetels) was de laatste dagen opvallend stil. Het is niet uitgesloten dat ze de regering-Michel II zal helpen in sommige dossiers, bijvoorbeeld als het de koopkracht betreft. Het zou een prelude kunnen zijn om na Superzondag regionaal én federaal MR-PS-coalities te smeden. Even opmerkelijk is dat SP.A-voorzitter John Crombez al snel verklaarde dat zijn partij (13 zetels) geen zin heeft om de ‘afbraakregering’ Michel II te steunen. Waarmee hij nog maar eens bewees dat hij niet zo slim is als zijn Franstalige kameraden.
Natuurlijk kan ook de N-VA (31 zetels) de regering-Michel II depanneren. Maar vicepremier Kris Peeters (CD&V) verklaarde al dat de blauw-oranje coalitie niet hetzelfde zal zijn als de Zweedse coalitie: ‘Het wordt geen copy-paste. Er zullen een aantal accenten gelegd worden.’ Zal de N-VA die regering ‘met andere accenten’ steunen? Tegen welke prijs? Bovendien is er de oplopende ruzie tussen Theo Francken en zijn opvolgster op Asiel Maggie De Block, en bij uitbreiding tussen de N-VA en de Open VLD. Een oorlog tussen beide kan Michel II zuur opbreken in de zoektocht naar een meerderheid.
België kan zich zo’n impasse niet veroorloven. Want net als vorige regeringen heeft Michel I de overheidsfinanciën niet op orde gebracht.
Een eerste test voor Michel II moet de vertrouwensstemming worden, waarna vóór 31 december de begroting moet worden goedgekeurd. Als ze dat overleeft, zal de minderheidsregering de volgende vijf maanden dossier per dossier op zoek moeten naar een meerderheid. Veel daadkracht mogen we van dat kwakkelkabinet dan ook niet verwachten. En aangezien de coalitieonderhandelingen na Superzondag wellicht vrij moeizaam zullen verlopen, is de kans bijzonder groot dat Michel II in lopende zaken nog máánden op de winkel zal moeten passen.
België kan zich zo’n impasse niet veroorloven. Want net als vorige regeringen heeft Michel I de overheidsfinanciën niet op orde gebracht. We hebben geen buffer tegen onheil. En dat nadert. Er is de brexit. Er dreigen nog steeds handelsoorlogen met de VS. Italië blijft een probleem met zijn begroting en banken. De groeiverwachtingen voor de wereldeconomie verslechteren zienderogen, hier en daar wordt al gesproken over een recessie.
Sommigen opperen dat vervroegde verkiezingen nog de beste uitweg zijn. Maar zelfs daarmee zijn we te laat. We zouden vier maanden kunnen winnen, maar België dreigt voor een veel langere periode onbestuurbaar te worden. Daarom denken sommigen aan een technocratenkabinet om ons land te leiden, niet alleen tot aan de verkiezingen maar ook daarna tot een nieuwe regering is gevormd. De toekomst ziet er hoe dan ook onheilspellend uit, zowel op politiek als op economisch vlak.
We wensen u een goede gezondheid in 2019.
Dit artikel verschijnt woensdag 12 december in Knack.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
