Handelsoorlog met de VS raakt Antwerpen: Europese tarieven bedreigen diamantsector

De Antwerpse diamantsector riskeert zware schade door mogelijke EU-heffingen tegen de Verenigde Staten. De regering-De Wever zet diplomatieke druk om de maatregel af te wenden.

Amerikaans president Donald Trump voert de tarievendruk in snel tempo op. Op 12 maart traden importheffingen van 25 procent op enkel aluminium, staal en hun afgeleiden in werking. Intussen wordt pakket aangedikt en dreigen er op 2 april veel meer goederen te worden getroffen – denk aan personenwagens.

Naast Canada en Mexico komt ook de Europese Unie nadrukkelijk in het vizier. Brussel hanteert de stok en de wortel. Bevoegd eurocommissaris Maros Sefcovic pendelt voortdurend tussen Brussel en Washington met als doel een totale handelsoorlog te vermijden, maar doet dat wel met een hoop tegenmaatregelen onder de arm die – volgens de huidige stand van zaken – op 14 april in werking zullen treden.

Midden maart gaf de Europese Commissie alvast een voorproefje van hoe ze binnen enkele weken wil terugslaan. ‘Nu de VS heffingen toepassen ter waarde van 28 miljard dollar, reageren we met tegenmaatregelen ter waarde van 26 miljard euro’, aldus voorzitter Ursula von der Leyen.

De Commissie publiceerde midden maart een lijst met duizenden producten die in aanmerking zouden komen voor zulke tegentarieven – voor de duidelijkheid enkel wanneer ze van de VS naar de EU komen. Stofzuigers, heggenscharen, haardrogers, beddengoed, reistassen, stropdassen, shampoo, melk, sinaasappels en badkuipen: voor de Europese consument dreigen ze binnenkort duurder te worden.

Trumps handelsoorlog: ‘Vergif met vergif bestrijden is geen goed idee’

Kiespijn

Nog op de lijst: geslepen diamant. Dat baart België de nodige zorgen. In de eerste tien maanden van 2024 was de diamantstroom vanuit de VS naar België goed voor een waarde van anderhalf miljard euro. Antwerpen is dan ook met stip de belangrijkste diamantdraaischijf van Europa.

Maar de sector in de Scheldestad verkeert, door onder meer de opkomst van synthetische alternatieven en de sancties tegen Russisch diamant, in grote moeilijkheden. In zijn meest recente jaarverslag stelt het Antwerp World Diamond Centre (AWDC) dat de in- en uitvoer van diamant door Antwerpen in 2024 met acht miljard dollar was afgenomen tegenover het jaar voordien – een daling van 25 procent.

Handelstarieven op diamant kunnen België en Antwerpen missen als kiespijn. ‘We zijn goed bezig om ons eigen economisch weefsel te vernietigen’, zegt een regeringsbron in een reactie op het voorstel van de Commissie.

Het is voorlopig onduidelijk welk tarievenpercentage Brussel in gedachten heeft en wat de reikwijdte van dat regime zou zijn. Dat laatste is van groot belang. Antwerpse diamantbedrijven brengen hun stenen vaak naar de VS voor certificering of op diamantbeurzen, waarna ze vrijwel meteen naar de Scheldestad terugkeren. Het blijft afwachten of zulke tijdelijke diamantstromen ook onder het tarievenregime zouden vallen – dat zou de klap veel groter maken.

Zijn diamonds dan toch niet forever? ‘De Antwerpse diamantlobby richt haar eigen stad ten gronde’

Dubai

De productenlijst van de Europese Commissie is nog niet afgeklopt. De regering-De Wever wil die kans aangrijpen om diamant alsnog van tarieven te vrijwaren. De FOD Economie heeft intussen een achttal goederen geïdentificeerd waarbij tarieven een negatieve impact zouden hebben op de Belgische economie.

‘Diamant staat met stip op nummer één, verder gaat het voornamelijk om chemische producten’, zegt een bron met kennis van het dossier. De voorbije dagen maakte België via diplomatieke kanalen zijn bezwaren over aan de Commissie, vrijdag volgt een formeel overleg tussen de lidstaten en de Commissie over de volledige productenlijst.

Ook het AWDC stond de voorbije weken in contact met zowel de Commissie als de VS om hun grieven over te maken. ‘We volgen als sectorfederatie van de Antwerpse diamanthandelaren de ontwikkelingen op de voet en staan in nauw contact met de diensten van de Europese Commissie om lobbywerk uit te oefenen. De diamantsector in België moet zo veel als mogelijk beschermd worden en buiten het bereik van deze maatregelen vallen’, reageert het AWDC.

Het is opvallend dat de Europese Commissie diamant überhaupt in de lijst opneemt. De voorbije jaren werkten Antwerpen, de regering-De Croo, Europa en de G7-landen (waaronder de VS) een mechanisme uit dat zowel Russisch diamant moet treffen als de concurrentiepositie van Antwerpen moet bevestigen ten opzichte van opkomende handelscentra zoals Dubai.

Maar met Europese handelstarieven op diamantinvoer uit de VS is het niet ondenkbaar dat de huidige Amerikaanse diamantstroom net verschuift naar concurrenten van Antwerpen. Bovendien zijn de VS momenteel de grootste consumentenmarkt voor diamanten, waardoor de Commissie dat mechanisme dreigt te kelderen nog voor het op 1 januari in werking zal treden.