De staatsbon is een groot succes: er werd meer dan 20 miljard euro mee opgehaald. Maar is dat niet veel te veel? Zal ons dat niet meer nadelen dan voordelen bezorgen? ‘U mag er zeker van zijn: deze operatie is geen verlies voor de schatkist’, zegt Jean Deboutte van het Agentschap voor de Schuld.
U kunt nog tot vanavond via een bank intekenen op de staatsbon en het geld overschrijven naar het Federaal Agentschap van de Schuld, maar nu al staat vast dat er zeker 20 miljard euro werd opgehaald. Dat is véél meer dan initiatiefnemer minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) in zijn stoutste dromen had durven te denken. Jean Deboutte, hoofd van het Federaal Agentschap van de Schuld, zei voor de lancering van de staatsbon in Knack dat hij het ‘raar zou vinden als de staatsbon minder dan 1 miljard zou ophalen’. Maar 20 miljard, dat had hij nu ook weer niet verwacht.
Volgens sommigen is het een probleem dat de staatsbon nu zo veel geld ophaalt. Hier en daar wordt gezegd en geschreven dat er nu wel erg veel geld van het spaarboekjes naar de staatsbon verhuist, wat de banken in de problemen zou kunnen brengen. Dat blijkt nogal mee te vallen. De pakweg 20 miljard euro die nu van de spaarrekeningen naar de staatsbon vloeit, komt neer op nog geen 7 procent van de totale spaardeposito’s. Bij de Nationale Bank, die de financiële robuustheid van de banken op de voet volgt, is te horen dat er ‘geen alarmbellen’ zijn afgegaan, met andere woorden: de banken kunnen tegen deze schok.
Wat niet wil zeggen dat de banken niet geschrokken zijn van het grote succes van de staatsbon, want ook zij hadden dat niet verwacht. Het is afwachten of de banken de komende weken en maanden de rente op spaarboekje zullen optrekken – het opzet van Van Peteghem om met deze staatsbon te komen. In elk geval heeft de minister vandaag nog eens verklaard dat hij ‘alle middelen zal gebruiken die hij ter beschikking heeft’ om de banken te bewegen de rente te verhogen. Of dat betekent dat er in december een nieuwe staatsbon komt, is onduidelijk.
Boemerangeffect
Sommigen zeggen ook dat het grote succes van de staatsbon een boemerangeffect zal hebben. De redenering is als volgt: als de overheid vandaag bij de bevolking meer dan 20 miljard leent, dan zal ze dat bedrag over een jaar moeten terugbetalen met de beloofde 2,81 procent netto rente. En over een jaar, in september 2024, zal de overheid dan opnieuw moeten gaan lenen, wellicht tegen een hogere rente dan vandaag, omdat iedereen ervan uitgaat dat de Europese Centrale Bank de rente nog zal optrekken om de inflatie te bestrijden. Daarom spreken sommigen over een extra factuur, die uiteindelijk door alle belastingbetalers zou worden betaald.
Is dat zo?
Jean Deboutte: ‘Men doet alsof wij onze strategie niet zullen aanpassen en alsof we die 20 miljard hier gewoon in een brandkast zullen stoppen. Dat is natuurlijk niet zo. Maandag zullen we communiceren over het definitieve bedrag dat met deze staatsbon werd opgehaald en zullen we ook met cijfers vertellen hoe we onze plannen om geld te lenen zullen aanpassen als gevolg van het succes van de staatsbon. Ik kan daar nu nog niet veel over zeggen, dat is marktgevoelige informatie.’
Welke richting gaan die aanpassingen uit?
Deboutte: ‘Ten eerste, we zullen onze plannen om geld te gaan lenen wijzigen. We waren ook zonder deze staatsbon van plan om geld te lenen op korte termijn. Dat is nu niet meer zo nodig. Ten tweede, het geld dat we nu ophalen zullen we beleggen op de internationale markten. We zullen dat doen op een veilige manier, zoals we altijd doen, en we zullen daarbij een hoger rendement nastreven dan de 3,30 procent bruto rente die we op de staatsbon over een jaar moeten uitkeren. Dus dat zal ons wat winst opleveren.’
Dus in tegenstelling tot wat sommigen suggereren, zal de staatsbon uiteindelijk geen verlies opleveren voor de Schatkist?
Deboutte: ‘U mag er zeker van zijn: er zal geen verlies zijn voor de Schatkist.’
Ook niet als deze staatsbon in september 2024 moet worden terugbetaald en er opnieuw moet worden geleend?
Deboutte: ‘Nee, er is geen verlies omdat we enerzijds de inkomsten van deze staatsbon gedeeltelijk zullen compenseren door de volgende tijd minder op korte termijn te gaan lenen, en anderzijds omdat we het overschot goed zullen beleggen zodat het meer rendement oplevert dan we voor de staatsbon moeten uitkeren.’
Het geld van de staatsbon zal voor een deel worden belegd op de internationale geldmarkt. Het kan dus zijn dat een deel van dat geld op die manier terugvloeit naar Belgische banken. ‘Maar het is onmogelijk te zeggen om welk bedrag dat zal gaan,’ aldus Deboutte, ‘want dat is een dynamische wereldmarkt, daar circuleren voortdurend gigantische bedragen, honderden miljarden tussen allerlei financiële instellingen. Onze 20 miljard is daar maar een heel klein deeltje van.’
Ten slotte wijst Deboutte erop dat het succes van de Belgische staatsbon op de internationale financiële markten niet zonder gevolgen blijft. De rente die België moet betalen als het daar gaat lenen, is door het opvallende succes van de staatsbon gedaald. Ook dat is goed nieuws voor de Schatkist. Deboutte: ‘U mag er gerust op zijn: de spaarders en de staat doen hun voordeel met deze staatsbon.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier