De Raad van State heeft zijn juridisch advies klaar over de volmachten van de regering-Wilmès. ‘Men merkt terecht op dat een aantal machten heel ruim worden omschreven.’
Donderdag zal de Kamer groen licht geven voor de bijzondere machten voor de regering. Met die volmachten zal premier Sophie Wilmès (MR) snel kunnen reageren op de coronacrisis. Het parlement zet zich voor minstens drie maanden buitenspel.
De Raad van State heeft nu zijn juridisch advies klaar over het voorstel, dat onder het goedkeurend oog van alle partijen uitgezonderd het Vlaams Belang en PVDA het levenslicht zag. Ook grondwetspecialist Stefan Sottiaux (KU Leuven) keek het document in.
‘De algemene teneur is dat het wetsvoorstel voldoet aan de voorwaarden van volmachten, zoals het geval van een crisissituatie en de tijdelijkheid van de maatregelen’, zegt hij. ‘Het is een constructief en voorzichtig advies.’
Toch formuleert de Raad ook duidelijke waarschuwingen, zegt Sottiaux. ‘De Raad merkt terecht op dat een aantal machten “zeer ruim” worden omschreven.’ In de strijd tegen de coronacrisis wil de regering immers niet enkel maatregelen kunnen nemen op het vlak van de volksgezondheid, maar ook op dat van de economie en de openbare orde.
Sottiaux ziet een duidelijke verwittiging. ‘De raad waarschuwt de regering dat de ze de mensen- en grondrechten moet blijven respecteren. Daarbij is de proportionaliteit belangrijk. Dat mensen hun tweede verblijven aan de kust voor een korte periode niet mogen bezoeken, kan proportioneel zijn. Maar op een bepaald ogenblik zal het eigendomsrecht, een grondrecht, meer in de kijker beginnen lopen. ‘
De Raad erkent volgens Sottiaux dat maatregelen voor de volksgezondheid op gespannen voet kunnen staan met grondrechten. ‘Neem het recht op familieleven. Veel mensen zijn bijvoorbeeld niet in staat om hun grootouders te kunnen bezoeken. Daar waarschuwt men toch wel voor de gevolgen voor onze grondrechten.’
Er is ook nood aan voorspelbare maatregelen. Elke burger moet kunnen begrijpen wat hij wel of niet mag. ‘Er mag niet te veel interpretatievrijheid gegeven worden aan de handhavende overheden. Nu hebben de burgemeesters bijvoorbeeld veel inspraak in het beperken van de bewegingsvrijheid. Dat botst met de voorspelbaarheid van de maatregelen en de rechtszekerheid voor de burger.’
Deze situatie is onwenselijk vanuit democratisch oogpunt.
Glansrol voor Senaat
Ook het vlak van de rechtspraak formuleert de Raad een duidelijk advies. Zo wil de regering de organisatie en bevoegdheden van de rechtbanken, de organisatie van het openbaar ministerie en de procedureregels kunnen aanpassen. ‘Men zegt nu duidelijk dat de regering minstens moet duidelijk maken dat ze de hogere rechtsnormen respecteert.’
De Raad geeft in ieder geval de Senaat weer een glansrol. De tien partijen hadden niet ingecalculeerd dat ook dat deel van het parlement groen licht moet geven voor de volmachten. Hoe dan ook worden daar geen problemen verwacht.
Hier en daar viel er veel kritiek te horen op de volmachten van Wilmès. Ook Sottiaux noemt deze situatie ‘onwenselijk vanuit democratisch oogpunt’. ‘De volmachten zijn niet ongrondwettig, maar de weg die we bewandelen is suboptimaal. Het was nog problematischer geweest als het een regering betrof die in lopende zaken was.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
