Gascrisis: wie krijgt de extra miljoenen van Fluxys?

Tegen de achtergrond van de Europese energiecrisis doet Belgisch gastransportbedrijf Fluxys gouden zaken. Energieregulator CREG pleit voor een tariefverlaging, Fluxys vindt dat geen goed idee.

Bijna 500 miljoen euro. Zoveel bijkomende inkomsten heeft het Belgisch beurgenoteerde gastransportbedrijf Fluxys de eerste zes maanden van dit jaar geboekt. Dat blijkt uit de halfjaarresultaten die de onderneming dinsdagavond bekendmaakte. Een regelrecht boerenhalfjaar. Bij Fluxys erkent men de uitzonderlijke situatie. ‘Er zijn recorddebieten gepasseerd, de vervoerde volumes zijn bijna verdubbeld’, vertelt Fluxys-woordvoerder Laurent Remy.

Veel heeft te maken met de energiecrisis waarin de Europese Unie verkeert. Tot voor kort stroomde goedkoop Russisch gas voornamelijk van Oost- naar West-Europa, via onder meer de Droezjba-, de Jamal- en de Nord Stream 1-pijplijnen. Maar nog voor het begin van de oorlog in Oekraïne begon Russisch staatsbedrijf Gazprom de aanvoer al terug te schroeven. Na 24 februari draaide Vladimir Poetin de gaskraan verder dicht, waardoor er afgelopen jaar maar liefst vijf keer minder Russisch gas naar de Europese Unie vloeide dan dezelfde week in 2021.

Uit vrees voor de bevoorradingszekerheid en blackouts gaan Europese lidstaten sindsdien in verspreide slagorde wanhopig op zoek naar alternatieven. Via onder meer Noorwegen, Algerije en het Verenigd Koninkrijk wordt er veel meer pijplijngas aangevoerd dan een jaar geleden. Schepen uit onder andere de Verenigde Staten en Qatar leveren op hun beurt grote hoeveelheden van het doorgaans duurdere vloeibare aardgas (LNG).

Tijdssloten

In beide gevallen speelt België als doorvoerland van west naar oost een belangrijke rol. Daarvan kan Fluxys profiteren. De inkomsten haalt het voornamelijk uit twee bronnen. Enerzijds wordt er op de Europese gasmarkt bij grote drukte voortdurend geboden om doorgang aan de nationale grenzen. Met andere woorden heeft Fluxys eigenlijk baat bij congestie op de gasmarkt, omdat het daardoor hogere tarieven kan aanrekenen. Kosten die de energiebedrijven vervolgens aan de consument doorrekenen.

Anderzijds moeten LNG-ondernemingen ook bieden om tijdsloten in de havens waar hun schepen aanmeren – denk maar aan de drukbezochte LNG-terminal in de haven van Zeebrugge. Nu gasbedrijven om de felbegeerde tijdsloten voor torenhoge prijzen tegen elkaar opboksen, is dat erg voordelig voor Fluxys, dat naast de haven van Zeebrugge ook aandeelhouder is van een LNG-terminal in de Franse kuststad Duinkerke.

Afromen

Maar wat dan met de woekerwinsten van Fluxys? De onderneming heeft als ‘gereguleerd bedrijf’ een speciale status, waarbij de overheid via de raad van bestuur een oogje in het zeil houdt. Zo moet Fluxys over een periode van vier jaar de winsten boven een bepaald plafond, dat momenteel 100 miljoen bedraagt, in een gescheiden potje bewaren. Die middelen moet het bedrijf ofwel pompen in zijn reeds uitgebreide investeringsportfolio ofwel uittrekken voor een verlaging van de tarieven die op de facturen verschijnt. Aan de aandeelhouders, voornamelijk de Belgische gemeenten, worden geen dividenden uitgekeerd.

Vanaf juli werd er al een tariefverlaging van tien procent doorgevoerd die loopt tot eind 2023.  Wat moet er ditmaal gebeuren in het licht van de uitstekende halfjaarresultaten?

Hoewel minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de komende dagen een voorstel omtrent een nationale overwinstbelasting op tafel zal leggen, is het aan de onafhankelijk energieregulator CREG om te beslissen. En, zoals traditioneel het geval is, neigt men daar naar een bijkomende tariefverlaging.

Overwinsten

Maar volgens Daniël Termont, voorzitter van de raad van bestuur van Fluxys, is zo’n tariefverlaging allesbehalve een goed idee. ‘Het geld komt in de eerste plaats terecht bij de energiebedrijven die momenteel al miljarden verdienen. Willen we dat echt? Voor de consument maakt zo’n maatregel slechts enkele euro’s verschil. Het is gewoon een druppel op een hete plaat.’

Termont ziet meer heil in de energietransitie. ‘Het is veel verstandiger om in onder meer waterstof- en ammoniaktransport te investeren. Ook willen we de capaciteit naar onder meer Duitsland en Nederland omhoog, waar we met de uitgebreide verbinding tussen Opwijk en Desteldonk reeds mee bezig zijn. Daardoor zouden congestieproblemen verminderen, waardoor energiebedrijven minder tegen elkaar opbieden en de factuur daalt.’

Volgende week start Fluxys alvast met een marktconsultatie om te kijken wat hun klanten van de tarieven vinden. Daarna beginnen de formele gesprekken met de CREG. Wordt vervolgd.