Na wildplasfilmpje Theo Francken: ‘De media zouden terughoudender moeten zijn’

Van Theo Francken (N-VA) dook een filmpje op waarin hij in beschonken toestand aan het wildplassen was. Filip Dewinter (VB) reed door een rood licht en het parket wil hem vervolgen. Sander Loones (N-VA) heeft een klacht beet voor een bouwovertreding in beschermd natuurgebied. Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open VLD) kwam in opspraak toen vrienden tijdens een privéfeest tegen een politiebusje plasten. Vier op het eerste gezicht vrij banale akkefietjes die breed in de media werden uitgesmeerd. Een kwalijke zaak volgens politiek filosofe Tinneke Beeckman.

Tinneke Beeckman: Het filmpje over Francken is een jaar oud en duikt op vlak na het verhaal over het feestje van Van Quickenborne, waardoor de aandacht voor dat incident meteen werd verlegd. We dreigen af te glijden naar Amerikaanse toestanden waar persoonlijke aanvallen deel zijn van de kiesstrijd. Het is altijd laag en negatief, en gaat uiteindelijk niet over de kern van de zaak: hoe de toekomst van de samenleving er moet uitzien via welk beleid. Hoe transparant is de overheid over haar beleid en besteding van belastinggeld? Dáár moet het over gaan. Hoe politici zich op elk moment van de dag gedragen, is een verkeerd soort transparantie. Niemand beantwoordt aan een ideaalbeeld en je loopt het risico van een soort moralisme.

Een politicus die persoonlijk of privé in de fout gaat, mag vandaag rekenen op de strengste morele verontwaardiging?

Beeckman: Omdat het over beelden gaat, is dat incident met Francken zo sterk dat het publiek het niet snel vergeet. Vroeger hadden mensen geen smartphone waarmee ze altijd en overal konden filmen. Als dertig jaar geleden beelden zouden zijn gemaakt van feestjes of bijeenkomsten van politici zouden we ook schrikken. Vandaag is er ook meer aandacht voor mentale gezondheid. Francken zei onder andere dat hij gestresseerd was in die periode. Hoe gaan politici om met stress en drugs- en alcoholgebruik? In welke mate is het de verantwoordelijkheid van een partij om voor haar politiek personeel te zorgen? Dat vind ik interessante vragen. Betere zorg voor politici die het moeilijk hebben, zoals Francken over zichzelf suggereerde, wordt nog te veel veronachtzaamd. Die aspecten van mentale gezondheid spelen een rol. Zeggen dat je dronken of gestresseerd was en daarom wildplaste, is vandaag geen aanvaardbaar gedrag meer.

U vindt de media-aandacht voor die incidenten overdreven?

Beeckman: Ja. Toen ik de krantenkop over Sander Loones las, dacht ik dat een verhaal zou volgen over een politicus die iemand onder druk had gezet om illegaal te kunnen bouwen. Het blijkt over één anonieme klacht te gaan over iets dat al acht jaar in zijn tuin staat. Waarom dat zo opblazen? Van iemand als Loones staat nochtans vast dat hij een actief oppositielid is die zijn job ernstig neemt. Dat belet uiteraard niet dat hij een eventuele bouwovertreding moet herstellen, maar er is toch een zekere orde van belang en belangen? Bij Francken is dat ook het geval, ook al vond ik zowel zijn gedrag als zijn excuus beneden alle peil. De media zouden meer terughoudend mogen zijn. Ze dreigen gebruikt te worden door wie een partij of politicus wil beschadigen. Media moeten kritisch en veeleisend zijn voor politici, maar ook over hun eigen rol waken.

Zowel bij Francken, Loones als Dewinter gaat het over strafbare feiten. Is het niet logisch dat media daarover berichten?

Beeckman: Ja, maar zoals bij Loones kun je toch wachten tot het dossier helemaal uitgeklaard is? De media moeten meer woord en wederwoord geven, en erover waken dat ze geen partijdige indruk wekken. Ik neem aan dat de media wel iets moesten brengen over Francken, maar op den duur gaat politieke berichtgeving alleen nog over beschadiging van politici. Zulke zaken krijgen een veel groter belang dan ze verdienen. Dat is geen goede zaak voor andere, fundamentele kritiek van media op politiek en politici.

Is het toeval dat die akkefietjes nu rechtse politici in verlegenheid brengen?

Beeckman: In juni was er toch ook het verhaal over klachten tegen Conner Rousseau van Vooruit? De politieke strijd is gewoon zeer hard geworden en er zijn ook veel meer middelen om die te voeren. Partijen houden wellicht hun hart vast voor welke filmpjes nog allemaal bestaan en wanneer die kunnen opduiken. Het belooft weinig goeds voor de komende kiesstrijd en het leidt af van de essentie. Burgers krijgen de indruk dat al die zaken uitlekken omwille van politieke motieven en om hen als kiezer te beïnvloeden. Dat is zeer schadelijk en tast de integriteit van de politiek aan, waar mensen sowieso al heel weinig vertrouwen in hebben.