‘In Gent moet Filip Watteeuw de kelk tot op de bodem ledigen’

Gent wordt ook de komende zes jaar bestuurd door Groen, Vooruit en Open VLD. Het akkoord dat de liberalen en socialisten eerst al met de N-VA sloten, kon grotendeels worden gerecycleerd. ‘Groen wilde tot elke prijs Gent niet verliezen.’

Eén maand na de verkiezingen heeft Gent een bestuursakkoord. Voor Gent met Open VLD en Vooruit kiezen dan toch voor Groen, ook al sloten de partijen eerst al een akkoord met de N-VA van Anneleen Van Bossuyt. De onderlinge relaties tussen de groenen, socialisten en liberalen waren tijdens de campagne al verslechterd, en nu moeten ze dus nog minstens zes jaar met elkaar besturen. Bert Staes van De Gentenaar/Het Nieuwsblad volgde de onderhandelingen dag na dag.

Komt Vooruit hier als winnaar uit?

Bert Staes: Vooruit komt hier best goed uit, ja. De afwijzing van het akkoord met de N-VA zal Conner Rousseau vast pijn hebben gedaan, en zal ook in Gent sporen nalaten, zeker in de samenwerking van de stad met de Vlaamse regering. Maar de socialisten hebben goed onderhandeld. In 2018 moesten ze een bijrol aanvaarden, nu zitten ze terug in het centrum van de macht in Gent. Ze hebben evenveel schepenen als Groen, ook al is die partij groter. En met mobiliteit, openbare werken en een deel van het woonbeleid haalde Vooruit ook grote portefeuilles binnen. De achterban van Vooruit was maandagavond tevreden: 93 procent stemde voor. Bij de Open VLD was dat slechts 53,6 procent. Daar hebben vijf tot tien leden het verschil gemaakt. Dat is wel heel erg nipt.

Blijft het kartel Voor Gent überhaupt overeind, denkt u? De Open VLD wilde veel liever met de N-VA in zee, en heeft de samenwerking met Groen moeten slikken.

Staes: Ik acht de kans niet groot dat Vooruit en Open VLD in 2030 samen naar de verkiezingen gaan, nee. De machtsverhoudingen zijn nu al naar Vooruit gekanteld: Mathias De Clercq haalde tienduizend stemmen minder dan zes jaar geleden, en Open VLD ging van vijftien naar acht zetels. Binnen Vooruit klonk voor de mislukte stemming over het akkoord met de N-VA al dat Voor Gent niet voor herhaling vatbaar is.

Erg opvallend: de politici van Vooruit die het meeste protesteerden tegen de samenwerking met de N-VA, zien een schepenambt aan hun neus voorbijgaan.

Staes: Je kunt inderdaad niet om de vaststelling heen dat Vooruit twee politici schepen maakt die onderaan de lijst met verkozenen staan. Het contrast is groot: Frederik Sioen haalde drie keer zoveel stemmen als Burak Nalli en Sabena Donkor. En er zijn nog verschillende Vooruit-verkozenen die meer stemmen haalden. Toevallig of niet zijn daar mensen bij die kritiek hadden op het akkoord met de N-VA. Sioen zegt wel dat hij zelf besliste zich geen kandidaat te stellen. En bij iemand als Sven Taeldeman klinkt begrip dat er voor nieuwe gezichten gekozen werd. Of ze gedwongen zijn of niet, kan ik natuurlijk niet zeggen.

‘Nieuwe spelregels in de gemeentepolitiek: waarom Bart Somers briljanter was dan we dachten’

Groen moest instemmen met een akkoord dat wel heel veel lijkt op het akkoord dat de liberalen en socialisten met de N-VA sloten. De grootste partij van Gent moest heel wat water bij de wijn doen om toch te mogen meedoen.

Staes: Het is duidelijk dat Groen tegen elke prijs Gent niet wou verliezen. Dat een nationale topper zoals Petra De Sutter een week lang zelf aan de onderhandelingstafel zit, in een stad waar ze niet politiek actief is of woont, is ongezien in Gent. Dat is alsof Conner Rousseau of Bart De Wever mee hadden onderhandeld. Groen heeft inhoudelijk veel geslikt. Hun beleid wordt op heel wat punten op losse schroeven gezet. Een deel van de partij voelt zich echt vernederd. Met garanties over extra sociale woningbouw halen de groenen wel een belangrijk punt binnen, maar inzake mobiliteit bijvoorbeeld moet Filip Watteeuw de kelk tot op de bodem ledigen. Hij is twaalf jaar het gezicht geweest van het beleid dat nu bijna wordt verketterd. En toch werd het akkoord maandag door de achterban met 97 procent goedgekeurd. Vergeet niet dat Groen twee weken geleden met beide benen in oppositie stonden.

Niemand was echt tevreden over het stadsbestuur in Gent: de coalitiepartijen gaven zelf toe dat onderlinge spanningen het functioneren bemoeilijkten. Dat is er de afgelopen maand zeker niet op verbeterd. Hoe schat u de komende zes jaar in?

Staes: De relaties waren al niet goed, en zijn nog significant verslechterd, zeg maar. De partijen beweren nu dat ze beseffen dat er een trendbreuk nodig is, maar het zijn wel ongeveer dezelfde figuren die daar vervolgens voor moeten zorgen. Dit bestuur erkent ook dat er bespaard moet worden, terwijl De Clercq tot kort voor de verkiezingen bleef herhalen dat er eigenlijk niet echt een probleem was met de financiën. Die besparingen zullen onvermijdelijk voor spanningen zorgen. Joris Vandenbroucke belooft ook een mobiliteitsbeleid dat minder polariseert, maar zal dat lukken? Zijn collega-schepenen in andere steden kunnen getuigen dat zoiets in eender welke stad makkelijker gezegd is dan gedaan. Hoe gaat het nieuwe stadsbestuur straks reageren als er onvermijdelijk weerstand komt tegen het mobiliteitsbeleid?

Watteeuw blijft maar drie jaar schepen. Wat daarna voor de man?

Staes: Watteeuw heeft er niet zijn makkelijkste jaren op zitten. Hij werd bijna tot de publieke vijand nummer één gebombardeerd, door zijn eigen coalitiepartners. Hij zweeg tot het laatste moment over wat hij nog wilde doen, maar is er toch nog bij in het stadsbestuur. Het belangrijkste lijkt dat het horrorscenario is vermeden. Mocht Groen na twaalf jaar terug in de oppositie beland zijn, zou dat heel Watteeuw zijn politieke erfenis overschaduwen.

‘In Gent steken de nadelen van de entente tussen Conner Rousseau en Bart De Wever de kop op’