In juni besliste de Nationale Veiligheidsraad om bij de uitbouw van het 5G-netwerk in ons land Chinese bedrijven uit te sluiten. Huawei, de Chinese smartphonefabrikant en leverancier van netwerkapparatuur, probeert op allerlei manieren om die beslissing terug te draaien. Het nieuwste front in deze strijd is een recente Twittercampagne die bulkt van harde kritiek op de Belgische regering. Die campagne blijkt echter grotendeels te steunen op tweets van fake influencers en op artikels gepubliceerd op fake nieuwssites.
Kort voor de zomervakantie zette de Nationale Veiligheidsraad de Chinese bedrijven Huawei en ZTE als ‘hoogrisicoleveranciers’ buitenspel bij de toekomstige uitbouw van het 5G-netwerk in ons land. Omdat de Chinese overheid te nauw met de bedrijven vervlochten is, zullen ze geen diensten mogen leveren aan Belgische telecomoperatoren – vooral uit angst voor spionage. In opdracht van minister van overheidsbedrijven Petra De Sutter voert de Belgische telecomwaakhond BIPT tot 30 december een openbare marktbevraging uit rond deze beslissing. Die nakende deadline lijkt Huawei te hebben aangezet tot een opvallende communicatieblitz.
Enerzijds lijkt het een charmeoffensief, zoals het recente aanbod om België de broncode van essentiële onderdelen van Huawei’s 5G-netwerk te laten inspecteren. Op die manier wil Huawei aantonen dat het niets te verbergen heeft. Anderzijds, en parallel aan dat charmeoffensief, voert Huawei op Twitter een opvallende communicatieve kruistocht tegen de Belgische regering. Aan die Twittercampagne zitten heel wat onfrisse kantjes.
Agusta
Belgische twitteraars zijn de voorbije dagen bedolven onder ‘gesponsorde tweets’ van Huawei Europe en van ’telecomingenieur en business manager’ Mike Bai. Volgens een gelijknamig LinkedIn-profiel en een korte bio op de Huawei-website is de man ‘President of Strategy Marketing’ in West-Europa. De Huawei-advertenties op Twitter bevatten niet zomaar banale reclame: ze linken telkens naar bijzonder kritische artikels over de Belgische regering, over de beslissing om Chinese 5G-leveranciers te weren, en over de Belgische politiek in het algemeen.
Eén van de advertenties promootte bijvoorbeeld een Nederlandse en Engelstalige blogpost met als titel ‘België en 5G – een ingewikkelde relatie’. De auteur is Johannes Drooghaag, een eerder obscure, in het Duitse Königswinter gevestigde consultant die zich bezighoudt met cyberveiligheid. Na een openingsparagraaf die de lof zingt van de Belgische ‘prachtige tradities, cultuur en rijke geschiedenis, […] heerlijke chocolaatjes en lekkere bieren’, start Drooghaag een lange aanklacht over de Belgische politiek. ‘Politieke transparantie, en de verantwoording die daarmee gepaard gaat, maakt geen deel uit van de Belgische manier van doen. […] Achterkamertjespolitiek leidt tot de Belgische ’traditie’ van controversiële beslissingen en processen achter gesloten deuren zonder verantwoording en publiek debat. Het ‘ons kent ons’ nepotisme binnen de federale overheid en haar bestuursorganen is gedocumenteerd in een lange lijst van politieke schandalen en corruptiezaken […]’, schrijft Drooghaag. Hij verwijst daarbij met name naar de Publifin- en Agusta-affaires.
Het gaat om fake influencers, gecreëerd in de eerste helft van december, met valse profielfoto’s.
Vervolgens komt hij tot de kern van zijn betoog: ook de beslissing om Chinese ‘hoogrisicoleveranciers’ te weren van de Belgische 5G-uitrol is volgens hem bedisseld in ‘de illusoire en geheimzinnige achterkamertjes van de Belgische inlichtingendiensten VSSE en ADIV’. Drooghaag noemt het lopende onderzoek van het BIPT ‘een farce’ met de bedoeling om ‘een kritisch besluitvormingsproces tijdens de feestdagen door de formaliteiten heen te loodsen’. Hij voorspelt dat de beslissing van de regering innovatie zal fnuiken en de prijzen de hoogte injagen en hoopt op inspraak van de Belgische bevolking: ‘Het is in het belang van België om een einde te maken aan de verstoppertjespolitiek en de selectiecriteria open te leggen. Indien nodig, een feitelijk en publiek debat voeren en indien nodig het wetsvoorstel aanpassen […].’
Andere advertenties die door Huawei werd gepusht, bevatten gelijkaardige opiniestukken. Bill Mew, een Britse consultant die zegt zich te bekommeren om ‘digital ethics’, schrijft op Substack over de ‘Belgische blunder’ om Huawei te weigeren. Edwin Vermulst, partner bij VVGB Advocaten, waarschuwt in een opinie op ITdaily.be dat België zich kwetsbaar opstelt voor rechtszaken aangespannen door ‘hoogrisicoleveranciers’. Uit onderzoek blijkt echter dat Drooghaag, Mew en Vermulst in het verleden al betrokken waren bij het verdedigen van de belangen van Huawei. Zo schreef Drooghaag in juli 2020 een ‘open brief’ aan de CEO van Huawei om zijn steun uit te spreken. Mew gaf dan weer een interview aan de Russische staatsmedia Russia Today dat Huawei verdedigde tegen een Amerikaanse boycot. En onder het opiniestuk van Vermulst, die in het verleden optrad als advocaat voor Huawei, staat zelfs letterlijk dat het werd ‘aangeleverd met ondersteuning van Huawei’. Overige persartikels die opvallend vaak gedeeld werden door de Twitter-accounts van Huawei Europe en Mike Bai kwamen van de website EUReporter en auteur Colin Stevens, die opvallend veel positieve stukken over het Chinese telecombedrijf publiceert. Michiel van Hulten, directeur van de anticorruptie-NGO Transparency International EU, merkte de Huawei-advertenties ook op en vroeg zich op Twitter hardop af of het hier niet gewoon gaat om door Huawei betaalde consultants of in opdracht geschreven stukken.
Opvallend is dat andere gesponsorde Huawei-tweets een link bevatten naar een artikel van De Tijd-journalist Pieter Haeck, dat handelt over het hogervermelde charmeoffensief met betrekking tot de Huawei-broncode. In het bijzonder werd er een citaat uitgelicht van Proximus-woordvoerder Fabrice Gansbeke, die sprak over Huawei als betrouwbare partner. Haeck noemt het ‘ronduit bizar’ dat Huawei zijn stuk via advertenties promootte en verwijt het bedrijf op Twitter een selectieve lezing van zijn artikel.
Handpoppen
Maar het verhaal gaat nog dieper. Tussen de vele tweets over België die Huawei Europe en Mike Bai de voorbije week deelden, bevinden zich ook berichten van een dozijn Twitter-accounts die zogezegd toebehoren aan Belgische telecom-professionals. Volmondig en stuk voor stuk delen die jonge landgenoten de pro-Huawei-artikels van Drooghaag, Mew en EUReporter. De Twitter-profielen dragen namen als Alexandre, Arlise, Céleste, Chloé, Élise, Engleberta, Gascon, Hannah, Léonie, Maslen, Mélanie, Noah en Océane. Hun profielfoto’s tonen jonge gezichten en hun Twitter-bio’s zijn een mix van professionele informatie over hun activiteiten in de telecomindustrie en enkele populaire hashtags.
Maar… deze personen bestaan niet echt. Het gaat om fake influencers, gecreëerd in de eerste helft van december, met valse profielfoto’s. ‘Sockpuppets’, zo noemt men dergelijke profielen wel eens: niet-bestaande personen die als handpoppen worden gebruikt voor corporate communicatie. Neem bijvoorbeeld ‘Engleberta’, van wie het Twitterprofiel – net als dat van bijna alle andere betrokkenen – in de herfst van 2017 gecreëerd werd. Een Google Cache-versie van Engleberta’s profiel laat zien dat ze op 15 december slechts 3 volgers had en al een jaar lang niets op Twitter had geplaatst. Enkele dagen later, net op het moment toen het profiel inhoud met pro-Huawei-inslag begon te tweeten, waren dat plotseling 1.921 volgers geworden. Dit procedé herhaalde zich bij alle overige profielen die Knack kon identificeren. In een poging om de propaganda-activiteit van deze sockpuppets geloofwaardiger te maken, worden de berichten over 5G in België afgewisseld met allerlei lukrake retweets over willekeurige onderwerpen.
Op Twitter retweeten de Huawei-profielen elkaar systematisch – en retweeten ze recent ook de fake Belgische telecom-influencers.
Helemaal bont wordt het echter bij ‘Céleste’, een profiel met eveneens bijna 2000 volgers, zogezegd van een ‘ICT-professional en auteur’ uit Brussel die geïnteresseerd is in artificiële intelligentie en cloud computing. Met een hartje maakt ze in haar Twitter-bio duidelijk dat ze houdt van ‘Family‘. De omslagfoto van haar profiel toont inderdaad een beeld van twee jonge, lachende meisjes. Maar die foto is gestolen van een andere twitteraar: het zijn de dochtertjes van een Engelsman uit de East Midlands, die voornamelijk tweet over voetbal. Céleste bestaat helemaal niet. Toch tweet ze op 18 december dat het wetsvoorstel om hoogrisicoleveranciers van 5G te weren ‘enorme druk heeft gelegd op de economische heropleving in België’ en voorspelt ze dat België ‘het minst competitieve telecomland in Europa zal worden’. Beide tweets worden geretweet door Huawei Europe.
De achternamen van Engleberta, Céleste en de andere valse profielen vind je nergens op het internet terug. Hun profielfoto’s evenmin: het zijn deepfakes, onbestaande gezichten vervaardigd met software die gebruik maakt van artificiële intelligentie. (Voorbeelden van die technologie kan je terugvinden op websites als ‘Generated Photos’ en ‘This Person Does Not Exist’.) Het resultaat is een afbeelding van een menselijk gezicht dat op het eerste zicht enigszins natuurlijk lijkt, maar waarvan kleine artefacten rondom de oren, het kapsel of de kledij onthullen dat het gaat om artificiële portretten. De omslagfoto’s van de meeste profielen zijn neutrale natuurfoto’s – een naaldbos, een zeezicht, een Braziliaans strand. Enkel het profiel van ‘Maslen’ gebruikt, zonder aanwijsbare andere reden, als omslagfoto een afbeelding van een hotel in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië.
Fake news
Twee van de bewuste fake Twitter-profielen die Huawei-communicatie verzorgen vinden we ook elders op het internet terug. ‘Mélanie’ en ‘Noah’, die volgens hun profielen wonen in Luik en Dinant, figureren met naam en foto op de website Dwire.eu. Ze zijn er de auteurs van artikels, in schabouwelijk Engels, over het 5G-beleid in België: Noah schreef over ‘The 5G decision in the BlackBox’, Mélanie een gelijkaardig stuk getiteld ‘The Corruption: Unpacking Belgium’s BlackBox Operation‘. Beide artikels klagen aan dat de Belgische beslissing over het uitsluiten van Chinese 5G-leveranciers niet transparant is en voorspellen dat het 5G duurder zal maken voor de consument. Mélanie beweert dat openbare aanbestedingen in België ‘een gemiddeld tot hoog corruptierisico’ in zich dragen: tot één derde van het overheidspersoneel in bepaalde Belgische diensten zou smeergeld aanvaarden en zijn eigenbelang boven dat van de bevolking plaatsen. Mélanies voorbeeld van overheidscorruptie is, niet verrassend, de beslissing om Chinese leveranciers uit te sluiten van het Belgische 5G-netwerk: ‘Dure 5G-uitrusting zal gekocht worden van het geld van de belastingbetaler en zal vernietigend zijn voor de economie’, bezweert ze.
Toch is dat de manier waarop Huawei de Belgische burger wil overtuigen dat het bedrijf het slachtoffer is geworden van de Belgische ‘corruptie’ en ‘achterkamertjespolitiek’
Dwire.eu ziet er op het eerste zicht uit als een normale nieuwswebsite, maar dat is schijn. De site bevat louter artikels over Huawei, zij het vergezeld van enkele ‘camouflagestukken’ over andere onderwerpen. Die niet-Huawei-inhoud van Dwire blijkt meestal rechtstreeks gekopieerd van persbureaus. Maar soms loopt dat op nogal komische wijze mis. Zo blijken heel wat titels op Dwire, over uiteenlopende onderwerpen als sport, lifestyle en politiek, eenmaal aangeklikt allemaal hetzelfde artikel te bevatten: een overzicht van digitale kaartjes voor Moederdag, overgenomen van een designblog.
De fake telecom-influencers, maar ook de Twitter-accounts van Huawei Europe en Mike Bai, tweeten trouwens aan de lopende band nog heel wat andere artikels over België en 5G die afkomstig zijn van gelijkaardige fake nieuwssites, met namen als New York Globe of Topline News. Ook aan deze websites wordt, om de aandacht af te leiden dat het gaat om vehikels voor bedrijfscommunicatie, enkele neutrale fopartikels toegevoegd die meestal zijn overgenomen van persbureaus of kranten als de Daily Mail.
Océane
Hoe zit het met Mike Bai, die de meeste gesponsorde tweets op zijn naam had? Werkt die man echt voor Huawei? Bestaat hij überhaupt? Zijn Twitter-profiel is geverifieerd via het blauwe Twitter-vinkje, maar het vertoont ook heel wat verdachte activiteit. Hoewel het profiel pas is aangemaakt in maart 2020 verzamelde Bai op twee maanden tijd al 600.000 volgers – voornamelijk uit Afrikaanse steden. Bai beroept zich er eind oktober 2020 ook op dat hij door ‘The Awards Magazine’ is uitgeroepen tot een van de ‘Top 100 Global Thought Leaders‘. Van Hulten van Transparency International EU vermoedt dat ‘The Awards Magazine’ niet bestaat, of minstens een PR-bedrijf is waar je dergelijke bekroningen kan aankopen.
Bai is bovendien niet alleen. Samen met hem doken in de lente van 2020 op Twitter een achttal andere profielen op van medewerkers en directieleden van ‘Huawei Western Europe’: Na Ran, Owen Ye (soms ook Ye Xiaowen), Kevin Liu, Winson Wang, Wells Li, Jason Li, Shirly Wang en Frank Shen. Diezelfde namen komen ook stuk voor stuk terug op ‘Voice of Huawei Europe’, een speciaal onderdeel van de hoofdwebsite van Huawei. Het voorbije jaar heeft dit kransje ogenschijnlijke Huawei-medewerkers tientallen opiniestukken, gastbijdrages en advertorials gepubliceerd in allerlei Europese kranten, tijdschriften en IT-magazines. Op Twitter retweeten de Huawei-profielen elkaar systematisch – en retweeten ze recent ook de fake Belgische telecom-influencers. Wanneer bijvoorbeeld ‘Océane’, één van de valse profielen, op 17 november tweet dat ‘België dom genoeg is om te volgen in de voetsporen van de Verenigde Staten, wat enkel het Belgische volk raakt inzake kostprijs van 5G’, wordt dat bericht geretweet door zowel Kevin Liu, Wells Li, Na Ran, Shirly Wang, Mike Bai als door het account van Huawei Europe zelf.
Op deze onhandige manier probeert Huawei de voorbije weken de publieke opinie in België omtrent 5G te beïnvloeden. Parallel aan een diplomatiek charmeoffensief pusht Huawei op sociale media een betaalde campagne steunend op fake influencers en fake nieuwssites. ‘Astroturf’ wordt dit soort strategie ook wel genoemd. Die naam, afgeleid van een Amerikaanse kunstgrasfabrikant, is uitgevonden om het contrast te benadrukken met grassroots campagnes die wel organische steun genieten aan de basis en niet berusten op fake profielen. Toch is dat de manier waarop Huawei de Belgische burger wil overtuigen dat het bedrijf het slachtoffer is geworden van de Belgische ‘corruptie’ en ‘achterkamertjespolitiek’, en dat het uitsluiten van bepaalde 5G-leveranciers de consument meer geld zal kosten. Het valt nog te bezien of dit een vertrouwenwekkende strategie blijkt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
