Factcheck Factcheck: nee, de Britse regering is niet van plan om vlees en zuivel te verbieden tegen 2050
Factcheck Factcheck: dat de deur van de ruimtecapsule na de vlucht van Katy Perry van binnenuit open ging, is niet ‘verdacht’, maar juist in lijn met de veiligheidsvoorschriften
Factcheck Factcheck: dat Katy Perry’s haar na ruimtevlucht niet rechtop stond, bewijst niet dat die ruimtevlucht fake was
Factcheck Factcheck: nee, de EU stelt artsen niet verantwoordelijk voor bijwerkingen van coronavaccins
Factcheck Factcheck Factcheck: ook Trump en Obama gebruikten studio die eruitziet als Oval Office Online circuleert de bewering dat de voormalige Amerikaanse president Joe Biden werkte in een ‘fake Oval Office’, in plaats van in het echte Witte Huis. Dat zou bewezen zijn door Alina Habba, adviseur van huidig president Donald Trump. Voor veel socialemediagebruikers is de studio hét bewijs dat Biden nooit echt president is geweest. Maar de studio waarnaar verwezen wordt maakt deel uit van het South Court Auditorium, dat zich naast het Witte Huis bevindt. Biden gebruikte die om grote aankondigingen te doen. Maar ook Barack Obama en Donald Trump maakten gebruik van de studio.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Estland heeft geen Russische olietanker aangevallen buiten territoriale wateren Online wordt beweerd dat Estland een Russische olietanker heeft aangevallen buiten zijn territoriale wateren. Dat klopt niet. Wel heeft Estland een Russische olietanker, die deel uitmaakte van een Russische schaduwvloot, uit de Baltische Zee weggesleept.
Factcheck Factcheck Factcheck: onofficeel Facebookprofiel Digipunt Gent verspreidt acht jaar oude hoax over ‘Martinelli-virus’ Op Facebook deelde het account Digipunt Gent een bericht dat al sinds 2017 geregeld opduikt. Het waarschuwt voor een ‘video op WhatsApp genaamd Martinelli’. Als u die video opent, zou uw telefoon worden gehackt. Het bericht klopt niet. Het gaat om een bijzonder hardnekkige hoax die al sinds 2017 circuleert en sindsdien vaker terugkeert, ook al is het bericht al meerdere keren ontkracht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, rauwe melk helpt niet tegen lactose-intolerantie Volgens een aantal influencers op sociale media zou rauwe melk drinken helpen tegen lactose-intolerantie. Onzin, zeggen experten. Rauwe melk bevat evengoed lactose en, in tegenstelling tot wat sommigen beweren, is het niet bewezen dat in rauwe melk lactase zit, het enzym dat lactose afbreekt.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van ‘frisse meiden in de jaren 70’ is gemaakt met AI Op sociale media worden nogal wat foto’s gedeeld uit de oude doos, vaak om te bewijzen dat mensen er vroeger frisser, mooier, slanker en gezonder uitzagen. Meer dan eens gaat het, zoals in dit geval, niet om oude beelden, maar om foto’s die zijn gemaakt door artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, rauwe melk is niet gezonder dan gepasteuriseerde melk Op sociale media wordt het gebruik van rauwe koemelk gepromoot. Die zou gezonder zijn dan gepasteuriseerde melk, maar volgens specialisten klopt dat niet. De samenstelling van rauwe en gepasteuriseerde melk is nagenoeg dezelfde, terwijl onderzoek aantoont dat consumenten van rauwe melk veel meer kans lopen op een bacteriële infectie.
Factcheck Factcheck Factcheck: verlaagt meerdere keren per week chocolade eten het risico op hart en vaatziekten? 'Meerdere keren per week chocolade eten verlaagt hartrisico met 57 procent', kopt de gezondheidssite Journée Mondiale. Er bestaat een studie waar dat cijfer in voorkomt, maar die vindt slechts een verband en geen oorzakelijk gevolg. Het is bekend dat sommige stoffen in cacao een positief effect hebben op het risico op hart- en vaatziekten, maar geen bewijs dat dat effect zo groot zou zijn bij chocolade.
Factcheck Factcheck Factcheck: bloed geven verhoogt noch verlaagt de kans op bloedkanker ‘Bloed geven kan ons lichaam helpen om gezondere cellen te produceren en zelfs de kans op bloedkanker verkleinen’, zo lazen we op de website van The Independent. Uit onderzoek blijkt dat bloed doneren de kans op bloedkanker niet verhoogt, maar dat betekent niet dat het de kans verlaagt. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: is ultrabewerkte voeding verantwoordelijk voor een vijfde van de overlijdens? Een dieet van ultrabewerkte voeding is verantwoordelijk voor 22 procent van alle sterfgevallen, zegt huisarts Staf Henderickx, auteur van het boek Dat slik ik niet meer. Dat exacte percentage vinden we niet terug in de bronnen die Henderickx aanbrengt, maar heel wat studies wijzen er wel op dat ultrabewerkte voeding een grote impact heeft op de gezondheid en het risico op overlijden gevoelig verhoogt.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat WEF een verbod op zelf verbouwd voedsel wil Online circuleert het bericht dat het Wereld Economisch Forum (WEF) een verbod wil op zelf verbouwd voedsel. Daar is echter geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze toespraak van Poetin die de Europese bevolking geruststelt vond niet plaats Online circuleert het bericht dat de Russische president Vladimir Poetin in een toespraak op de Kroatische televisie de Europeanen zou hebben gerustgesteld. Maar er is geen bewijs dat die toespraak echt plaatsvond.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, we hebben geen 60.000 gedachten per dag ‘Elke dag flitsen er zo’n 60.000 gedachten door ons hoofd’, zei de Frans-Amerikaanse coach Christine Lewicki in een interview met De Morgen. Maar er lijkt geen enkele wetenschappelijke bron te zijn waaruit dit blijkt. Uit onderzoek blijkt dat dit cijfer eerder rond de 6000 ligt. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Van leefloners tot ChatGPT als therapeut: herlees onze beste factchecks van 2025 Als doorgewinterde factcheckers zijn we wel wat gewoon als het op fake news aankomt. Dat het steeds vaker onze wereldleiders zelf zijn die de desinformatie verspreiden die wij onderzoeken, went hopelijk nooit.
Factcheck Factcheck International Fact-Checking Day: ‘Factchecks worden beter aanvaard als ze minder belerend zijn’ Ook factcheckers hebben hun feestdag. Op 2 april – niet toevallig de dag na 1 april – wordt elk jaar International Fact-Checking Day gevierd. Hebben factcheckers reden om te feesten? Of wordt hun toekomst bedreigd door AI en Mark Zuckerberg?
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Londense burgemeester 40.000 huizen voor moslims wil bouwen Online circuleert het bericht dat de Londense burgemeester Sadiq Khan 40.000 nieuwe huizen wil bouwen die alleen door moslims bewoond zouden mogen worden. Maar daar is geen bewijs voor. Khan beloofde tijdens de laatste verkiezingscampagne voor het Londense burgemeesterschap inderdaad dat hij 40.000 nieuwe sociale woningen zal bouwen, maar nergens vinden we dat hij zou gezegd hebben dat die louter voor moslims toegankelijk zullen zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit document bewijst niet dat covid-19 in een Chinees lab is ontstaan Op sociale media circuleert een document dat zou moeten bewijzen dat de Britse staatsveiligheid in 2020 al wist dat het coronavirus in een Chinees lab ontstaan is. De PCR-test zou ontwikkeld zijn om de aandacht daarvan af te leiden. Dat klopt niet. Het document is niet afkomstig van de Britse staatsveiligheid, maar van een professor en een ex-directeur van de inlichtingendienst MI6. Het bevat geen bewijs, enkel vermoedens. De PCR-test en de PRC of Volksrepubliek China worden door elkaar gehaald.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, in Nederland krijgen achtjarigen geen les over masturbatie Op sociale media circuleert de bewering dat in Nederland achtjarige kinderen op school leren te masturberen. Dat klopt niet. Voor kinderen tussen zes en negen jaar maakt het onderwerp masturbatie geen deel uit van het aanbevolen lespakket rond relaties en seksualiteit.
Factcheck Factcheck Factcheck: vis kan mogelijk een rol spelen in de sociale ontwikkeling van kinderen ‘Kinderen die regelmatig vis eten, zouden mogelijk socialer en vriendelijker kunnen zijn dan hun leeftijdsgenoten’, zo lazen we op de website van The Independent. Uit onderzoek blijkt inderdaad dat vis mogelijk een positief effect heeft op de sociale ontwikkeling, maar daarbij spelen tal van andere factoren mee. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video van een man die een vrouw lastigvalt, is satire Online circuleert een video waarin te zien is hoe een man een vrouw lastigvalt op een trein. Veel socialemediagebruikers nemen de video serieus, maar het gaat om een humoristische video van een Nederlandse contentcreator.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het gebruik van een autopen door Joe Biden maakt zijn wetten niet ongeldig Op sociale media circuleert de bewering dat de voormalige Amerikaanse president Joe Biden op het einde van zijn ambtstermijn graties heeft ondertekend met een autopen. Volgens huidig president Donald Trump zou dat de geldigheid ervan ondermijnen. Dat klopt niet. Het gebruik van een autopen is wettelijk toegestaan en maakt de handtekening niet ongeldig.
Factcheck Factcheck Factcheck: geeft de federale overheid 16 miljard euro aan ‘kortingen’ aan Belgische bedrijven? In een interview in De Zondag vertelde Vlaams Parlementslid Jos D'Haese (PVDA) dat Belgische bedrijven jaarlijks ‘16 miljard euro aan kortingen op socialezekerheidsbijdragen’ krijgen. Volgens de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid bedragen de ‘echte RSZ-kortingen’ eerder 4,9 miljard euro. Bedrijven krijgen wel nog andere belastingvoordelen, maar volgens experts vallen die niet onder de ‘kortingen op socialezekerheidsbijdragen’ waar D'Haese over spreekt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, een glas cola kost u gemiddeld 12 gezonde minuten ‘Per glas cola ga je 12 minuten eerder dood’, zo lazen we op de website Amayzine. Uit onderzoek blijkt inderdaad dat een cola u gemiddeld 12 gezonde minuten kost. Dit is volgens experts te simplistisch gesteld, maar de algemene boodschap klopt. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: versterkt ziek worden nu wél of niet het immuunsysteem van kinderen? Volgens een populair Instagramaccount zouden kinderen die tijdens de eerste levensjaren vaak ziek worden, later meer risico lopen op ernstigere infecties. Dat zou een recente wetenschappelijke studie aantonen, maar immunologen waarschuwen voor een verkeerde interpretatie van die studie. ‘Af en toe ziek zijn op jonge leeftijd is wél bevorderlijk voor het immuunsysteem. De resultaten van het bewuste onderzoek mogen niet worden veralgemeend omdat een deel van de in de studie gevolgde kinderen zo extreem vaak ziek was dat je kunt vermoeden dat ze een onderliggend immuniteitsprobleem hebben.’
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video van Netanyahu is authentiek maar de vertaling klopt niet helemaal Op sociale media wordt een zogenaamd gelekte video gedeeld waarin de Israëlische premier Benjamin Netanyahu uitlegt hoe hij de Palestijnen hard wil aanpakken en de Amerikanen voor zijn kar wil spannen. Wat blijkt? Het filmpje uit 2001 werd al in 2010 publiek gemaakt. Maar de Engelse vertaling in de ondertitels is wel niet helemaal correct.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs voor uitspraak Donald Trump dat ‘4,7 miljoen Amerikanen van 100 jaar of ouder uitkeringen ontvangen’ Volgens de Amerikaanse president Donald Trump genieten 4,7 miljoen Amerikanen van 100 jaar of ouder van een uitkering. Daarvoor bestaat geen bewijs. Experten geven toe dat het niet onmogelijk is dat overledenen onterecht geld ontvangen als gevolg van verouderde coderingstechnieken. Maar het kan nooit gaan om ‘miljoenen mensen’.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze peiling naar de 'grootste bedreiging voor de wereldvrede' is niet recent afgenomen Op sociale media circuleert een Duitse peiling die de Amerikaanse president Donald Trump aanduidt als de 'grootste bedreiging voor de wereldvrede'. Volgens socialemediagebruikers zouden de cijfers afkomstig zijn uit de eerste weken van Trumps tweede ambtstermijn. Dat klopt niet. De peiling is inderdaad afgenomen in Duitsland, maar dateert van december 2019.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen eenduidig effect van yoghurt op darmkanker ‘Yoghurt kan kans op darmkanker verkleinen’, zo lazen we op de website van The Sun. Uit onderzoek blijkt dat bifidobacteriën, die in bepaalde types yoghurt zitten, de kans op bepaalde soorten darmkanker verkleinen, maar de kans op andere soorten vergroten. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: kreeg Valerie Van Peel uittredingsvergoeding van 230.000 euro? Volgens de satirische website ‘t Scheldt heeft kandidaat-N-VA-voorzitter Valerie Van Peel een uittredingsvergoeding van 230.846 euro gekregen toen ze vorig jaar uit de politiek stapte. Dat klopt niet. Uittredingsvergoedingen worden niet in één keer uitbetaald. Van Peel heeft volgens de huidige regels wel het recht om 22 maanden lang maandelijks haar parlementaire wedde te blijven ontvangen.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat de Verenigde Staten 350 miljard dollar gespendeerd hebben aan oorlog in Oekraïne De Amerikaanse president Donald Trump herhaalde de afgelopen weken verschillende keren dat de Verenigde Staten 350 miljard dollar hebben besteed aan steun voor Oekraïne. Maar daar is geen bewijs voor. Uit officiële rapporten blijkt dat de VS tussen de 180 en de 200 miljard dollar hebben gespendeerd aan Oekraïne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, ChatGPT biedt geen betere therapie dan een psycholoog ‘Einde van de psycholoog? ChatGPT biedt nu al betere therapie’, zo lazen we op de website Scientias. Uit onderzoek blijkt dat proefpersonen antwoorden van ChatGPT op hypothetische stellingen vaak beter vinden dan die van therapeuten. Maar dat betekent niet dat ChatGPT betere therapie biedt. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: uitspraak van Zelensky over Amerikaanse soldaten aan Oekraïens front uit context getrokken Online circuleert een video waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zou zeggen dat de VS ‘zonen en dochters moeten sturen om te vechten’ in Oekraïne. Maar de quote van Zelensky werd uit zijn context gehaald. In de volledige video waarschuwt Zelensky voor de gevolgen van een Russische invasie in een van de Baltische staten.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Oekraïense parlement heeft geen spoedzitting gepland om Zelensky af te zetten Volgens de alternatieve nieuwssite Frontnieuws zou het Oekraïense parlement een spoedzitting hebben gepland om zijn president, Volodymyr Zelensky, af te zetten na diens openlijke ruzie met de Amerikaanse president Donald Trump. Dat klopt niet. Een omstreden Oekraïens parlementslid heeft daartoe opgeroepen, maar zo'n vergadering is niet gepland.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Zelensky heeft buitenverblijf Hitler niet gekocht Heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky het gewezen buitenverblijf van de Duitse dictator Adolf Hitler gekocht? Een video met die bewering circuleert online, maar het bericht klopt niet Het Adelaarsnest, zoals de villa heet, is nog altijd eigendom van de Duitse deelstaat Beieren.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto van Zelensky in klassiek herenpak tijdens ontmoeting met Netanyahu werd voor oorlog in Oekraïne genomen Online circuleren er foto’s van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die de hand schudt met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Socialemediagebruikers verwijten Zelensky hypocrisie, omdat hij tijdens die ontmoeting wel een klassiek herenkostuum droeg, en bij zijn laatste bezoek aan het Witte Huis niet. Maar de foto met Netanyahu dateert van februari 2020, twee jaar voor de grootschalige Russische inval in Oekraïne. Sinds die inval draagt Zelensky altijd sobere, militaire kledij.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto's van Zelensky in pak dateren van voor Russische invasie Online circuleren er foto’s van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky met WEF-voorzitter Klaus Schwab. Socialemediagebruikers verwijten Zelensky hypocrisie, omdat hij tijdens die ontmoeting wel een klassiek herenkostuum droeg, en bij zijn laatste bezoek aan het Witte Huis niet. Maar de foto met Schwab dateert van januari 2020, twee jaar voor de grootschalige Russische inval in Oekraïne. Sinds die inval draagt Zelensky altijd sobere, militaire kledij.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video van de Oekraïense vlag op het Vrijheidsbeeld is met AI gemaakt Online circuleert een video waarin te zien is hoe een Oekraïense vlag op het New Yorkse Vrijheidsbeeld wordt gehesen. Maar de video is nep: de beelden zijn met AI gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, USAID heeft geen 250.000 dollar betaald aan wijlen Jeffrey Epstein Volgens onlineberichten heeft de Amerikaanse ontwikkelingsorganisatie USAID 250.000 dollar betaald aan zedendelinquent Jeffrey Epstein. Dat klopt niet. Het gaat om een gerucht gebaseerd op de verwarring met een naamgenoot van de in 2019 overleden Epstein.
Factcheck Factcheck Factcheck: satirisch bericht over de wijngaard van Nancy Pelosi gaat viraal Volgens socialemediaberichten zou Nancy Pelosi, voormalig voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, 14 miljoen dollar hebben gekregen van de Amerikaanse ontwikkelingsorganisatie USAID, voor experimenten in haar wijngaard. Dat klopt niet. Het gaat om een verzinsel van een satirisch medium dat voor waar werd aangenomen en viraal ging.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen niet Robert De Niro op de Oscars Op sociale media circuleren beelden van de Amerikaanse acteur Robert De Niro. Volgens socialemediagebruikers zou hij op de Oscars 'Fuck Trump' geroepen hebben. Dat klopt niet. De Niro sprak die woorden inderdaad uit, maar tijdens de Tony Awards in 2018. De Niro was geen presentator op de Oscars dit jaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: video waarin Zelensky zegt dat hij de Donbas wil binnenvallen is strategisch geknipt Online circuleert een video waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zou zeggen dat hij de Donbas wil binnenvallen. Maar de video werd strategisch geknipt. De stukken voor en na het fragment maken duidelijk dat het om een ironische opmerking van Zelensky gaat.
Factcheck Factcheck Factcheck: Duitse stroomprijzen zijn bij de hoogste ter wereld Volgens het Duits-Belgische Europarlementslid Irmhild Boßdorf (AfD) zou Duitsland de duurste elektriciteit ter wereld hebben. Dat zou een grote impact hebben op Duitse bedrijven. De bronnen waarnaar ze verwijst tonen aan dat haar stelling klopt voor gezinnen tijdens de eerste maanden van 2024. Voor bedrijven is de situatie momenteel genuanceerder, en voor absolute uitspraken bestaan er onvoldoende recente data. Voor bedrijven zijn de Duitse stroomprijzen momenteel niet structureel hoger dan die in de rest van Europa, zeggen experts.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze beelden van Afghanen uit de jaren 1970 zijn gemaakt met behulp van AI Op sociale media circuleert een montage van beelden die dansende Afghanen uit de jaren 1970 zouden voorstellen. Dat klopt niet. De beelden zijn gegenereerd met behulp van artificiële intelligentie. De clip werd in 2024 voor het eerst op TikTok gepost met het bijschrift: 'Het nachtleven in Kabul, heruitgevonden met behulp van AI.'
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de EU heeft koffie niet schadelijk voor de gezondheid genoemd Volgens socialemediagebruikers en alternatieve nieuwssites zou er een regelgevend document van de Europese Unie bestaan dat cafeïne en koffie als schadelijk aanduidt. Dat klopt niet. De Europese Commissie heeft op advies van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) beslist om het gebruik van cafeïne als pesticide te verbieden uit vrees voor de gezondheidsimpact, maar ziet geen gevaar in de menselijke consumptie van redelijke porties cafeïnehoudende voeding.
Factcheck Factcheck Factcheck: vervalst screenshot van Fox News circuleert online Online circuleert een screenshot van een nieuwsbericht dat stelt dat het Oekraïense Centrum voor Psychologische en Informatieve Oorlogsvoering 140 miljoen dollar per maand kreeg van het Amerikaanse ontwikkelingsagentschap USAID. Het artikel lijkt van de Amerikaanse zender Fox News te zijn. Maar het gaat om een vervalst screenshot, waarin de huisstijl van Fox is nagebootst.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, volwassenen met ADHD hebben kortere levensverwachting ‘Volwassenen met ADHD leven veel korter’, zo lazen we op de website Scientias.nl. Uit onderzoek en gesprekken met experts blijkt inderdaad dat de levensverwachting van mensen met ADHD gemiddeld genomen een stuk korter is. We beoordelen de stelling als waar.
