De Europese gasprijs stijgt tot het hoogste niveau in twee jaar. ‘Zolang we gas blijven importeren en we daarvoor dus afhankelijk blijven van andere landen, zal de gasprijs blijven fluctueren’, zegt energie-expert Moniek de Jong.
Dinsdag klom de Europese gasprijs naar 59,22 euro per megawattuur (MWh). Het is sinds april 2023 geleden dat de prijs nog zo hoog lag. ‘Hoewel het idee leeft dat de energiecrisis achter de rug is, is er nog steeds veel onzekerheid op de markt’, zegt energie-expert Moniek de Jong (Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg). De gasprijs wordt beïnvloed door een rist aan factoren.
Om te beginnen is die piek van de gasprijs te wijten aan de koude temperaturen, waardoor mensen meer verwarmen en de gasvoorraden slinken. ‘Momenteel staan de gasvoorraden in Europa op 48 procent’, zegt De Jong.
‘Dat klinkt misschien relatief goed, maar als we nu geconfronteerd worden met een onverwachte gebeurtenis, bijvoorbeeld een gasleverancier die wegvalt, wordt dat krap. Een jaar geleden, toen we in Europa een minder koude winter hadden, stond de gasvoorraad op zo’n 67 procent.’
Daarnaast blijft de Russische inval in Oekraïne uit 2022 nazinderen. Nadat Europa zijn energieafhankelijkheid tegenover Rusland – tot dan de belangrijkste leverancier – had afgebouwd, werd de EU sterk afhankelijk van de internationale gasmarkt. ‘Gebeurt daar iets, dan vertaalt dat zich ook in de gasprijs’, zegt De Jong.
‘Zo zijn we bijvoorbeeld afhankelijker geworden van gas uit Qatar. Toen de Golfstaat er in december mee dreigde om de gaskraan naar Europa dicht te draaien als de Europese Unie bedrijven zou beboeten die niet genoeg doen om mensenrechtenschendingen en klimaatverandering tegen te gaan, was dat zichtbaar in de gasprijs.’
De hogere prijs is ook het gevolg van de dreigende Amerikaanse sancties. ‘Trump wil Europa onder druk zetten om meer lng (vloeibaar gas, nvdr) aan te kopen’, aldus De Jong. Omdat de Verenigde Staten de grootste leverancier van lng aan Europa zijn, hebben ze een enorme impact op de voorraden en prijzen.
Bovendien importeert Europa nog steeds een aanzienlijke hoeveelheid lng uit Rusland – vorig jaar bijna 20 procent meer. ‘Verschillende Europese lidstaten en denktanks zetten Europa onder druk om daarmee te stoppen’, zegt De Jong. ‘Dat ligt erg gevoelig.’
Tot slot speelt ook de kwetsbaarheid van de onderzeese pijpleidingen in de Oostzee en de Noordzee de gasprijs parten. Raakt daar iets beschadigd, dan zie je dat ook meteen in de gasprijs.
‘Als je ziet hoeveel factoren er zijn die de gasprijs beïnvloeden, dan merk je dat het onmogelijk is om daarover een zinvolle voorspelling te doen.’
Dat in acht genomen, is het dan überhaupt mogelijk om te voorspellen hoe de gasprijs zal evalueren?
Moniek de Jong: Helaas niet. Als je ziet hoeveel factoren er zijn die de gasprijs beïnvloeden, dan merk je dat het onmogelijk is om daarover een zinvolle voorspelling te doen. Als er morgen een breuk ontstaat in de pijpleiding tussen Noorwegen en België, dan zal de gasprijs sterk stijgen. Als er morgen plots vrede gesloten wordt in Oekraïne en gasleveringen weer zouden worden opgestart, dan zal de gasprijs dalen.
Bovendien speelt niet alleen de geopolitiek maar ook het weer mee. Als we binnenkort warmere dagen krijgen en we minder hoeven te verwarmen, zullen we de gasprijs ook zien dalen.
Wat betekenen die hogere prijzen concreet voor de consument?
De Jong: De meeste consumenten zullen sinds de Russische inval in Oekraïne een vast energiecontract hebben bij hun energieleverancier. Is dat het geval, en zeker als die tarieven voor een paar jaar zijn vastgelegd, dan hoef je je als consument niet al te veel zorgen te maken.
Consumenten van wie het energiecontract binnenkort afloopt, kunnen de gasprijs het best kritisch opvolgen en daarnaar handelen. Zij kunnen dan tijdelijk voor een variabel contract kiezen en dat omzetten naar een vast contract zodra de gasprijs weer daalt. Sowieso is het zinvol om steeds verschillende energieleveranciers te vergelijken.
‘Consumenten van wie het energiecontract binnenkort afloopt, kunnen de gasprijs het best kritisch opvolgen.’
Is er een manier om de gasprijs in Europa onder controle te krijgen?
De Jong: Zolang we gas blijven importeren en we daarvoor dus afhankelijk blijven van andere landen, zal de gasprijs blijven fluctueren.
België, en bij uitbreiding de Europese Unie, moet er in de eerste plaats voor zorgen dat de gasvraag zo laag mogelijk blijft. Dat betekent niet alleen dat we onze huizen zo goed mogelijk moeten isoleren, maar ook dat we moeten inzetten op de energietransitie. Met andere woorden: voluit inzetten op wind- en zonne-energie, maar ook op betere verbinding tussen landen. Op die manier zullen we minder last ondervinden van eventuele tekorten aan wind- en zonne-energie, aangezien de zon in Europa altijd wel ergens zal schijnen en de wind altijd wel ergens zal waaien.
Zolang we gas blijven importeren, zullen we afhankelijk blijven van de geopolitieke situatie. Bovendien: zolang we gas blijven gebruiken, blijft ook de CO2-uitstoot hoog. Met de energietransitie vangen we dus twee vliegen in één klap.
‘Stijgende gasprijs: wie betaalt de rekening? U en ik’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier