Etienne Vermeersch: ‘Volstrekt immoreel zoveel kinderen te mogen hebben als je wil’

Professor Etienne Vermeersch noemt het volstrekt immoreel dat mensen zoveel kinderen mogen hebben als ze willen. Drie vragen over geboortebeperking.

Freddy Thielemans (PS) bond de kat de bel aan: “Geboortebeperking moet bespreekbaar zijn. Zo veel mogelijk kinderen hebben, is onverantwoord”. Thielemans pleitte niet voor wettelijke beperkingen op geboortes, maar vind het wel zinnig er over te debatteren in het licht van de forse bevolkingsgroei in Brussel.

Hij kreeg meteen een reactie uit de eigen rangen. Philippe Moureaux, burgemeester van Molenbeek, twitterde: “In een vrije samenleving is het krijgen van een kind een recht en een rijkdom waarover niet onderhandeld wordt.”

Volgens MR-parlementslid Alain Destexhe zou een gelijkaardig voorstel als dat van Thielemans, maar uit de mond van een MR-lid gelijk “extreemrechts” genoemd worden.

Geboortebeperking: gezond verstand, extreemrechts of een aanfluiting van de individuele vrijheid? Knack.be stelt drie vragen over geboortebeperking aan moraalfilosoof en professor emeritus Etienne Vermeersch (UGent), zelf een sterk voorstander: “Anticonceptiemiddelen zoals het spiraaltje en de pil moeten kosteloos ter beschikking gesteld worden. Vrouwen ouder dan 30 jaar die dat willen, moeten gratis een sterilisatie kunnen krijgen.”

Waarom is het verstandig voor geboortebeperking te pleiten?

Etienne Vermeersch: ‘Ten eerste is er de situatie op wereldvlak: we zijn nu met zo’n 7,070 miljard mensen. Dat is onhoudbaar, gezien de klimaatwijzigingen en andere ecologische factoren. Van die 7,070 miljard mensen lijden er 907 miljoen honger. Dat betekent dat bijna 1 op de 7 mensen op aarde honger lijdt. Het bevolkingsaantal moet dus naar omlaag.

Ander argument is dat de inwoners van rijkere regio’s zoals Noord-Amerika, West-Europa en Japan een ecologische voetafdruk hebben die gemiddeld 20 keer groter is dan die van de gemiddelde Afrikaan. Je zou dus kunnen zeggen dat een kind uit die rijke landen 20 maal zwaarder doorweegt. Dus moet ook in de rijke landen het geboortecijfer omlaag.

Wat België betreft: demografen waarschuwen sinds jaren dat de Belgische bevolking zal krimpen en dat er daardoor een tekort aan werkkrachten dreigt. Ik kan er niet bij waar ze dat halen: de Belgische bevolking groeit ontstellend. Ze tellen in Brussel stad ‘maar’ 471 gezinnen met 8 kinderen of meer. Wel, dat zijn 471 gezinnen te veel. Het aantal gezinnen met meer dan 6 leden wordt op 2.000 geschat. Dat zijn er 2.000 te veel.

Brussel kende in 2010 een bevolkingsgroei van 3,5 procent. Dat is onhoudbaar. Bovendien kent Brussel een torenhoge jeugdwerkloosheid. Vaak jongeren uit armere gezinnen, met 3 of meer kinderen. Dat bewijst het ongelijk van de demografen: het aantal werkkrachten overstijgt ver het aantal voor die groep beschikbare werkplaatsen. Er zijn ook te weinig woningen, een duidelijk bewijs dat we met teveel zijn.

Ten slotte stijgt het aantal abortussen. Ook dat moet met anticonceptie worden teruggebracht.’

Hoe ziet u geboortebeperking concreet?

Etienne Vermeersch: ‘Niet door dwang, maar door sensibilisering en anticonceptie.

Anticonceptiemiddelen zoals het spiraaltje en de pil moeten kosteloos ter beschikking gesteld worden. Vrouwen ouder dan 30 jaar, die dat willen, moeten gratis een sterilisatie kunnen krijgen. Daarmee verlagen we ook het stijgend aantal abortussen, wat je eigenlijk een mislukte vorm van anticonceptie kan noemen.

Organisaties als Kind en Gezin moeten bij jonge moeders aan sensibilisering doen. Maar ook politici zoals Joëlle Milquet (CDH) en demografen moeten overtuigd raken van het belang van kleinere gezinnen. Voor kinderen uit armere gezinnen zou dat een betere opleiding garanderen en een thuis waar ze bijvoorbeeld rustig huiswerk kunnen maken. Hun gemiddelde welstand zou eveneens verhogen.

Milquet wil meer sociale woningen. Terecht, maar vergelijk eens de prijs van een spiraaltje met de kosten van een sociale woning. Met een spiraaltje bereik je goedkoper, en met duurzaam effect, een substantiële verbetering.’

Hoe verdedigt u geboortebeperking moreel? Wat bijvoorbeeld met de vrije keuze van mensen, zoals geopperd door Philippe Moureaux?

Etienne Vermeersch: ‘Met Immanuel Kant. Die zei: “De leidraad van mijn handelen moet de leidraad van het algemeen handelen kunnen zijn”. De uitspraken van Moureaux blijken immoreel als je wat hij een individueel recht noemt, veralgemeent voor alle mensen.

Volgens dat principe geldt immers: als ik het recht heb op 7 kinderen, dan heeft een vrouw in Niger dat ook. Maar in dat armste land van de wereld heeft dat nu een massale hongerdood van kinderen tot gevolg en een verdubbeling van de bevolking op 20 jaar tijd. Trekken we die redenering mondiaal door, dan ontploft de wereld binnen de 30 à 40 jaar.

Het is dus volstrekt immoreel dat iedereen zoveel kinderen zou mogen hebben als hij of zij dat wil. Enerzijds op individueel niveau: minder kinderen komt de individuele kinderen en gezinnen ten goede, de gemiddelde welvaart zal groeien. En anderzijds is dat in het algemeen belang op wereldniveau.’

Simon Demeulemeester