Erika Vlieghe over de herfst: ‘Elke keer weer is er die verleiding om de pandemie voor gedaan te verklaren’

Infectioloog Erika Vlieghe (UZA) waarschuwt voor een te passieve houding tegenover corona nu de herfst nadert. ‘Af en toe een covidinfectie doormaken is niet het beste plan om je immuniteit te behouden.’

De corona-expertengroep GEMS is al een tijdje ontmanteld, maar in de coulissen wordt gewerkt aan het Strategic Scientific Committee, dat de evolutie van de covid-19-pandemie moet blijven opvolgen. Ook voormalig GEMS-voorzitter Erika Vlieghe (UZ Antwerpen) maakt er deel van uit. ‘Organisatorisch en logistiek zijn we nog niet helemaal rond’, zegt ze. ‘Maar als experts zijn wij nooit gestopt met discussies en gesprekken achter de schermen.’

Met de herfst en winter in aantocht stijgt de zenuwachtigheid ook opnieuw. De temperaturen dalen, we zitten meer samen binnen. Een ideale gelegenheid voor het coronavirus om opnieuw de kop op te steken. En dat terwijl de torenhoge energiefacturen thuiswerk voor een pak mensen onbetaalbaar zullen maken. ‘Bij een grote golf helpt telewerk, maar we moeten er rekening mee houden dat mensen deze keer minder bereid zullen zijn om thuis te blijven.’

Begrijpt u dat de energiecrisis corona naar de achtergrond duwt?

Erika Vlieghe: Uiteraard. Iedereen was corona meer dan beu – dat geldt ook voor de experts. We hebben al heel grote stappen vooruit gezet in het beheersen van de crisis, vooral in de opgebouwde immuniteit. De relatieve rust van de afgelopen maanden bewijst dat ook. Ik ben dus niet per se pessimistisch. Maar je ogen hermetisch sluiten voor corona lost niets op. De winter komt eraan: laten we zorgen dat corona een zo klein mogelijke plaats inneemt.

Hoe doen we dat als we massaal naar kantoor trekken?

Vlieghe: Met gezond verstand moeten we het situatie per situatie bekijken. En dan kun je puren uit de bekende voorzorgsmaatregelen: mondmaskers, afstand houden, goede ventilatie, testen, afspraken maken over de kantine en niet met tien collega’s rond de koffiemachine staan.

Hier en daar lezen we nochtans dat de ‘winter van de vrijheid’ binnen handbereik ligt.

Vlieghe:(snel) Dat is onzin. De boodschap is niet: ‘Jongens, doe maar op.’ Er komt een nieuwe herfstgolf aan en hopelijk krijgen we die makkelijker onder controle dan die van vorig jaar. Maar net daarom blijven boosters heel belangrijk.

Als de helft van alle geboosterde 65-plussers een vierde prik krijgt, hebben we volgens simulaties van UAntwerpen en UHasselt zicht op een behapbare ziekenhuisgolf. Zitten we dan niet gebeiteld voor een rustige winter?

Vlieghe: Rekenen op ‘gebeiteld zitten’, dat is nooit een goed plan. (lachje) Voor dat scenario zijn er trouwens heel wat voorwaarden. Niemand weet of er nog nieuwe varianten komen. Bovendien betekent zo’n golf niet dat we er niets van zullen voelen. Ze zal óók een impact hebben op de eerstelijnszorg en op absenteïsme in verschillende sectoren. Het bemoedigende is dat de golven minder groot worden en dat we beter weten hoe we ermee moeten omgaan. Toch is er elke keer weer die verleiding om de pandemie voor gedaan te verklaren. Het zal minder erg zijn, maar het is nog niet gedaan. We moeten ook nog aan die helft gevaccineerde 65-plussers geraken.

Zijn er redenen om te twijfelen of de helft van de 65-plussers wel een vierde prik zal halen?

Vlieghe: Dat scenario dreigt als we nog meer communicatie à la ‘winter van de vrijheid’ horen. We moeten luid en duidelijk zeggen dat de immuniteit die we met zijn allen hebben opgebouwd ook behouden moet blijven. Af en toe een covidinfectie doormaken is niet het beste plan.

Waarom zou ik als dertiger een vierde prik halen?

Vlieghe: De meerwaarde zit in eerste instantie bij de 65-plussers, en bij uitbreiding de 50-plussers. Ik zou mijn energie vooral steken in het overtuigen van die groepen. Maar iedereen die jonger is, zou ik níét afraden om een booster te halen. Het vaccin beschermt voor een aantal weken tegen infectie. Voor bijvoorbeeld mensen in het onderwijs, en zeker in de zorg, is een prik zinvol in de strijd tegen de personeelsuitval.

Maatregelen pas nemen terwijl de situatie al ernstig is: we maakten het al eerder mee met de Belgische corona-aanpak. Vindt u dat we de burger nu moeten voorbereiden op de winter?

Vlieghe: In Duitsland zijn ze daar al mee bezig. Vergelijk het met winterbanden voor je auto. We hebben een no-nonsenseaanpak nodig. Waarschuw mensen dat naarmate de herfst en de winter vorderen het nodig zal zijn om op sommige plekken mondmaskers te dragen. Dat is geen drama, maar een tijdelijke optie.

Voor een bepaalde groep was het Covid Safe Ticket (CST) wel een drama. Ziet u dat terugkomen?

Vlieghe: Bij het CST zijn er ook gevoeligheden rond privacy, ethiek en het juridische. Een masker is een rechtstreeks preventie-instrument, het CST was bedoeld om bijeenkomsten zo veilig mogelijk te organiseren in afwachting van een grote immunisatiegraad.

Maar het CST hoort nog niet bij het vuilnis?

Vlieghe: Daar is vooral een politieke discussie voor nodig.