Energieakkoord: leveranciers twijfelen aan haalbaarheid btw-verlaging, oppositie schiet akkoord af

Het wordt zeer, zeer, zeer moeilijk voor de energieleveranciers om tegen maart een btw-verlaging op elektriciteit toe te passen, zegt Febeg, de federatie van energiebedrijven, in een reactie op het energieakkoord van de federale regering.

Zoals intussen bekend, bereikten de Vivaldipartijen in de late uurtjes een akkoord dat de stijging van de energiefactuur moet helpen drukken. Het sociaal tarief krijgt een verlengstuk, er komt een verwarmingspremie van 100 euro en het btw-tarief voor elektriciteit gaat tijdelijk van 21 naar 6 procent. Die derde maatregel moet ingaan vanaf maart en geldt voor vier maanden. De verwarmingspremie van 100 euro zal volgens premier Alexander De Croo binnen twee maanden kunnen worden verrekend aan de klanten.

Daarnaast zal er ook een btw-hervorming op poten worden gezet die gebaseerd zou worden op een cliquetsysteem dat de energiefiscaliteit kan moduleren via de accijnzen.

De regering koos niet voor een verlaging van de btw op aardgas. ‘Mensen verwarmen zowel op stookolie, aardgas of elektriciteit. De prijzen van al die brandstoffen zijn gestegen. We willen voor iedereen zorgen voor een verlichting van de factuur’, legt premier De Croo uit. Was enkel gekozen voor een btw-verlaging op aardgas, dan vielen bijvoorbeeld de mensen die verwarmen op stookolie of met een warmtepomp uit de boot.

De regering besloot ook tot een bijkomende tax-shift, waarbij de bijzondere bijdrage sociale zekerheid – een crisisbelasting uit 1994 – wordt afgebouwd. Ook de werkbonus wordt aangepast. Dat alles samen zorgt er voor dat de regering een pakket aan maatregelen voor de gezinnen heeft uitgewerkt van, afhankelijk van de situatie van het gezin, ‘meerdere honderden euro’s’, aldus de premier.

165 euro

De btw-verlaging voor elektriciteit van 21 naar 6 procent betekent bij modaal verbruik een korting van 65 euro. Een gezin met een modaal verbruik zal door de maatregelen die de federale regering heeft genomen, de factuur op vier maanden tijd dus met 165 euro zien verlichten.

Maar de de leveranciers twijfelen aan de haalbaarheid van een btw-verlaging in maart. Het gaat om een extreem complexe operatie, klinkt het bij Febeg, de federatie van energiebedrijven. ‘We hebben twee maanden nodig om de btw-verlaging door te voeren’, aldus een Febeg-woordvoerder.

De facturen van bijna vijf miljoen klanten moeten worden aangepast, net als alle communicatie met klanten en autoriteiten (“prijzen, promoties, websites, prijsvergelijkingssites, voorschot- en eindfacturen, contracten, betalingen aan autoriteiten, enzovoort”). En de leveranciers moeten volgens de federatie tientallen interne processen wijzigen en testen.

De leveranciers zullen hun best doen om alles zo snel mogelijk te implementeren, maar ‘zij kunnen zich er momenteel niet toe verbinden alles tegen 1 maart klaar te hebben’, aldus de federatie. ‘Het tijdschema voor de uitvoering blijft te kort.’ Topman Marc Van den Bosch vraagt snel overleg ‘om de beslissingen van de regering op een technisch en juridisch sluitende manier te kunnen uitvoeren.’

‘Vivaldi-monstertje’

Ondertussen is de oppositie niet mals met haar kritiek. ‘In deze oplossing zit voor elke regeringspartij wat wils, maar voor de burger betekent dit geen fundamentele verlaging van zijn/haar energiefactuur’, reageert N-VA-fractieleider Peter De Roover. ‘Echt substantieel helpt dit Vivaldi-monstertje niet in vergelijking met de geëxplodeerde energiefacturen.’

Hij merkt ook op dat de btw-verlaging er komt van maart tot juni, maar dus niet op gas, terwijl die component in Vlaanderen meer doorweegt. ‘Dit is te gek voor woorden. Voor de torenhoge facturen die de burgers deze winter kregen, door hoge prijzen maar ook hoger door verplicht thuiswerk of quarantaines, doet de regering helemaal niets. Daarnaast blijft voor gas de btw wel op 21 procent terwijl daar het grootste probleem zit. Zeker in Vlaanderen waar meer op gas wordt verwarmd’, laakt De Roover. ‘Dat de regering die energiebron extra vervuilend noemt maar net zelf inzet op meer gascentrales klinkt als een bijzonder ongepaste grap.’

‘Groene hypocrisie’

Ook Vlaams Belang is niet te spreken over het akkoord. ‘Hoe wereldvreemd zijn die paars-groene excellenties?’, vraagt Kamerlid Wouter Vermeersch zich af. ‘Veel Vlaamse gezinnen liggen nu niet wakker van een “verduurzaming van hun energieverbruik”, maar wel van hoe ze hun gasfactuur op het eind van deze koude wintermaanden zullen betalen.’

Vermeersch vindt het ook niet kunnen dat de btw-verlaging niet geldt voor gas. ‘De grootste btw-brok wordt dus niet aangepakt omwille van groene hypocrisie. Dat is dramatisch voor vele gezinnen. Als deze regering elektriciteitscentrales op gas kan subsidiëren, moet ze ook de btw op de gasfactuur kunnen verlagen.’

Bovendien vreest hij dat de btw-verlaging op elektriciteit zal neerkomen op een vestzak-broekzak-operatie, door de latere aanpassing van de accijnzen. ‘En dat betekent ook dat we volgende winter opnieuw voor torenhoge facturen staan. Bovendien is het een extra last voor onze Vlaamse bedrijven, want btw is aftrekbaar, accijnzen niet.’

‘Boerenbedrog’

PVDA-Kamerlid Peter Mertens heeft het over ‘boerenbedrog’.

‘Een verlaging van de energiefactuur met zo’n 165 euro, terwijl die met meer dan 2.800 euro is toegenomen – dat is toch niet serieus? Is de regering op de hoogte dat het de gasfactuur is die maal drie ging? Dat de koudste maanden niet tussen maart en juli vallen?’, vraagt Mertens.

Net als Vlaams Belang is PVDA pleitbezorger van een btw-verlaging voor elektriciteit én gas, en dat permanent. ‘Dat levert gezinnen meer dan 500 euro op. Trouwens: met een vestzak-broekzak operatie, waarbij de accijnzen deze zomer omhooggaan, zijn de mensen al helemaal niets’, aldus nog Mertens, die belooft dat zijn partij verder druk zal uitoefenen om de btw alsnog verder aan te pakken.

Het Netwerk tegen Armoede pleit voor structurele maatregelen om de energiefactuur te verlichten. Zo moet er op lange termijn ook worden ingezet op een betere kwaliteit van huurwoningen, zodat die minder energie verbruiken en de factuur daalt. Het netwerk wacht ook af wat de plannen zullen inhouden rond de invoering van een zogenoemd cliquetsysteem voor elektriciteit.

De maatregelen die de federale regering aankondigde, zijn volgens het netwerk goed op korte termijn. Zo is de verlenging van het uitgebreide sociaal tarief tot 1 juli een goede zaak. Maar ze zijn niet voldoende om de gestegen prijzen te compenseren: ‘een eenmalige premie van 100 euro is niet voldoende als zelfs voor mensen met een sociaal tarief de energiefactuur is gestegen met 300 euro’.

Werkgevers tevreden

Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) vindt het energieakkoord ‘een evenwichtig pakket dat zowel de laagste inkomens als de middenklasse ten goede komt’. De werkgeversorganisatie pleit wel voor een ruimere visie op energie, ‘anders dreigt het een slag in het water te worden’.

Het VBO vreest dat zonder visie op de energiemix op langere termijn, het niet de laatste keer is dat we met oplopende prijzen worden geconfronteerd. ‘Zo’n saga dreigt zich in de komende jaren nog meermaals te herhalen wanneer we in de ruimere discussie omtrent onze toekomstige energiemix verkeerde keuzes maken die ons in de periode 2025-2035 zuur kunnen opbreken’, klinkt het in een persbericht.

‘Ondernemers vallen uit de boot’

Unizo betreurt dan weer dat er niets wordt gedaan aan de hoge energiefactuur voor zelfstandigen en kmo’s. De tijdelijke btw-verlaging en eenmalige premie hebben betrekking op gezinnen. Maar het akkoord is ook niet schadelijk voor de ondernemers. Unizo vreesde immers dat zij achteraf zouden moeten meebetalen aan een accijnsverhoging om de tegemoetkomingen voor gezinnen te compenseren. Dat blijkt niet het geval, zegt Unizo. Volgens de ondernemersorganisatie zal het accijns-cliquetsysteem dat de regering wil uitwerken, alleen betrekking hebben op residentiële klanten, dus de gezinnen. En niet op zelfstandigen en kmo’s die net als gezinnen op het laagspanningsnet aangesloten zijn. ‘We maakten er de voorbije weken een punt van dat ondernemers ook niet het kind van de rekening mochten zijn door accijnsverhoging achteraf. Tevreden dat dat laatste inderdaad niet zal gebeuren’, zegt Unizo-topman Danny Van Assche. Unizo kijkt nu naar de Vlaamse regering, in de hoop dat zij de openbaredienstverplichtingen vermindert. Op die manier zouden ook de energiekosten van de kmo’s enigszins getemperd worden.

‘ Laattijdig en onvoldoende’

Consumentenorganisatie Test Aankoop verwelkomt het regeringsakkoord, maar ze vindt dat het erg laat komt, te beperkt is in de tijd en onvoldoende om de sterke stijging van de prijzen de voorbije maanden het hoofd te bieden.

Julie Frère, woordvoerster van Test Aankoop, zei dinsdagochtend op de RTBF-radio dat de federale regering blijk heeft gegeven van een zekere ‘onverantwoordelijkheid’ door het dossier zo lang te laten aanslepen. Ze betreurt ook dat de compensatie alleen geldt voor de elektriciteitsfactuur, terwijl het de gasfactuur is die de voorbije maanden vooral gestegen is.