Knack presenteert twintig concrete energiebesparende tips die er echt toe doen. Hoeveel investeringen vergen ze? Wat brengen ze op? Wanneer hebt u ze terugverdiend? Krijgt u er subsidies voor? Alle antwoorden mooi op een rijtje.
Lees hier in ons Knack-dossier hoe je tot 5000 euro kan besparen.
De voorbije maanden werden we om de oren geslagen met tips om energie te besparen, van de tochthond tot koken met een deksel op de pot. Een kwaliteitskrant adviseerde zelfs om onder de douche te plassen, want ‘dan spoel je al één keer minder het toilet door’. Allemaal ongetwijfeld goedbedoeld en vele kleintjes maken één groot, maar welke maatregelen doen er echt toe om energie te besparen?
Knack ging op zoek naar de ingrepen die het verschil maken. Besparingen die goed zijn voor uw portemonnee én voor het klimaat én die ons onafhankelijker maken van landen als Rusland. Bovendien zijn het vaak ook maatregelen die uw huis in waarde doen stijgen. In de winter is de verwarming de grootste energieverslinder. Verwarming neemt een hap van meer dan 60 procent uit uw energiebudget. Warm water is goed voor nog eens 15 procent. Als u ergens wilt beginnen, doet u dat dus het best daar.
Bij de zoektocht naar efficiënte be- sparingsmaatregelen hadden we oog voor de opbrengsten, maar ook voor de kosten van die investeringen, wanneer u ze hebt terugverdiend en of u er subsidies voor kunt krijgen. We verdelen de besparingsmaatregelen in drie categorieën: wat u makkelijk zelf kunt realiseren, waar u een handige harry voor moet zijn, en waar u beter een vakman voor belt. Want soms is besparen makkelijk en gratis, soms vraagt het veel kennis en geld.
Makkelijke besparingsmaatregelen
1. Noteer uw meterstand
Meten is weten, dat geldt ook voor uw energieverbruik. Schrijf maandelijks de stand van uw gas- en elektriciteitsmeter op in een schriftje of een Excel-file. Zo krijgt u een beter zicht op uw energieverbruik. U kunt uw energieverbruik dan vergelijken met de vorige maand en na enige tijd met dezelfde maand van de vorige jaren. En eventueel kunt u dan uw verbruik bijsturen.
Het is om nog een andere reden interessant: u kunt dat invoeren in de app of op de website van uw energieleverancier en kijken of u te lage of te hoge voorschotten betaalt. Wie beschikt over een digitale meter kan via mijnfluvius.be in detail zien wanneer en hoeveel elektriciteit en aardgas er wordt verbruikt. Mogelijk spoort u zo verbruiken op die u helemaal niet verwacht had, of misschien staat uw verwarming ’s nachts onnodig te draaien.
• Mogelijke besparing per jaar: variabel
• Investering: 0 euro
• Terugverdientijd: niet van toepassing
• Subsidies: 0 euro
2. Zet de thermostaat één graad lager
Het is ondertussen dé klassieker onder de energiebesparingsmaatregelen: de thermostaat één graad lager draaien levert een besparing van 7 procent op. In huis een dikke trui aantrekken en ’s avonds onder een fleecedekentje televisiekijken: het raakt steeds meer in- geburgerd. De ideale temperatuur voor een woonkamer ligt tussen de 19 en 21 graden, in een slaapkamer rond de 16-17 graden. Het helpt ook als u de thermostaat lager zet als u langer dan twee uur van huis bent. En u kunt de thermostaat al één uur voor het naar bed gaan op nachtstand zetten. Aangeraden wordt om de thermostaat ’s nachts op 15 graden in te stellen.
• Mogelijke besparing per jaar: 168 euro
• Investering: 0 euro
• Terugverdientijd: niet van toepassing
• Subsidies: 0 euro
3. Voorkom warmteverlies
Het is een open deur intrappen, maar u moet zo veel mogelijk vermijden dat de warmte naar buiten glipt. Ja, en dan komen we toch weer bij de tochthond die u aan de deur legt en tochtstrips om de kieren aan ramen en deuren te dichten. Denk ook aan gordijnen, niet alleen aan ramen, maar ook bij de voor- en achterdeur.
Tegelijkertijd moet u voldoende verluchten, wat misschien paradoxaal klinkt. Door te ventileren is er minder vocht in huis en droge lucht warmt sneller op dan vochtige lucht. Als u kookt of was ophangt, wordt ventileren ook aangeraden om schimmelvorming te voorkomen.
• Mogelijke besparing per jaar: 132 euro
• Investering: 0 euro
• Terugverdientijd: niet van toepassing
• Subsidies: 0 euro
4. Beperk het douchen
U neemt beter een douche dan een bad. Niet alleen verbruikt u minder water, maar ook hoeft het water minder lang op te warmen, en dus bespaart u energie. Een gemiddeld bad kost namelijk bijna het dubbele aan water en energie van een douche. En als u dan uw douchebeurt beperkt, wordt het nóg interessanter. Gemiddeld blijven we 9 minuten onder de douche te staan, maar 5 minuten is voldoende. Op die manier bespaart u 15.000 liter warm water en 60 kubieke meter gas. Gebruik eventueel een timer om uw wasbeurt te klokken. En een zuinige douchekop, te koop voor 25 euro, die had u al lang, toch?
• Mogelijke besparing per jaar: 75 euro
• Investering: 0 euro
• Terugverdientijd: niet van toepassing
• Subsidies: 0 euro
5. Installeer ledlampen
Het loont de moeite om alle gloei- en halogeenlampen te vervangen door ledlampen. Ze zijn wel duurder in aanschaf, maar een ledlamp is 90 procent zuiniger dan een gloeilamp en 85 procent zuiniger dan een halogeenlamp. Ze gaan ook langer mee. In het begin kan het wat zoeken zijn naar de juiste ledlamp, maar op de website Vlaanderen.be vindt u bij ‘verlichting’ een goede handleiding.
• Mogelijke besparing per jaar: 115 euro
• Investering: 100 euro
• Terugverdientijd: 1 tot 2 jaar
• Subsidies: 0 euro
6. Gebruik een stekkerdoos met schakelaar
Een computer of televisie op stand-by, laders van smartphones of een elektrische tandenborstel die in het stopcontact blijft steken: het zijn sluipverbruikers. Volgens energiebedrijf Engie heeft elk huis gemiddeld 30 tot 50 toestellen in stand-by en kost het sluipverbruik makkelijk tussen de 100 en 150 euro per jaar. Alles uitschakelen kan natuurlijk niet, denk bijvoorbeeld aan uw ijskast. En het is ook niet makkelijk om altijd alle stekkers uit het stopcontact te trekken, maar daarom kunnen stekkerdozen met een schakelaar handig zijn: met één druk op de knop schakelt u een hele reeks sluipverbruikers uit. Bekijk zeker of u uw digibox/digicorder helemaal kunt uitschakelen, want die heeft meestal een groot sluipverbruik.
• Mogelijke besparing per jaar: 30 euro
• Investering: 50 euro
Verlucht voldoende. Door te ventileren is er minder vocht in huis en droge lucht warmt sneller op dan vochtige lucht.
• Terugverdientijd: 2 jaar
• Subsidies: 0 euro
7. Voor de handige harry: isoleer de verwarmingsbuizen
In elke woning lopen heel wat meters aan verwarmingsbuizen die warmte uitstralen. Door die buizen te isoleren bespaart u energie. U isoleert het best zowel de aanvoer als de retourleiding. Maar u hoeft dat alleen te doen in onverwarmde ruimtes, zoals de zolder, bergruimtes, kruipkelders of garage. Volgens berekeningen in Nederland bespaart u zo 2 euro per meter per jaar. En isolatie kost maar 1 tot 2 euro per meter. Het is een van de efficiëntste manieren om energie te besparen met isolatie. In de doe-het-zelfwinkel vindt u al het materiaal.
• Mogelijke besparing per jaar: 70 euro
• Investering: 35 euro
• Terugverdientijd: 6 maanden
• Subsidies: 0 euro
8. Aluminiumfolie achter radiatoren
Radiatoren stralen niet alleen warmte in de woning, maar ook naar de muur of het raam achter de radiator. Zo verdwijnt er heel wat warmte naar buiten, zeker als het om een raam gaat of een slecht geïsoleerde muur. Dat verhelpt u door radiatorfolie achter de radiator te kleven. Daarmee wordt de warmte-uitstraling tot 96 procent verminderd. Maar ook bij geïsoleerde muren en dubbel glas is radiatorfolie nuttig. Stappenplannen over hoe u dat aanbrengt, vindt u op de sites van doe-het-zelf-zaken of op YouTube.
• Mogelijke besparing per jaar: 60 euro
• Investering: 100 euro
• Terugverdientijd: 2 jaar
• Subsidies: 0 euro
9. Slimme thermostaat
Een slimme thermostaat weet na een tijdje hoe uw dag eruitziet en wat uw gewoontes zijn en stemt daar de verwarming op af. Hij schakelt de verwarming uit als u gaat werken en zet ze tijdig aan voor uw thuiskomt. Het is mogelijk om sensoren of radiatorknoppen aan de slimme thermostaat te koppelen, zodat de verwarming per kamer wordt ge- regeld. U kunt de slimme thermostaat ook met uw gsm verbinden, zodat u alles van een afstand kunt bedienen. En natuurlijk houdt hij voortdurend rekening met het weer.
Zelf een slimme thermostaat aansluiten aan uw cv-ketel is niet zo ingewikkeld. Zorg wel dat u een goede handleiding krijgt. Online of op YouTube vindt u hoe u het best te werk gaat.
• Mogelijke besparing per jaar: 132 euro
• Investering: 150 euro
• Terugverdientijd: 1 tot 2 jaar
• Subsidies: 0 euro
10. Dakisolatie
Een huis zonder dakisolatie verliest tot 30 procent van zijn warmte. U kunt het dak zelf isoleren, door de ruimte tussen de kepers en het onderdak op te vullen. Als de ruimte onder het dak onverwarmd blijft, kunt u ook de zoldervloer isoleren, dat kost minder. Wie een beetje handig is, kan een schuin dak zelf isoleren. Voor een plat dak doet u het best een beroep op een vakman.
Op het internet vindt u talrijke tips en welke valkuilen u moet vermijden. Voor het isoleren van een schuin dak mag u rekenen op zo’n 1000 euro aan materiaal, een vakman klaart de klus voor zo’n 4500 euro.
• Mogelijke besparing per jaar: 690 euro
• Investering: 3000 euro
• Terugverdientijd: 4 tot 6 jaar
• Subsidies: Doe–het-zelf: 6 euro per m2, een tijdelijke premie voor facturen tot 30 april 2023. Via vakman: hoogste inkomens 8 euro per m2, middelste inkomens 35 procent van de factuur tot maximaal 4025 euro, laagste inkomens 50 procent van de factuur tot 5750 euro.
11. Voor de vakman: onderhoud van cv-ketel
Bij het onderhoud van uw stookketel voor de centrale verwarming wordt niet alleen de ketel optimaal afgesteld, maar wordt ook de schoorsteen gereinigd, de verluchting van het stooklokaal nagekeken en de verbrandingswaarden gecontroleerd. Een goed onderhouden en afgestelde cv-ketel geeft een hoger rendement, zodat u minder brandstof verbruikt en bespaart op uw energiefactuur.
Het is ook beter voor het milieu. Want minder energieverbruik zorgt voor minder uitstoot en schadelijke gassen, die het milieu vervuilen en bijdragen aan het broeikaseffect. Bovendien zal de stookketel minder uitvallen en langer meegaan. Het is trouwens verplicht om uw verwarmingsketel te onderhouden: om de twee jaar als u stookt op gas, elk jaar als u stookolie gebruikt.
• Mogelijke besparing per jaar: 239 euro
• Investering: 156 euro
• Terugverdientijd: 6 maanden
• Subsidies: 0 euro
12 .Condensatieketel
De vuistregel luidt dat u een vijftien jaar oude stookketel het best vervangt, maar als de ketel slecht is onderhouden of heel intensief werd gebruikt, loopt het rendement al eerder terug en kunt u vlugger aan vervanging denken. Met een condensatieketel recupereert u de warmte uit de afgevoerde verbrandingsgassen, terwijl ze bij een traditionele ketel verloren gaan via de schoorsteen. Met een moderne condensatieketel bespaart u tot 35 procent op uw energieverbruik. En u beperkt er ook uw CO2-uitstoot mee.
• Mogelijke besparing per jaar: 469 euro
• Investering: 5000 euro
• Terugverdientijd: 7 tot 10 jaar
• Subsidies: Voor de laagste inkomens is er bij een gascondensatieketel een basispremie van 1800 euro (maximaal 40 procent van factuur) en als het ter vervanging is van een stookolieketel, een premie van 2500 euro (maximaal 50 procent van factuur).
13. Muurisolatie
Zo’n 25 procent van de warmte in uw woning gaat verloren via de muren. U kunt de buitenmuren na de bouw op drie manieren isoleren. De eerste is via de spouwmuur, waarbij de isolatie langs buiten wordt ingespoten. U hebt dan bijna geen last en het uitzicht van de woning verandert niet. U kunt ook isolatie aanbrengen aan de binnen- of buitenmuur, bijvoorbeeld als uw woning massieve, volle muren heeft. Dat is ingrijpender en ook duurder. Op vlaanderen.be vindt u bij ‘Muurisolatie’ een handleiding die u langs de mogelijkheden gidst.
• Mogelijke besparing per jaar: 414 euro
• Investering: 4000 tot 6000 euro
• Terugverdientijd: 7 à 10 jaar
• Subsidies: Na-isolatie spouw: 5 euro per m2, na-isolatie buitenmuur via binnenzijde: 15 euro per m2, na-isolatie buitenmuur via buitenzijde: 30 euro per m2. Voor de laagste inkomens geldt altijd 50 procent van de factuur tot maximaal 6000 euro, voor de middelste 35 procent tot maximaal 4200 euro.
14. Isolerend glas
Hoogrendementsglas isoleert twee tot drie keer beter dan gewoon dubbel glas, en vier tot vijf keer beter dan enkel glas. In de ruimtes die u het meest verwarmt, zoals de woonkamer en de keuken, haalt u het meeste voordeel uit isolerend glas. De isolatiewaarde van glas wordt uitgedrukt in een U-waarde: hoe lager die is, des te beter het glas isoleert. Hoogrendementsglas (U-waarde 1) heeft een dun, isolerend, kleurloos metaallaagje aan de binnenzijde van een van de glasplaten en de ruimte is op- gevuld met een edelgas. Het heeft een betere isolatiewaarde dan de klassieke dubbele beglazing (U-waarde 2,9) en vanzelfsprekend is het verschil nog groter in vergelijking met enkel glas (U-waarde 5,8). Drievoudige beglazing (U-waarde 0,6) komt steeds meer voor, maar is zeer zwaar en alleen nuttig in energieneutrale huizen.
• Mogelijke besparing per jaar: 276 euro
• Investering: 7000 tot 9000 euro
• Terugverdientijd: meer dan 15 jaar
• Subsidies: 16 euro per m2. Laagste in- komens 50 procent van de factuur tot maximaal 5500 euro, middelste 35 procent met maximaal 3850 euro.
Met een moderne condensatieketel bespaart u tot 35 procent op uw energieverbruik.
15. Vloerisolatie
Met een geïsoleerde vloer verliest u niet alleen minder warmte, het voelt ook prettiger aan. Een niet-geïsoleerde vloer heeft een temperatuur van zo’n 11 graden, met isolatie komt u al snel aan 20 graden. Als uw huis een kruipkelder heeft die minstens 35 centimeter hoog en vlot bereikbaar is, kan het isolatiemateriaal aan de onderkant van de vloer worden aangebracht. Anders kan de kruipruimte worden uitgegraven, of kan de bodem van die ruimte geïsoleerd worden enzovoort. Op milieucentraal.nl vindt u bij ‘Vloerisolatie’ de meeste informatie.
• Mogelijke besparing per jaar: 276 euro
• Investering: 2500 euro
• Terugverdientijd: 5 tot 10 jaar
• Subsidies: 6 euro per m2. Laagste inkomens: 50 procent van de factuur tot maximaal 1500 euro: Middelste inkomens: 35 procent tot maximaal 1050 euro.
16. Zonnepanelen
Zonnepanelen blijven interessant. U wordt onafhankelijker van de wispelturige elektriciteitsprijzen, ze zorgen voor een lagere energiefactuur en ze dragen bij tot minder CO2-uitstoot. De zonnepanelen leveren elektriciteit die rechtstreeks gebruikt kan worden door de toestellen die u in huis hebt. Om het maximumrendement te behalen, is het belangrijk dat u zo veel mogelijk van uw stroom gebruikt op het moment dat de zonnepanelen die leveren. Zorgen ze voor meer stroom dan nodig, dan gaat het teveel naar het elektriciteitsnet of naar een opslagsysteem, bijvoorbeeld een thuisbatterij. Als u meer elektriciteit nodig hebt dan uw zonnepanelen op- leveren, maakt u gebruik van de stroom op het net. De kwaliteit van de zonnepanelen is er de voorbije jaren op vooruit gegaan, ze hebben nu een levensduur van 25 tot 30 jaar.
• Mogelijke besparing per jaar: 732 euro
• Investering: 6000 euro
• Terugverdientijd: 7 à 8 jaar
• Subsidies: Premie van maximaal 1500 euro via Fluvius. Volgend jaar halveert die premie.
17. Thuisbatterij
Elektriciteit van bijvoorbeeld zonnepanelen die u niet onmiddellijk verbruikt, kunt u opslaan op een thuisbatterij en later verbruiken. Zo wordt u minder afhankelijk van het stroomnet en kunt u de elektriciteitspieken afvlakken. Bij het teruggeven van de elektriciteit treedt er wel een energieverlies van 10 procent en meer op – die stroom gaat dus verloren. Daarnaast heeft een thuisbatterij in de zomer vaak te weinig capaciteit om alle overtollige stroom op te slaan, terwijl ze in de winter niet opgevuld raakt. Nog meer dan bij andere energiebesparende investeringen moet u goed nagaan of de thuisbatterij voor u wel interessant is.
• Mogelijke besparing per jaar: 336 euro
• Investering: 5000 euro
• Terugverdientijd: 13 tot 20 jaar
• Subsidies: Premie via het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA), maximaal 1725 euro (vanaf 2023 850 euro).
18. Zonneboiler
Een zonneboiler met zonnecollectoren warmt water op met zonne- energie. De zonnecollectoren liggen meestal op het dak en nemen minder plaats in dan zonnepanelen. Door de collectoren stroomt een vloeistof die de warmte van het zonlicht opneemt en in het voorraadvat afgeeft aan het leidingwater. Dat warm water kunt u dan gebruiken. Zulke installaties gaan meestal 25 jaar mee. Een gezin van vier personen bespaart met een zonneboiler ongeveer de helft van het gasverbruik voor warm water. Wie voldoende dakoppervlak heeft, kan een zonneboiler met zonnepanelen combineren.
• Mogelijke besparing per jaar: 216 euro
• Investering: 3500 euro
• Terugverdientijd: 10 tot 15 jaar
• Subsidies: Laagste inkomensgroep 660 euro per m2 zonnecollector op het dak, tot 3300 euro en maximaal 50 procent van factuur. Middelste en hoogste inkomensgroep 550 euro per m2, tot 2750 euro en maximaal 40 procent van factuur.
19. Warmtepomp
Een warmtepomp haalt warmte uit de grond, het water of de lucht met behulp van een compressor. Ze kan uw woning verwarmen en eventueel zorgen voor warm water. Sommige types werken ook als airco. Een warmtepomp is alleen maar interessant in een goed geïsoleerd huis en wordt het best gecombineerd met een verwarmingssysteem op lage temperatuur: vloer-, plafond- of muurverwarming met vergrote radiatoren of convectoren. Zo kan warmte met een relatief lage temperatuur gebruikt worden, waardoor het rendement van de warmtepomp hoog blijft. Een warmtepomp wordt dan ook meestal alleen maar aangeraden bij nieuwbouw of bij grondige renovatie. Houd er ook rekening mee dat een warmtepomp stroom verbruikt.
• Mogelijke besparing per jaar: 330 euro
• Investering: 5000 tot 23.000 euro
• Terugverdientijd: meer dan 15 jaar
• Subsidies: Voor elke type is er een andere premie. Voor de lage-inkomensgroep is de basispremie voor een geothermische warmtepomp 6400 euro, voor lucht-water 4800 euro, voor lucht-lucht 480 euro, voor een hybride warmtepomp 3200 euro. Voor de middelste en hoogste inkomensgroep is dat respectievelijk 4000 euro, 3000 euro, 300 euro en 2000 euro.
Een warmtepomp is alleen maar interessant in een goed geïsoleerd huis.
20. Warmtepompboiler
Een warmtepompboiler haalt warmte uit de lucht en geeft die af aan het sanitair water. Het is het principe van een koelkast, maar dan omgekeerd. Het systeem is al snel drie keer zuiniger dan een gewone elektrische boiler en wordt aangeprezen als een goed alternatief voor de klassieke waterverwarmingssystemen. Een warmtepompboiler is niet voor elk gezin interessant, want u hebt nog altijd een apart systeem voor uw verwarming nodig. Wie denkt aan een warmtepompboiler moet zeker nagaan of een zonneboiler niet interessanter is.
• Mogelijke besparing per jaar: 248 euro
• Investering: 3000 euro
• Terugverdientijd: 15 jaar
• Subsidies: Laagste inkomensgroep 540 euro (maximaal 50 procent van factuur), middelste en hoogste inkomensgroep 450 euro (maximaal 40 procent).
Hoe ging Knack te werk?
Voor deze selectie van besparingsmaatregelen doorploegde Knack publicaties van overheden, energieleveranciers en magazines als Test Aankoop. Daarnaast klopten we aan bij de VREG, de onafhankelijke autoriteit van de Vlaamse energiemarkt, en het Energie- en Klimaatagentschap van de Vlaamse overheid. Meestal ontbrak het aan concrete bedragen over opbrengst en kosten. Energieleverancier Luminus bood wel een goed becijferd overzicht. Daarbij wordt uitgegaan van het gemiddelde verbruik van een Vlaams huishouden van 3500 kilowattuur elektriciteit per jaar en 23.000 kilowattuur gas. De berekeningen gebeurden op basis van een btw-tarief van 6 procent en het gemiddelde tarief dat alle leveranciers in juni dit jaar aanboden. ‘We hebben bewust niet gekozen om de besparingen te berekenen met die piekprijzen van augustus of september’, zegt Marleen Nijsten, marketingdirecteur bij Luminus. ‘Dan zouden de besparing nog groter zijn, maar met de prijzen van juni krijg je een realistischer beeld.’
De berekeningen hielden geen rekening met subsidies, die we in dit overzicht wel vermelden. Voor de subsidies wordt bijna altijd een onderscheid gemaakt tussen de lage inkomens (alleenstaande: inkomen minder dan 32.980 euro per jaar, koppel minder dan 46.170 euro per jaar, te verhogen met 3700 euro per persoon ten laste), middelste inkomens (alleenstaande tussen 32.980 en 46.170 euro, koppel tussen 46.170 en 65.960 euro) en hoogste inkomens (alleenstaande meer dan 46.170 euro, koppel meer dan 65.960 euro).
De Vlaamse regering heeft net principieel beslist om de grens tussen de laagste en middelste inkomensgroep met 10 procent te verhogen voor aanvragen vanaf 2023. Het kan dus in- teressant zijn om nog even te wachten met aanvragen als u op de grens tussen beide doelgroepen zit.
Op apps.energiesparen.be/simulatormijnverbouwpremie kunt u nagaan tot welke groep u behoort. Hoeveel subsidies u krijgt, vindt u via energiesparen.be/subsidies. Komt u misschien in aanmerking voor een renteloze lening om uw woning energiezuiniger te maken? Alle info daarover op vlaanderen.be/bouwen-wonen-en-energie/ lenen/mijn-verbouwlening.
