Economen ongerust: ‘Als Poetin de gaskraan dichtdraait, hebben we het einde nog niet gezien’

Rusland dreigt ermee de gaskraan langer dicht te draaien. Wat betekent dat voor de hoge inflatie? Knack vroeg vier bankeconomen hoelang uw koopkracht nog zal afnemen, en wat u met uw spaargeld moet doen.

De hoge inflatie blijft iedereen beroeren. Het leven is nu bijna 10 procent duurder dan een jaar geleden en velen vragen zich af of de prijzen nog fors zullen blijven stijgen. Zal de inflatie nog lang hoog blijven, en staat ons ook nog een recessie te wachten? En wat doet u nu het best met uw spaargeld? Knack legde die drie vragen voor aan vier bankeconomen: Luc Aben (Van Lanschot), Hans Bevers (Degroof Petercam), Erik Joly (ABN AMRO) en Peter Vanden Houte (ING).

1. Heeft de inflatie de piek bereikt?

‘De inflatie schommelt rond de top’, meent Peter Vanden Houte. ‘Misschien dat het inflatiecijfer in juli-augustus nog iets hoger zal liggen vandaag.’ Het toerisme en de ontspanningssector lopen dezer dagen als een tierelier. ‘Het is de eerste keer sinds de corona-uitbraak in 2020 dat het weer allemaal kan en mag, de knaldrang is groot. ‘Na twee magere jaren trokken die sectoren hun prijzen op, wat bijdraagt tot de inflatie. De voeding zal ook nog wel wat duurder worden, want de gestegen prijzen van landbouwproducten en kunstmest sijpelen nu pas door in de bewerkte voeding. Een soortgelijk verhaal is er voor de kleding: veel kledinggrondstoffen zijn in prijs gestegen, maar we zullen dat pas in de wintercollectie merken. Allemaal redenen waarom de inflatie hoog zal blijven.’

‘Pas op, de inflatie zal vanaf september wat minderen, maar de prijzen zullen niet dalen.’ (Peter Vanden Houte, ING)

Vanden Houte ziet de inflatie vanaf september lichtjes afnemen. In plaats van de 10 procent vandaag denkt hij aan 7,5 procent tegen het eind van het jaar. ‘Pas op,’ waarschuwt hij, ‘de inflatie zal wat verminderen, maar de prijzen zullen niet dalen. Dat is voor veel mensen moeilijk te begrijpen, maar de inflatie vergelijkt altijd de prijzen met die van een jaar geleden. Nu wordt de hoge inflatie voor zowat de helft veroorzaakt door hoge energieprijzen. En de prijs van olie en gas is vanaf september 2021 sterk beginnen te stijgen, dus als we de gas- en olieprijzen in september 2022 zullen vergelijken met die van een jaar eerder zal er misschien geen stijging zijn, maar dat wil nog niet zeggen dat de prijzen zakken.’

‘De markten houden er steeds meer rekening mee dat Poetin gas zal inzetten als oorlogswapen.’ (Hans Bevers, Degroof Petercam)

Maar dé grote vraag, benadrukken alle bankeconomen, blijft: wat zal de Russische president Vladimir Poetin doen met de gastoevoer? Daarom durft Erik Joly nog niet te zeggen dat we met een inflatie van 10 procent de piek hebben bereikt: ‘Als Poetin de gaskraan naar Europa dichtdraait, hebben we het einde nog niet gezien.’ Luc Aben: ‘Je zou verwachten de we de inflatiepiek hebben bereikt, maar we moeten een slag om de arm houden, want wat zal er gebeuren met de gasprijs? Kunnen de energieprijzen nog verdubbelen? Dat is niet onmogelijk. Het hangt er maar vanaf wat Poetin nog doet – en dat is totaal onvoorspelbaar.’

Hans Bevers: ‘Tot enkele weken geleden zou ik hebben gezegd dat de piek bereikt was, want de prijzen van olie en industriële grondstoffen zoals koper, aluminium, nikkel enzovoort vielen terug. Maar de gasprijs is sinds midden juli indrukwekkend gestegen: half juni betaalden we 85 euro per megawattuur, nu 180 euro of meer dan het dubbele. Daarom vrees ik dat de inflatiepiek misschien nog niet is bereikt. De markten houden er steeds meer rekening mee dat Poetin gas zal inzetten als oorlogswapen.’

2. Zal de inflatie nog lang hoog blijven?

‘Je hebt twee soorten bergen’, zegt Aben. ‘Je hebt bergen met een piek, maar je hebt er ook met een hoog plateau. Ik denk dat de inflatie nu op een hoog plateau zit, en dat we nog zeker tot het eind van het jaar rekening moeten houden met de hoge inflatiecijfers. Daarna zou de inflatie moeten verminderen. De economische groei zal afnemen, met als gevolg dat de prijzen zullen dalen. De aanvoer vanuit China heeft langer gestokt dan verwacht, maar zal toch geleidelijk aan normaliseren. Bovendien zijn de structurele factoren die de inflatie de voorbije jaren zo laag hebben gehouden niet verdwenen. We zullen de vruchten blijven plukken van de technologische evolutie. Een voorbeeld: tien jaar geleden betaalde je 20 euro voor een cd met 15 liedjes, vandaag 15 euro per maand voor een streamingdienst met oneindig veel liedjes. En de globalisering is ook niet voorbij, al zullen we wel meer diversifiëren, zodat we niet meer zo afhankelijk zijn van China. Het zal er allemaal voor zorgen dat de prijzen kunnen dalen.’

‘Je hebt bergen met een piek, en bergen met een hoog plateau. De inflatie staat nu op een hoog plateau.’ (Luc Aben, Van Lanschot)

De geraadpleegde bankeconomen zien de inflatie in 2023 afnemen tot 4 à 4,5 procent. Dat is de helft van vandaag, maar wel nog steeds het dubbele van wat de Europese Centrale Bank (ECB) als doel nastreeft: zij vindt 2 procent inflatie ideaal voor de economie. In 2024 moeten we dan uitkomen op 2 à 2,5 procent inflatie, ‘maar dat is nog ver weg, en de prognose gaat er impliciet van uit dat de energieprijzen dan lager zullen liggen dan vandaag’, zegt Vanden Houte. ‘En wie weet of dat zo zal zijn?’

‘We stevenen af op een keiharde groeivertraging.’ (Erik Joly, ABN AMRO)

Dat de inflatie volgend jaar zal halveren, komt vooral omdat we ‘afstevenen op een keiharde groeivertraging’, meent Joly. Alle bankeconomen houden rekening met een recessie. Aben: ‘Het zou best kunnen dat de economie twee opeenvolgende kwartalen krimpt. Maar ik zie geen structurele, aanslepende diepe crisis aankomen zoals de bankencrisis in 2008-2009 of de eurocrisis in 2010. Het financieel systeem is nu ook veel robuuster. Maar de economische groei in Europa zal de volgende jaren zeer matig zijn, pakweg 1 procent per jaar. Nee, daar ga je geen polonaise van dansen.’

Bevers waarschuwt: ‘Als Poetin de gaskraan dichtdraait, zal dat niet alleen grote gevolgen hebben voor de gasprijs, maar voor de hele economie. Duitsland heeft nu al de op een na hoogste alarmfase afgekondigd, en stelt afschakelplannen op. Stel dat het in de winter zover komt en we de verwarming lager moeten draaien, en dat tegelijkertijd de corona-infecties toenemen en we weer thuis zullen moeten blijven, dan zal dat enorm wegen op de consumptie en dus op de economie. Ja, dat is een vrij somber scenario, maar het is niet uit de lucht gegrepen.’

3. Wat doen we best met ons spaargeld?

Alle bankeconomen beginnen met dezelfde twee opmerkingen. Eén: wat u nu het best met uw geld doet, hangt af van uw doelstellingen, uw risicoprofiel en hoelang u het geld kunt missen. Twee: voorzichtigheid is troef, want de onzekerheid over Poetins plannen is zeer groot. Joly: ‘Het is nu niet verkeerd om geld op het spaarboekje te laten staan. Ja, je ontvangt daar nauwelijks rente op en met de hoge inflatie verlies je aan koopkracht, dat klopt. Maar de situatie is zo onzeker dat enige terughoudendheid aangewezen lijkt.’ Vanden Houte: ‘De rente op het spaarboekje zal tegen eind dit jaar wel stijgen, misschien van 0,11 procent vandaag naar 0,25 procent. Dat is nog niet veel, je verliest aan koopkracht, maar bij de alternatieven loop je een serieus risico.’

‘Het is nu niet verkeerd om uw geld op uw spaarboekje te laten staan. Terughoudendheid is aangewezen.’ (Erik Joly, ABN AMRO)

Obligaties beginnen stilletjes aan een beetje rendement te geven, maar of dat voldoende zal zijn om de inflatie te compenseren? Daar hebben de meeste bankeconomen hun vragen bij. En aandelen? ‘Ik vind het nog te vroeg om zwaar in aandelen te gaan’, zegt Joly. Vanden Houte: ‘We staan aan de vooravond van een recessie, en dan zijn de beurzen altijd zenuwachtig. Maar als je niet vies bent van enig risico en naar de lange termijn kijkt, zou je heel voorzichtig aandelen kunnen kopen.’ Bevers: ‘Misschien kun je stilaan, heel geleidelijk, goed gespreid in de tijd en flink gediversifieerd in sectoren en regio’s beleggen in aandelen, als je het geld de volgende tien jaar niet nodig hebt.’

‘Het is het ideale moment om te investeren in energie-efficiëntie.’ (Hans Bevers, Degroof Petercam)

‘Het is altijd het moment om aandelen te kopen’, zegt Aben. ‘Maar onthoud: het kan je één keer lukken om op de bodem van de koers te kopen en op de top te verkopen, de tweede keer is het puur geluk en de derde keer ben je aan het liegen. Daarom koop je het best aandelen op vaste tijdstippen gedurende het jaar en voor een vast bedrag, dan is de gemiddelde aankoopprijs goed. De waarderingen van de aandelen liggen vandaag onder de langetermijnwaarderingen, maar er is veel onzekerheid: zullen de bedrijven de hoge prijzen kunnen doorrekenen en hun winstmarges op peil kunnen houden?’

Bevers besluit: ‘Met de huidige energieprijzen, de grote onzekerheid en de hoge risico’s voor de verschillende alternatieven van het spaarboekje is het nu het ideale moment om – als je een beetje geld hebt – te investeren in energie-efficiëntie. Ik zou zeggen: isoleer je huis, plaats zonnepanelen en overweeg een warmtepomp.’