Duurdere sigaretten, hogere pensioenen en lonen: wat verandert er voor u op 1 januari?

Op 1 januari 2024 veranderen we niet alleen van jaar, maar komen er ook een heleboel veranderingen aan. Een overzicht.

Lonen meer dan miljoen werknemers stijgen

In januari stijgen de lonen van meer dan een miljoen werknemers, een gevolg van de automatische indexering.

De lonen in België worden aangepast aan de inflatie. Dat verschilt van sector tot sector. 

Voor heel wat werknemers is 1 januari een belangrijke indexeringsdatum. Zo zien meer dan een half miljoen bedienden uit het paritair comité 200 – dat is het grootste paritair comité – hun loon in januari met 1,48 procent stijgen. 

Maar ook andere sectoren indexeren in januari. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de horeca, waar de lonen van het personeel 1,83 procent stijgen. Het personeel van de voedingsindustrie krijgt er ook 1,83 procent bij, net als het personeel in het wegvervoer voor derden.

Maar ook bijvoorbeeld in de bouw wordt er in januari geïndexeerd, met 0,45 procent. De bouw kent evenwel meerdere indexeringen per jaar, waardoor de toename in januari minder is dan pakweg in paritair comité 200.

Fietsvergoeding

Vanaf 1 januari stijgt de maximale fietsvergoeding voor werknemers. Wel komt er voor het eerst een fiscaal plafond van 2.500 euro op die vergoeding.

Elke werknemer heeft recht op zo’n fietsvergoeding, die van 0,27 euro stijgt naar 0,35 euro per afgelegde kilometer in 2024.  Voor het eerst komt er wel een fiscaal plafond op die fietsvergoeding. Dat plafond is door de regering vastgelegd op 2.500 euro. Tot dat bedrag is de fietsvergoeding vrijgesteld van sociale en fiscale bijdragen.

Dat plafond komt overeen met een maximale afstand van 7.142 kilometer per jaar of een woon-werkafstand van 17 kilometer voor een enkele rit die 210 dagen per jaar wordt afgelegd. Meer kilometers afleggen houdt in dat de fiscale en sociale vrijstelling niet meer geldt op die extra kilometers, en dus belasting moet worden betaald.

Sigaretten worden duurder

Sigaretten worden vanaf 1 januari 2 euro per pakje duurder.

De prijsverhoging is een van de maatregelen die de federale regering goedkeurde in de strijd tegen roken. De prijs van een pakje met 20 sigaretten zal zo op vier jaar tijd met 59 procent gestegen zijn en die van roltabak met meer dan 90 procent.

Ook de prijs van e-sigaretten gaat omhoog: er wordt een accijns ingevoerd van 0,15 euro per milliliter. Vanaf 11 januari zijn aantrekkelijke functionaliteiten op e-sigaretten, zoals lichtjes, ook verboden. Ook het aroma van de e-sigaret mag vanaf dan enkel op neutrale manier op de verpakking worden opgenomen. Een overgangsfase voor kleinhandelaars ging in juli in, maar loopt in januari 2024 dus af.

Maaltijdcheques

Goed 65.000 federale ambtenaren krijgen vanaf 1 januari maaltijdcheques.

Dat ook de federale ambtenaren maaltijdcheques zouden krijgen, was al langer beslist. In een voorakkoord dat in juni 2022 werd gesloten was sprake van een loonsverhoging en maaltijdcheques vanaf eind 2022, maar tijdens de begrotingsonderhandelingen van oktober 2022 werd nog beslist dat ze tot het voorjaar van 2024 zouden moeten wachten.

Dat werd in juni bijgestuurd naar januari. De nominale waarde van de cheque werd vastgelegd op 6 euro, meldt de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning.  ‘Een overheid kan maar sterk in haar schoenen staan door de mensen die er werken’, zei bevoegd minister Petra De Sutter (Groen) daarover. ‘De federale overheid moet een aantrekkelijke werkgever zijn die talent kan aantrekken. Jobkansen, doorgroeimogelijkheden en een modern verloningspakket trekken nieuw bloed aan.’

Maandelijke energiefactuur

Alle leveranciers van elektriciteit en aardgas in Vlaanderen moeten vanaf januari een facturering op maandbasis aanbieden, gebaseerd op het gemeten energieverbruik van klanten met een digitale meter. Voorheen gold dat alleen voor leveranciers met meer dan 200.000 klanten.

Vlamingen kunnen dan, onafhankelijk van hun leverancier, hun energie betalen zonder verplicht te moeten werken met voorschotten en een jaarlijkse afrekening. Fluvius stuurt de gebruiksgegevens van de digitale meter maandelijks door naar de leverancier. ‘Gek is die evolutie niet’, aldus het kabinet van Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA). ‘Ook in de supermarkt betaal je niet elke maand een voorschot voor je boodschappen om dan een keer per jaar af te rekenen.’

De Vlaamse energieregulator VREG legde TotalEnergies in 2022 al een boete op van 110.000 euro omdat het zijn klanten met een digitale teller geen facturering op maandbasis aanbood. Sinds 1 april 2022 moeten grote leveranciers hun klanten met een digitale teller de mogelijkheid geven zo’n maandelijkse factuur te vragen, in de plaats van het systeem met voorschotten en een jaarlijkse eindafrekening.

Postzegels worden duurder

Bpost trekt op 1 januari de prijzen voor postzegels opnieuw op. De prijzen worden aangepast om de stijging van de kosten door inflatie en het dalend postvolume deels te compenseren, meldt het bedrijf.

De non-priorzegel kost vanaf januari per stuk 1,46 euro in plaats van 1,39  euro, of 1,43 euro per stuk bij aankoop van een vel van 10. De priorzegel zal 2,27 euro per stuk kosten in plaats van 2,17 euro, of 2,24 per stuk bij aankoop van een vel van 10. 

Ook pakjes versturen wordt duurder, al zegt bpost dat er manieren bestaan om minder te betalen zoals een verzendetiket online afdrukken en betalen en pakjes versturen via een van de 3.000 afhaalpunten van bpost.

De gemiddelde tariefverhoging voor 2024 van alle binnenlandse postproducten zal ongeveer 4,9 procent bedragen. Bpost wijst er wel op dat als de inflatie sterker stijgt dan verwacht, de tarieven in de loop van 2024 nog eens met 3 procent kunnen stijgen

Geen belastingvermindering meer voor de tweede woning

Vanaf 1 januari 2024 is er geen fiscaal voordeel meer voor de tweede woning. De Kamer stemde eind 2022 reeds in met de afschaffing van de federale belastingvermindering voor de tweede of volgende woning.

Vlaanderen had enkele jaren geleden al de belastingvermindering voor de eerste woning – de geïntegreerde woonbonus en daarvoor de woonbonus – afgeschaft. Voor de tweede woning was echter nog een belastingvermindering mogelijk. Die was na de zesde staatshervorming een federale bevoegdheid gebleven.

Maar vanaf 2024 kan de belastingplichtige bij een nieuwe lening niet langer genieten van dat fiscaal voordeel voor kapitaalaflossingen van een lening voor een tweede woning. Het voordeel blijft behouden voor leningen aangegaan op uiterlijk 31 december 2023.

Het kabinet van minister van Financiën Vincent Van Peteghem wijst erop dat ook het fiscaal voordeel voor de zogenaamde ‘beleende levensverzekering’ in dit kader afgeschaft is. Premies voor een individuele levensverzekering die een lening waarborgt of wedersamenstelt die vanaf 2024 wordt aangegaan om een woning te kopen of behouden, komen niet langer in aanmerking voor de federale belastingvermindering voor het langetermijnsparen.

Voor de rest blijft het fiscaal langetermijnsparen overigens bestaan. Ook Brussel had de woonbonus voor de eerste woning reeds afgeschaft, in Wallonië is er wel nog de ‘Chèque habitat’.

Fiscale regularisatie voortaan niet meer mogelijk

Vanaf 2024 is er geen fiscale regularisatie meer mogelijk. Fiscale zondaars kunnen hun zwart geld niet meer regulariseren met de zogenaamde eenmalige bevrijdende aangifte.

31 december 2023 geldt als de einddatum van de laatste ronde fiscale regularisatie. Wie nog een volledige aangifte van bijvoorbeeld zwart geld op een buitenlandse rekening voor de deadline indient bij de fiscus, betaalt een boete en krijgt fiscale en strafrechtelijke immuniteit in ruil. Voor fiscaal niet-verjaarde inkomsten bedraagt het boete­tarief tot dan 25 procent bovenop de normale heffing. Voor fiscaal verjaard kapitaal is dat een forfaitaire heffing van 40 procent. 

De nakende deadline zorgt alvast voor de nodige drukte bij het Contactpunt regularisaties (CRP) van de Federale overheidsdienst Financiën. De dienst blijft tussen kerst en nieuw uitzonderlijk enkele dagen open in de voormiddag om de ‘rush’ op te vangen, klinkt het bij de FOD.

Aangifte kan per e-mail, post of drager (aan het onthaal). E-mail draagt de voorkeur weg. Aangiften die op dinsdag 2 januari na 12 uur in de brievenbus van het CRP worden gedeponeerd of door de post in ontvangst worden genomen (hier is de datum van poststempel bepalend), zullen niet meer als een regularisatieaangifte worden beschouwd.

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem gaf eerder dit jaar in de Kamercommissie aan dat personen die vanaf 2024 hun fiscaal verjaarde kapitalen wensen te regulariseren, zelf een aangifte moeten doen bij de procureur, die de procedure van verruimde minnelijke schikking kan opstarten. Strafvordering voor het witwassen van kapitaal vervalt zodra men de minnelijke schikking betaalt.

Minimumbelasting multinationals

Multinationals moeten voortaan een minimumbelasting betalen in ons land. De Kamer zette in december het licht op groen voor het wetsontwerp van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). De administratie raamt de opbrengst in 2024 op 634 miljoen euro.

De minimumbelasting zorgt ervoor dat elke grote onderneming met een omzet van minstens 750 miljoen euro vanaf 2024 minstens 15 procent vennootschapsbelasting betaalt. Daarmee is België een van de eerste landen die de wereldwijde minimumbelasting in zijn nationale wet verankert. Om zowel de invoering als de inning vlot te laten verlopen, zal een gespecialiseerd team binnen de federale overheidsdienst Financiën versterkt worden. 

‘Het is niet meer dan logisch dat wanneer onze Belgische gezinnen, alleenstaanden en ondernemingen onze sociale zekerheid onderstutten, ook grote multinationals hun eerlijke bijdrage leveren’, reageerde minister Van Peteghem. ‘Het belang van deze minimumbelasting kan niet onderschat worden. Het is niet enkel een historische stap richting meer fiscale rechtvaardigheid, maar ook een doeltreffend nieuw wapen tegen belastingparadijzen.’